Төрийн өмчит уул уурхайн компаниудад захирал болж залрагсад, ТУЗ-ийн дарга болж томилогдогсод буухдаа хөлгүй баян болцгоочихсон байдаг. “Эрдэнэт” үйлдвэр үе үеийн захирлуудаа үрээгээ танихгүй баян болгосон. Хамгийн сүүлд, магнаг торго өмссөн, малгайгаа цул алтаар бүрсэн, манлай уяач “Эрдэнэт”-ээс “төрсөн” нь Х.Бадамсүрэн. “Эрдэнэс тавантолгой” ХК ч ялгаагүй, эрх баригч намынхны саваа дүүргэдэг “саалийн үнээ” болсон. Тавхан жилийн өмнө Б.Ганхуяг “Эрдэнэс тавантолгой” ХК-ийн гүйцэтгэх захирлаар томилогдохдоо хотын захад хоёр давхар хувийн цэцэрлэгийн л бизнестэй байлаа. Өнгөрсөн намар түүнийг “нүүрсний хулгай”-н хэргээр баривчилж, “үүц”-ийг нь задлахад хотын төвд хоёр шилэн барилгатай, Богдхан уулын аманд хаус хороололтой болчихсон байсан. “Тавантолгой төмөр зам” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирлаар ажиллаж асан Н.Удаанжаргал хахуулиар хөрөнгөжсөн нь илэрмэгц хил гарч зугтаад, одоог хүртэл ор сураггүй л байна. “Шувуу” ажиллагааныхан ч шүүрч чадахгүй байгаа гэх. Өчигдрийн дугаартаа л гэхэд бид УИХ-ын гишүүн Б.Дэлгэрсайханы тавиул, төрийн өмчит “Шивээ овоо” ХК-ийн гүйцэтгэх захирал Ц.Энхтүвшин төрсөн дүү нар болон эхнэрийнхээ нэр дээр “нууц” компани байгуулчихсан, түүгээрээ тендер түүж, толгой баячуудын тоонд ортлоо хөлжиж, тансаглал нь туйлдаж байгаа ноцтой баримтыг дэлгэсэн.

Тэгвэл энэ удаад“Эрдэнэс Монгол” ХХК-ийн ТУЗ-ийн дарга гэх асар том албан тушаалд томилогдоод буй ч түмэнд төдийлөн танигдаагүй, алба, амины намтар нимгэн Ш.Мөнхцэрэн гэх эмэгтэйн ард ашиг сонирхлын асар том зөрчил байж болзошгүй ноцтой сэжүүрийг илчилж байна.

“Эрдэнэт үйлдвэр”, “Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэр”, “Монголросцветмет”, “Эрдэнэс тавантолгой” ХК, “Эрдэнэс оюу толгой” ХХК тэргүүтэй төрийн өмчит уул уурхайн 39 компанийг нэгтсэн толгой компани буюу “Эрдэнэс Монгол” ХХК-ийн ТУЗ-ийн даргаар Шаравын Мөнхцэрэн гэх эмэгтэйг томилон ажиллуулж буй. Улсын төсвийн талаас илүүг нь төрийн өмчит уул уурхайн компаниуд бүрдүүлдэг, тухайн компаниудыг “Эрдэнэс Монгол” ХХК нэгтгэн удирддаг гэж харвал Ш.Мөнхцэрэн гэх эмэгтэй асар өндөр албан тушаал хашиж байгаа гэсэн үг. Судлаад үзвэл, Ш.Мөнхцэрэн 2000 оноос хойш Сангийн яамны мэргэжилтэн, Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга, “Эрдэнэс тавантолгой” ХК-ийн ТУЗ-ийн Нарийн бичгийн дарга зэрэг алба хашжээ. Улмаар 2019 онд ЗГХЭГ-ын Салбарын бодлого, зохицуулалтын газрын даргаар томилогдож, саяхнаас “Эрдэнэс Монгол” ХХК-ийн ТУЗ-ийн дарга гэх давхар сэтэр зүүх болжээ. Харин нөхөр Г.Баттүвшин нь ШУТИС-ийн харьяа Бизнесийн ахисан түвшний сургуулийг захирлаар ажилладаг аж. Өнгөц харвал, Ш.Мөнхцэрэн гэр бүлээрээ төрд ажилладаг, төсвийн цалинтай, жирийн нэг төрийн албан хаагч гэж харагдана. Гэхдээ илүү лавшруулж судалбал, ард нь ашиг сонирхлын асар том зөрчил нуугдаж буй аж.

Тодруулбал, “Эрдэнэс Монгол” ХХК-ийн ТУЗ-ийн дарга Ш.Мөнхцэрэн 2014 онд Нямхүүгийн Гүнцэнгэл гэгчтэй хамтран “Эйч Ар Эл Эс” ХХК-ийг үүсгэн байгуулжээ. Улмаар Ш.Мөнхцэрэн 2021 он хүртэл долоон жилийн турш “Эйч Ар Эл Эс” ХХК-ийн 50 хувийг эзэмшдэг гэж ХОМ-тээ дурддаг байсан байна. Харин 2021 оны зургадугаар сард “Эйч Ар Эл Эс” ХХК-ийг татан буулгажээ.

Тэгвэл Ш.Мөнхцэрэнтэй хамт “Эйч Ар Эл Эс” ХХК-ийг үүсгэн байгуулж, долоон жил хамтран эзэмшсэн Н.Гүнцэнгэл нь 30 хүрч яваа бүсгүй бол, түүний аав нь АН-ын угшилтай, улс төр, бизнест нөлөө бүхий Даваагийн Нямхүү гэгч аж. Д.Нямхүүгийн хувьд, НИТХ-ын төлөөлөгч, Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яамны дэд сайд, Аж үйлдвэрийн яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга зэрэг албан тушаал хашиж явсан. УИХ-ын сонгуульд Увс аймагт горилдог нэгэн. Харин Д.Нямхүү, Ш.Мөнхцэрэн хоёрын хамаарлын хувьд, 2008-2012 онд Д.Нямхүүг ХНХЯ-ны Дэд сайдаар ажиллаж байх үед Ш.Мөнхцэрэн ХНХЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн даргаар ажиллаж байсан буюу дөрвөн жил нэг яамны гал тогоог хамт барьсан. Ингэхдээ тэд тохиолоор тус яаманд таарчихаагүй, 2008 онд Ш.Мөнхцэрэнг Сангийн яаманд мэргэжилтэн байхад нь ХНХЯ руу татаж, Төрийн нарийн бичгийн дарга болтол нь дэвшүүлсэн “ачтан” нь Д.Нямхүү аж. Өөрөөр хэлбэл, Д.Нямүү, Ш.Мөнхцэрэн хоёр аль 15 жилийн өмнөөс алба, амины, дарга, цэргийн харилцаатай явж ирсэн хамтрагчид ажээ. Тиймдээ ч Ш.Мөнхцэрэн “Эйч Ар Эл Эс” ХХК-ийг Д.Нямхүүгийн охин Н.Гүнцэнгэлтэй хамтран үүсгэн байгуулж, долоон жил дундаа эзэмшсэн гэсэн үг. Аавтай нь хамт яам удирдаж, охинтой нь хамт компани удирдаж ирснээс нь дүгнэж, хувь, хувьсгалын хувиршгүй хамтрагчид гэвэл хилсдэхгүй байх.

Хамгийн ноцтой нь, “Эрдэнэс Монгол” ХХК-ийн ТУЗ-ийн дарга Ш.Мөнхцэрэнгийн хамтрагчид болох Д.Нямхүү, түүний охин Н.Гүнцэнгэл нарын эзэмшдэг “Улаанбаатар БҮК” ХК, “Улаанбаатар менежмент” ХХК, “Монциркон” ХХК, “Ора металл” ХХК, “Оракс” ХХК тэргүүтэй компаниуд нь Ш.Мөнхцэрэнгийн удирдаж буй “Эрдэнэс Монгол” ХХК-ийн харьяа уул уурхайн компаниудын бүхий л том тендерүүдэд оролцож шалгарч иржээ. Өөрөөр хэлбэл, цаашид Ш.Мөнхцэрэнгийн удирдаж буй “Эрдэнэс Монгол” ХХК-ийн харьяа 39 компанийн тендерүүдэд ашиг сонирхлын асар том зөрчил үүсэж болзошгүй гэсэн үг юм. Тухайлбал, Д.Нямхүүгийн “Оракс” ХХК нь 2020 оноос хойш “Эрдэнэс Монгол” ХХК-ийн харьяа “Эрдэнэт үйлдвэр” ТӨҮГ-ын дөрвөн тендерт оролцож, дөрвүүлэнд нь ялж, 2.0 тэрбум төгрөг салгажээ. Жишээ нь,

“Шүүн хатаах машины фильтросалфетка” нийлүүлэх 873 сая төгрөгийн тендер,
“Үйлдвэрийн зориулалттай фильтросалфетка” нийлүүлэх 696 сая төгрөгийн тендер,
“Фильтросалфетка пресс-фильтра сетсо” нийлүүлэх 432 сая төгрөгийн тендер зэрэгт шалгарсан байна.

Мөн Д.Нямхүүгийн Н.Гүнцэнгэл нарын хүүхдүүдтэйгээ хамтран эзэмшдэг “Ораметалл” ХХК нь 2020 оноос хойш “Эрдэнэт үйлдвэр”-т “Ферро хром” нийлүүлэх 1.6 тэрбум төгрөгийн тендер, “Эрдэнэс силвер ресурс” ХХК-д “Ган бөмбөлөг” нийлүүлэх 499 сая төгрөгийн тендер, “Монголросцветмет” ХХК-д “Ган бөмбөлөг” нийлүүлэх 1.5 тэрбум төгрөгийн тендер гэхчилэн “Эрдэнэс Монгол” ХХК-ийн харьяа компаниудын бүхий л тендерүүдэд оролцож байжээ. Гэхдээ энэ тендерүүдийн ихэнхээс нь хасагдаж байж. Харин одоо эртний хамтрагч Ш.Мөнхцэрэн нь "Эрдэнэс Монгол" ХХК-ийн ТУЗ-ийн дарга болсноор илүү өндөр санхүүжилттэй, илүү олон тендерүүдэд оролцох, ингэснээр эрт цагийн "Эрдэнэт"-ийн шахааны түүх давтагдах вий гэсэн болгоомжлол төрж байгааг энд дурдах нь зөв байх.

Цаашилбал, Д.Нямхүүгийн “Улаанбаатар БҮК” ХК нь Монголд хэрэгжиж буй бүхий л төмөр замын төслүүдэд бетон дэр, ус зайлуулах төмөр бетон хоолой нийлүүлэгчээр дархан эрхтэй оролцож буй аж. Тухайлбал, 2020 онд Тавантолгой-Зүүнбаян чиглэлийн 416 км төмөр зам болон 2022 онд Засгийн газрын концессоор хэрэгжүүлсэн Зүүнбаян-Ханги чиглэлийн 226,9 км төмөр замын бүтээн байгуулалтын бетон дэр, ус зайлуулах төмөр бетон хоолойн ханган нийлүүлэлтийг дангаараа хариуцаж ажилласан байна.

Дээрх баримтуудаас харвал, “Эрдэнэс Монгол” ХХК-ийн харьяа 39 компанийн тендерүүдэд ашиг сонирхлын ноцтой зөрчил үүсэх, авлига, хээл хахууль гаарах урьтач нөхцөл бүрдчихэж. Энд жишээ авсан буюу “Эрдэнэт” үйлдвэр тэргүүтэй “Эрдэнэс Монгол” ХХК-ийн харьяа компаниудын тендерүүдийг авч “амташсан” Д.Нямхүүгийн хувьд л гэхэд “Эрдэнэс Монгол” ХХК-ийн ТУЗ-ийн даргаар эртний хамтрагч Ш.Мөнхцэрэн нь томилогдсоноор том боломж нээгдэж байгаа гэсэн үг. Ашиг сонирхлын зөрчил, авлигын сүлжээ ингэж л үүсдэг. Харамсалтай нь, Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн ярьсан “Эрдэнэс Монгол” ХХК-ийн шинэчлэл нь өнөөх л нүүрсний хулгай, Хөгжлийн банкны хэрэг шиг лоозогнол болж хувирах нь. Төрийн өмчит бүх уул уурхайн компаниудаа “Эрдэнэс Монгол” ХХК-д нэгтгэчихээд, ТУЗ-ийн даргаар нь ардаа ашиг сонирхлын ийм зөрчилтэй хүн томилсноос нь дүгнэвэл харьяа компаниудынх нь ТУЗ, захирлууд нь ямар байх нь тааж, цөцөх асуудал юм биш юм.

https://ergelt.mn/news/22/single/34994

"Эрдэнэс Монгол" ХХК-ийн ТУЗ-ийн дарга Ш.Мөнхцэрэнгийн ард нуугдсан ашиг сонирхлын ноцтой зөрчил
Tweet
Bolod.mn