Нийслэлд барилга барьж буй компаниуд хашаан дээрээ “Нэг хот-Нэг стандарт” гэсэн уриалга бичдэг болоод удлаа. Тэд уриалж байгаа нь сайн ч уриалчхаад стандартаа зөрчдөг байж болох уу? Стандарт бол амьд явах баталгаа. Зүгээр уриа үг болгож ашиглах, хэлбэрдэх төдий зүйл биш. Ягштал мөрдөх учиртай.

Бодит байдал дээр явган хүний зам, барилгын хашаатай огтлолцжээ. Явган хүний болон унадаг дугуйн зам урт богино, эсвэл дундаасаа тасарч алга болсон гэх мэт тохиолдол нийслэлд одоо ч байсаар. Ингээд бодвол 2020 оныг нийслэлийн засаг дарга “Нэг хот-Нэг стандарт” зорилтот жил болгон зарласан. Зорилтот ажлын үр дүн өнөөдөр гарав уу?

“Нэг хот-Нэг стандарт” гэх бичиг хаа сайгүй наасан нь л үнэн. Улсын маань нийслэл Улаанбаатар гэх ганц хот нэг стандарттай болж хараахан чадаагүй байна. Зурагт, Гандан орчмыг үүний жишээ болгон, бид сурвалжиллаа. Гандангаас дээш Эх нялхас болон Зурагт руу өгсөх хүмүүс арайхийн алхана. Учир нь “Зурагт” захын хойноос эхлэн, 200 метр үргэлжлэх зам дагуу барилгын цагаан хашаа татжээ. Явган хүмүүс үүгээр машинтай зэрэгцэн, засмал замаар явж байв.

Энд саяхан машинд хүн дайруулсан тухай ойролцоох дэлгүүрийн худалдагч өвөө хэллээ. Явган хүний зам талбай дээр бродюр овоолсон, барилгын хашааг явган хүний замд тулган барьсан байв. Эх нялхас орчимд хашаа татан, барилга барих нь олширчээ

Үүнээс цааш дахин 100 метр үргэлжлэх газарт мөн л барилгын хашаа татжээ. “Нэг хот-Нэг стандарт” гэсэн бичигтэй хулдаас 3-4 ширхгийг хашаан дээрээ наасан байлаа. Мөн л явган хүн зорчих хэсэгт төмөр хашаагаа муруйлган татжээ.

“Энд барилга бариад удаж байна. Үүгээр явган явахад хүндрэлтэй. Хүмүүсийн аюулгүй зорчих нөхцөлийг бүрдүүлж өгөх хэрэгтэй. Компаниуд барилгаа явган хүний замд ойрхон барьдаг нь хэцүү. Энэ хавийн зам дагуу байнга л барилга барих юм. Тэгээд мөрдөгдөж байгаа стандарт алга. Тухайлбал, энэ сараалжин хашаан дотор ямар зориулалттай барилга барих гэж байгаа нь тодорхойгүй. Хашааны хаалгаа явган хүний зам дээр гаргасан байх жишээний. Зам засах, бродюр солих нэрийдлээр явган хүний замыг эвдэнэ. Барилга барих гэж дахиад эвдэнэ. Энэ хавиар явахдаа бүдэрч унах, эсвэл хашаа нь нурж унах вий гэж байнга айдаг. Ер нь их асуудалтай” хэмээн иргэд бухимдлаа.

Автобусны буудал руу явж байсан хүү явган хүний зам дээр барьсан саарал хашаанд гэнэт тулмагцаа авто замын зорчих хэсэг рүү харайв. Түүний ард явж байсан хүн тэр хүүг ухасхийн татаж авлаа. Тэгээгүй бол ч зөрөн өнгөрөх машинд шүргүүлж мэдэхээр харагдав. Энэ нь ямар ч тэмдэг, тэмдэглэгээгүй саарал хашааг явган хүний зам руу оруулан барьсантай холбоотой байв.

Стандарт хэрэгжүүлэх нь зөвхөн нийслэлийн ЗДТГ-ын ажил биш. Стандартыг аж ахуйн нэгж, байгууллагууд ч хэрэгжүүлэх ёстойг барилгынхан лав ухамсарладаггүй бололтой. Зурагт орчимд барилга барьж байгаа компаниуд хамгийн наад зах нь хэний захиалгаар, ямар зориулалттай барилга барьж байгаа тухайгаа мэдээлсэн самбар байрлуулах хэрэгтэй байна.

Бид явган хүний зам руу хашаагаа оруулж барьсан барилгын эзэдтэй уулзахыг зорьсон ч “Барилгын эзэд байхгүй. Ямар барилга барих гэж байгааг мэдэхгүй” хэмээн уг хашаанд байсан хүмүүс хэлсэн юм. Хашаан дээрээ “Нэг хот-Нэг стандарт” гэсэн бичиг наасан ч энэ хэрэгжүүлсэнгүй.

Барилгын түр хашаа барихдаа ямар стандарт мөрдөх ёстойг Хотын стандарт, хөгжлийн хэлтсийн ахлах мэргэжилтэн Э.Гэрэлт-Одоос тодруулад “Нэг хот-Нэг стандарт” наалтыг барилга барьж байгаа дурын компани хэвлээд, нааж болно. Энэ наалтыг бид 2020 онд стандарт мөрдөөсэй гэсэн үүднээс гаргасан юм. Барилгын хашаан дээр наах зориулалттай. Тухайн барилга явган хүний зам, машины зорчих хэсэгтэй ойр байгаа тохиолдолд саравч зайлшгүй хийх ёстой. Ингэснээр иргэд тайван, аюулгүй зорчих нөхцөл бүрдэнэ. Бид нэг л стандарттай байх ёстой. Хэрэв барилгын түр хашаа барих стандартаа хэрэгжүүлэхгүй бол холбогдох төрийн байгууллагууд шат дараалсан арга хэмжээ авна. Стандарт мөрдөхгүй байгаа нь хууль мөрдөхгүй байна гэсэн үг” гэж хариуллаа.

Барилга барихдаа дараах 2 стандартыг мөрдөх ёстой. Үүнд:

Барилга, замын ажил гүйцэтгэхэд иргэдийн аюулгүй байдлыг хангах ерөнхий шаардлага/UCS0001-01:2019,
Хашаа, хайс, хашлаганд тавигдах ерөнхий шаардлага UCS0001-02:2019

Барилгын талбайн түр хашааг барилга угсралт, өргөтгөл, инженерийн шугам сүлжээний ажил, барилга, байгууламжийн гаднахыг засаж эхлэхийн өмнө орчны аюулгүй байдлыг хангах, барилга обьектын талбайг хамгаалах, гадны хүн нэвтрүүлэхгүй байх, хүмүүст сэрэмжлүүлэх зорилгоор барьдаг. Барилгын түр хашаа дараах шаардлагыг хангасан байна.

Саравч хийсэн хэсэгт явган хүний замыг газраас 15 см өргөж, шал хийх
Саравчны тулаасны дотор талд бариул, хашигч хийнэ. Ингэхдээ хүний гар гэмтээхгүй байх нөхцөл бүрдүүлнэ.
Явган зорчигчийн замын саравч нь өнгө үзэмж сайтай, эвдрэл гэмтэлгүй байвал зохино.
Барилгын хашаанд нөлөөлөх салхины хурд, салхины ба цасны ачааллыг тооцож, бат бэх хийвэл зохино.
Саравч нь явган зорчих хэсгийн өргөнийг бүрэн гүйцэд халхалсан байна.
Саравчны дээвэр нь барилга тал уруугаа 20 градусаас багагүй налуу байвал зохино.

Бодит байдал дээр Эх нялхас орчимд барьж буй барилгуудын түр хашаа, саравч энэ стандартад нийцээгүй, хэзээ мөдгүй эрсдэл гарахаар байгааг гэрэл зургаас тодорхой хараарай.

https://time.mn/vB7.html