Гэвч тэд үүргээ биелүүлэхгүй байгаагийн зэрэгцээ нийгмийн хөгжилд нэмэр бус дөнгө болсоор удав. Үүнийг одоогоос таван сарын өмнө аудитын байгууллага дүгнэсэн байдаг.

Аудитын байгууллагын тайланд, “Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яам нь 2016-2020 онд хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих, ажлын байрыг нэмэгдүүлэх төсөл, хөтөлбөрүүдийг бодлогын хэрэгжилтийг хангах үйл ажиллагааны төлөвлөгөөгүй хэрэгжүүлсэн. Энэ яамныхан иргэдийн хөдөлмөр эрхлэлтийг дэмжих ёстой гэсэн үндсэн чиг үүргээ ухаарсан ч юу хийхээ мэдэхгүй, яаж ажиллахаа төлөвлөөгүй байсан” зэрэг дүгнэлтийг гаргасан байна.

Мөн

Хөгжлийн бодлого, төлөвлөлтийн тухай хуулийг мөрдөөгүй
Бодлогын баримт бичигт заасан шалгуур үзүүлэлт, хүрэх түвшнээ хангаагүй
Ажилгүйдлийн түвшин зорилтот түвшинд хүрээгүй, ахиц гараагүй
“Ковид-19” цар тахалтай холбоотой хөнгөлөлт, чөлөөлөлт, дэмжлэгийн арга хэмжээний хүрээнд Нийгмийн даатгалын санд үүссэн 651.5 тэрбум төгрөгийн авлагыг хэрхэн шийдвэрлэх нь тодорхойгүй
Хөдөлмөр эрхлэлт хариуцсан төрийн байгууллагуудын бүтэц, чиг үүрэг харилцан уялдаагүй
Хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт хэрэгцээг бодитой судалгаанд үндэслэн тооцоолоогүй
Хөрөнгийн эх үүсвэрийг бодит хэрэгцээ шаардлага, санхүүгийн тооцоололд үндэслэхгүйгээр төлөвлөн хэрэгжүүлж ирсэн
ХНХЯ-ны дотоод хяналт сул
Төсөл, хөтөлбөрийн хүрээнд олгосон санхүүгийн дэмжлэгийг зориулалтын дагуу зарцуулаагүй, эргэн төлөлт хангалтгүй, хугацаа хэтэрсэн авлагын дүн жилээс жилд өсөж 12.7 тэрбум төгрөг болсон
Байнгын ажлын байраар хангагдсан хүний тоо тодорхойгүй байсан зэрэг зөрчлийг онцолсон байв.

Эдгээрээс гадна, Heds.axplorer.net цахим системд санхүүгийн дэмжлэг авсан этгээдийн регистрийн дугаар давхардсан, 643 гэрээний мэдээлэлд нэг ижил утасны дугаар 2-55 удаа бичигдсэн зураг цөөнгүй дутагдлыг өгүүлсэн байсан юм.
Ийнхүү төрийн хяналтын байгууллага ХНХЯ-ны бодлого, төлөвлөгөө, үйл ажиллагааг хангалтгүй гэж үнэлснээс хойш байдал хэрхэн өөрчлөгдөж, алдаагаа хэрхэн зассан талаар одоо эргэцүүлье.

Гурван жилд гурван сайд

Энэ Засгийн газрын хамгийн тогтворгүй, бодлого, үйл ажиллагаа нь хамгийн олон хувирсан яам бол яах аргагүй ХНХЯ. Тус яам Л.Оюун-Эрдэнийн Засгийн газрын үед гурван ч сайдын нүүр үзээд буй. Түүнчлэн дараагийн сайдын томилгооны асуудал хүлээгдэж байгаа юм. Энэ хугацаанд тус яаманд ажилласан сайд нар ямар учраас ажлаа өгсөн талаар нэхэн санъя.

Аюушийн Ариунзаяа

Энэ Засгийн газрын үед хамгийн урт хугацаанд тус яамыг ахалсан сайд нь А.Ариунзаяа. Тэрээр 2020 оны долоодугаар сард томилогдсон бөгөөд хоёр жилийн дараа буюу 2022 онд ажлаа хүлээлгэн өгсөн юм. Түүний суудлаасаа буусан шалтгаан нь ҮХНӨ-тэй холбоотой. Тус нэмэлт өөрчлөлтөөр "УИХ-ын хэдэн ч гишүүн сайдаар ажиллаж болно" гэх заалт сэргэсэн нь сайдын сэлгээ үүсэхэд нөлөөлсөн юм.

Даваажанцангийн Сарангэрэл

А.Ариунзаяагийн дараа ЭМ-ийн сайдаар ажилласан байсан Д.Сарангэрэл ХНХЯ-ыг ахлахаар томилогдов. Гэвч тэрээр томилгоо хийгдээд сар ч хүрэлгүй суудлаа өгсөн. Тэрээр УИХ дахь Амьжиргааны баталгаажих түвшингээс доогуур орлоготой иргэдийг "УЛНЫ" хэмээн хэлсэн нь олны дургүйцлийг хүргэсэн юм. Улмаар иргэд ажлаа өгөхийг нь шаардаж, “цахим жагсаал” өрнүүлсэн юм. Ийн тэрээр 27 хоног ажиллаад ажлаа хүлээлгэж өгсөн билээ.

Төмөрбаатарын Аюурсайхан

Ийн дахин ХНХ-ийн сайдын суудал эзгүйрч, шинэ сайд томилох ажил өрнөв. Улмаар сар гаруйн дараа УИХ-ын гишүүн асан Т.Аюурсайхан томилогдсон юм. Гэвч тэрээр хагас жил ч бололгүй ажлаас чөлөөлөгдөх хүсэлтээ Засгийн газрын тэргүүн өгсөн юм. Ажлаа хүлээлгэж өгөх болсон нь “Нүүрсний” гэх тодотголтой хэрэгтэй нэр холбогдсонтой холбоотой юм. Түүнийг огцруулах эсэхийг энэ сарын 15-нд эхлэх УИХ-ын хаврын чуулганаар хэлэлцэж, шийдэх бөгөөд шинэ сайдын томилгооны асуудал ч мөн үеэр эцэслэгдэнэ. Хэрэв УИХ-ын чуулганы хуралдаанаар түүнийг огцруулбал, ХНХЯ дөрөв дэх сайдынхаа нүүрийг үзэх юм.

Сайд солигдох нэг хэрэг. Харамсалтай нь, яамны бодлого чиглэл бүр хүний нөөц нь хүртэл сайдаа дагаад хувирдаг, солигддог. Үүний уршгаар төрийн ажил үр дүнгүй, өгөөж шимгүй хэрэгжиж, төсвийн мөнгө үргүй урсаж байна.

Хүүхдийн мөнгөний будилаан булхайг нь илчлэв

Өмнө өгүүлсэнчлэн, регистрийн дугаар давхардсан, гэрээний мэдээлэлд нэг ижил утасны дугаар бичигдсэн байсан зэрэг зөрчил элбэг илэрсэн талаар аудитын тайланд өгүүлсэн байсан юм. Энэ нь тус яамны ажил эмх цэгцгүй, нэгдсэн, чамбай бодлогогүй, урагш муутай байгаагийн илрэл.
Үүнийг нь өнгөрсөн нэгдүгээр сард үүссэн хүүхдийн мөнгөн тэтгэмж тойрсон будилаан баталж, олон нийтэд илчилсэн юм.

Энэ жилээс нийт өрхийн 91 хувьд л хүүхдийн мөнгө олгоно гэх шийдвэрийг Засгийн газраас гаргасан. Энэ нь хүүхдийн мөнгийг хүн амаа өсгөх зорилгоор олгож буй мөнгөн тэтгэмж бус халамжийн нэг төрөл гэж үзэх болсонтой холбоотой. Ийн Монгол Улсын Засгийн газар нийт хүн амынхаа 91 хувийг халамж авахаар аж, амьдралтай, ердөө есхөн хувь нь орлогоороо өөрсдийгөө хийгээд үр хүүхдээ тэжээн, тэтгэх боломжтой гэж үзсэн юм.

Шийдвэрээсээ эхлээд л хүүхдийн эрх хийгээд эрх ашгийг нь хөндөж, хөсөрдүүлж буй энэ ажил гүйцэтгэх шатандаа бүр ч “бантангаа зуурсан”. Иргэдийн мэдээлэл зөрж, хүүхэдгүй нь хүүхэдтэй болж, заримынх нь хөрөнгийн мэдээлэл алдаатай гарч, цөөнгүй иргэн хүүхдийн мөнгөнөөсөө хасагдсан байсан юм. Үүнийг Улсын бүртгэлийн газрын буруу гэж булзааруулсан ч ХНХЯ халамж авах шаардлагатай иргэдийнхээ мэдээллийг цэгцэлж чадаагүйтэй ч мөн холбоотой. Магадгүй “Бид Засгийн газар биш. Олго гэсэнд нь олгож, өг гэснийг өгдөг хэрэгжүүлэгч байгууллага” гэх зэргээс өөрсдийгөө өмөөрч болох юм. Харамсалтай нь тэд олгох, өгөх ажлаа ч чамбай хэрэгжүүлж дөнгөхгүй л болов уу. Учир нь иргэдийн орлого, зарлагын өөрчлөлтийг сар бүхэн хянаж, энэ сар хэн хүүхдийн мөнгө авахыг болон хэн нь хасагдахыг хянах чадамж одоогоор төрийн байгууллагад байхгүй. Үүнийгээ ч тэд өөрсдөө хэлдэг. Өрхийн орлого, хөрөнгө өмнөхөөсөө буурсан тохиолдолд төр хянаад, хүүхдийн мөнгийг нь олгох уу гэж хариуцсан албан хаагчаас тодруулахад “Орлого буурсан бол иргэд өөрсдөө мэдээлж, хүсэлт гаргана. Гэхдээ нэг хүн жилд ганцхан удаа ийм хүсэлт гаргах боломжтой” гэх хариу өгсөн юм. Тэгэхээр иргэдийн орлого, зарлага, хөрөнгө чинээг төрийн байгууллага, ялангуяа ХНХЯ сар эсвэл улирал бүхэн хянаж дөнгөхгүй байх нь.

Төрийн хяналтын байгууллага ХНХЯ-ны бодлого, төлөвлөгөө, үйл ажиллагааг хангалтгүй гэж үнэлснээс хойш жил орчмын хугацаа өнгөрсөн ч түүнээс хойш өнөөдрийг хүртэл энэ салбарын ажил ухарсан уу гэхээс урагшлаагүйг дээр өгүүлсэн ганцхан жишээ бэлхнээ гэрчилнэ. Одоо бүр хариуцсан сайд ч үгүй үйл ажиллагаа явуулсаар байна.

http://eagle.mn/r/111937