BOLOD.MN сайт долоо хоног бүрийн ням гарагт улс төр, эдийн засгийн хүрээнд болж өрнөсөн онцлох үйл явдлуудыг тоймлон хүргэдэг уламжлалтай. Эдгээр өдрүүдэд ард иргэдийн дургүйцлийг хүргэсэн "Улны айл" хэмээн тодотголтой холбогдсон ХНХ-ын сайд асан Д.Сарангэрэлийг үүрэг ажлаас нь чөлөөлж, огцрууллаа. Түүнчлэн НӨАТ-ын сугалааг энэ сараас эхлэн буцаан хэрэгжүүлж эхэлсэн талаарх мэдээлэл цахим хуудаснаа шуурсан.

ТЕГ-аас ард иргэддээ сэрэмжлүүлэг хүргэсэн ба охид эмэгтэйчүүдийн биеийн үнэлүүлж гадны улс руу гаргасан байж болзошгүй Сингапур улсын иргэнийг баривчилсан явдал энэ долоо хоногийн хамгийн анхаарал татсан мэдээлэл байлаа. Эдгээр болон бусад онцлох үйл явдлуудыг BOLOD.MN сайт тоймлон хүргэж байна.

20 сая ба түүнээс дээш цалинтай иргэн 20 хувийн татвар төлдөг болно

Сангийн яамны мэргэжилтнүүд Монгол Улсын 2023 оны төсвийн төслийг боловсруулж дуусчээ. Ирэх оноос эхлэн хүүхдийн мөнгийг өндөр орлоготой бус, зөвхөн зорилтот бүлэгт л олгохоор төсвийн төсөлд тусгажээ. Энэ хүрээнд нийт хүүхдийн 80 хувьд хүүхдийн мөнгийг үргэлжлүүлэн олгох аж. Хөрөнгө оруулалтуудыг дуусгах, ам.долларын гадагшлах урсгалыг хянах зорилгоор ирэх онд онд барилга, байшин барих гэх мэт хөрөнгө оруулалтын төслүүдийг шинээр эхлүүлэхгүй юм байна. Монгол Улсын иргэд орлогын хэмжээнээс үл хамааран 10 хувийн, ижил хэмжээтэй татвар төлж буй.

Сангийн яам хэн илүү орлоготой байна тэр хүн илүү өндөр татвар төлөх зарчимд шилжих цаг болсон гэж үзжээ. Тиймээс 2023 оны төсвийн төсөлд нэг сард 20 сая ба түүнээс дээш төгрөгийн цалинтай иргэд 20 хувийн ХХОАТ (хувь хүний орлогын албан татвар) төлөхөөр тусгасан байна. 2023 оноос эхлэн нэг сарын -10 сая хүртэл төгрөгийн цалинтай бол 10 хувийн -15 сая ба түүнээс дээш төгрөгийн орлоготой бол 15 хувийн -20 сая ба түүнээс дээш төгрөгийн цалинтай бол 20 хувийн татвар авахаар төлөвлөсөн байна. Үндэсний статистикийн хорооноос мэдээлснээр, Монгол Улсад сарын дундаж цалин 1.5 сая төгрөг байна.

Монгол Улсын 1.3 мянган иргэн буюу уул уурхайн компаниуд, банкууд гэх мэт ТОП 100 ААН-ийн удирдах түвшнийхэн 10 сая ба түүнээс дээш төгрөгийн цалинтай ажээ. Ерөнхий сайд асан Ж.Эрдэнэбат нэг сарын 2.5 сая ба түүнээс дээш төгрөгийн цалинтай иргэдээс илүү өндөр татвар авах санал гаргаж байсан ч олон нийтийн эсэргүүцэлтэй тулж, хэрэгжүүлж чадаагүй. Харин Сангийн яам энэ удаад харьцангуй өндөр буюу 10 сая төгрөгийн босго тогтоожээ.

НӨАТ-ын сугалааны тохирол аравдугаар сард болно

Нэмэгдсэн өртгийн албан татвар (НӨАТ)-ын буцаан олголтыг улирал тутамд нэг удаа олгодог билээ. Монгол Улсын иргэд НӨАТ-ын буцаан олголтоор тухайн улиралд худалдан авсан барааны нийт дүнгийн хоёр хувийг буцаан авдаг болоод зургаан жил болж буй. Иргэд өмнөх улирлынхаа буцаан олголтоо авахын тулд тухайн сарын 8-ны дотор баримтаа цахим системд бүртгүүлэх учиртай.

Монгол Улсын хувьд НӨАТ-ын хоёр хувийн буцаан олголтод жилдээ 200 гаруй тэрбум төгрөг зарцуулдаг байна. НӨАТ-ын баримт бүртгүүлж байгаа өрхүүдийн 70 орчим хувь нь сард 14-17 мянган төгрөг буцаан авдаг аж. 2022 оны нэгдүгээр улиралд 1,136.755 иргэнд 57.5 тэрбум төгрөг буцаан олгосон байна. Буцаан олголтоо авсан иргэдийн 39.9 хувь нь 20.000 хүртэлх төгрөгийн, 0.3 хувь буюу 3268 иргэн нэг сая төгрөгөөс дээш дүнтэй урамшуулал авчээ.

Түр зогсоогоод байсан НӨАТ-ын сугалааны тохирол ирэх аравдугаар сард шинэчилсэн хувилбараар явагдахаар болсон байна. Ингэхдээ 2022 оны есдүгээр сарын төлбөрийн баримтаар сугалааг явуулахыг Татварын албаныхан мэдэгдсэн. Тиймээс иргэд худалдан авалт хийсэн төлбөрийн баримтаа заавал авч, авсан баримтаа марталгүй баталгаажуулахыг зөвлөв.

НӨАТ-ын сугалааны шинэчлэл

Хаана ч явсан НӨАТ-ын сугалааны азтан тодруулах нэвтрүүлэг үздэг болно.
51+ баримт бүртгүүлвэл азтан болох магадлал өсч, урамшууллын дүн ч нэмэгдэнэ. Жишээ нь, гурван баримт бүртгүүлсэн байгаад гурван орон таарвал 30.000 төгрөгийн урамшуулал авах бол 51+ баримт бүртгүүлсэн бол 60.000 төгрөгийн урамшуулал авах юм.
Азтанд нэмэлт урамшуулал өгнө.
Хонжвор бүр эзэнтэй. Өмнө нь найман орон таарахгүй тохиолдолд супер хонжворыг дараагийн тохирол руу шилжүүлдэг байсан бол одоо найман орон таартал нь бөмбөлгөө үлээлгэх юм. Ингэснээр хонжвор бүр эзэнтэй болно.
Есдүгээр сарын төлбөрийн баримтаар сугалааны арга хэмжээг аравдугаар сард зохион байгуулах ажээ.

Д.Сарангэрэл сайдыг огцруулах шийдвэр гаргалаа

ХНХ-ын сайд асан Д.Сарангэрэлийг олон нийтийн мэдээллийн хэрэгслээр зүй зохисгүй үг ашиглаж, бусдыг ялгаварлан гадуурхасан, анги давхаргад хуваасан зэрэг асуудлаар үүдэн Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газрын дарга Д.Амарбаясгалан хэвлэлийн хурал зарласан. Мэдээллээр Д.Сарангэрэл сайдыг “Халамжаас хөдөлмөрт” хэлэлцүүлгийн үеэр сэтгүүлчдэд өгсөн мэдээлэлдээ “Манай яамныхан ядуурлын түвшнээс дор байгаа айлуудыг “улны” хэмээн нэрлэдэг” гээд ийм 1500 өрхийн гишүүдэд ажил хөдөлмөр эрхлэхэд нь дэмжлэг үзүүлэх тухай мэдэгдсэн нь олны бухимдлыг төрүүлсэн талаар дурдсан. УИХ-ын гишүүн Д.Сарангэрэлийн хувьд “Болгоомжгүй үг сонгож алдаа гаргасандаа миний бие хүлцэл өчиж байна” гэж мэдэгдсэн боловч нийгмийг бухимдуулсан сайдыг үүрэгт ажлаас нь огцруулах шийдвэрийг Ерөнхий сайл Л.Оюун-Эрдэнэ Японд байх хугацаандаа даруй гаргасан. Иргэд нийгмийг тэр чигт нь бухимдуулж хүнийг ажил мэргэжилээр нь ялгаварлан гадуурхах үзэл хаана ч байх ёсгүй хэмээн хатуу байр суурьтай байсан ба цаашид төрд хийсэн нэгэн шийдэл болсон хэмээж байлаа.

Гадаад паспорт захиалахад цээж зураг шаардахгүй

Монгол Улсын иргэн эх орондоо буцах болон хил нэвтрэх үнэмлэх авахдаа холбогдох баримт бичиг бүрдүүлж, өөрт ойр байрлах улсын бүртгэлийн хэлтэст ханддаг. Ингэхдээ иргэний үнэмлэх, 16-гаас доош настай бол төрсний гэрчилгээ, мөн мэргэжлийн зурагчнаар авахуулсан цээж зураг зэргийг бүрдүүлж очдог байв. Өдгөө мэргэжлийн зурагчны авсан цээж зураг авч очих шардлагагүй бөгөөд шууд улсын бүртгэлийн байгууллагын харъяа нэгжид очиж үйлчлүүлэх боломжтой болжээ. Улсын бүртгэлийн ерөнхий газраас энэ талаар тодруулахад “Улсын бүртгэлийн байгууллага энэ оны есдүгээр сарын 30-ны өдрөөс эхлэн иргэнээс үндэсний энгийн гадаад паспортын захиалга авахдаа цээж зураг шаардахгүй. Тухайн хэлтсийн бүртгэлийн ажилтан цээж зургийг авч, бүртгэлийн системдээ оруулан, үйлчилгээ үзүүлэхээр болсон. Ингэснээр иргэдэд чирэгдэл учруулахгүй байх, цаг зав, санхүүд нь тодорхой хэмжээний хэмнэлт бий болгож байгаа юм" гэлээ. Үндэсний энгийн гадаад паспортын үйлчилгээний хураамжийг Төрийн банкны тусгай дансанд төлдөг. Иргэн та заавал банк орохгүйгээр “Гэрэгэ” системээр дамжуулан төлбөрөө төлөх боломжтой юм байгаа юм байна.

Эмэгтэйчүүдийг хүчирхийлсэн гадаад иргэнийг баривчиллаа

Эрүүгийн цагдаагийн албаны Кибер гэмт хэрэгтэй тэмцэх хэлтэс, Зохион байгуулалттай гэмт хэрэгтэй тэмцэх хэлтсийн алба хаагчид Монгол Улсын охид, эмэгтэйчүүдтэй бэлгийн харьцаанд орж хүн худалдаалах гэмт хэрэг үйлдсэн байж болзошгүй Сингапур улсын иргэнийг Баянгол дүүрэг дэх зочид буудлаас өнөөдөр /2022.09.29/ баривчиллаа. Тодруулбал, 64 настай Сингапур Улсын иргэн нь 2013 оноос эхлэн Монгол Улс, Сингапур Улсын хооронд аялал жуулчлалын визээр зорчдог байсан ба энэ хугацаанд эмэгтэйчүүдтэй зуучлуулж танилцан бэлгийн хүчирхийлэлд оруулах, хувь хүний нууцтай холбоотой дүрс бичлэг, гэрэл зургийг нь авч, хохирогчдыг айлган сүрдүүлж, гадаад улсын иргэнтэй үгсэн тохиролцож бэлгийн харьцаанд орсон зэрэг, охид эмэгтэйчүүдийн биеийг нь үнэлүүлэх, бэлгийн мөлжлөгийн хохирогч болгон хүн худалдаалах гэмт хэрэг үйлдсэн нөхцөл байдал тогтоогдсон байна.

Одоогийн байдлаар 130 гаруй охид, эмэгтэйчүүдтэй фэйсбүүк инстаграммаар харилцаж, гадаад улс руу зохион байгуулалттайгаар хил дамнуулан таван эмэгтэйг худалдаалсан байж болзошгүй нөхцөл урьдчилсан байдлаар тогтоогджээ. Иймд хилээр гарч байгаа иргэд ажлын гэрээ заавал байгуулах, өөрийн паспорт бичиг баримтаа хэнд ч өгөхгүй өөртөө хадгалах, Монгол Улсаас тухайн оронд суугаа Элчин сайдын яам, Консулын газарт бүртгүүлэх, Монголд байгаа гэр бүл, хамаатан садан, найз нөхдөдөө очсоноо мэдэгдэж, холбоотой байхыг цагдаагийн байгууллагаас сэрэмжлүүллээ.

Гашуунсухайтын тээврийн жолооч лацтай машин дотроо нас баржээ

Өмнөговь аймагт Гашуунсухайт боомтоор тээвэр хийж байсан жолооч Хятадын штамбын талбайд лацтай машин дотроо нас баржээ. Албан бус эх сурвалжуудын мэдээлж байгаагаар эрүүл мэндийн байдлаас шалтгаалж тухайн жолооч машиндаа нас барсан байна. Тус жолоочын хувьд Гашуунсухайтыг чиглэлд богины тээвэрт буюу 25 км-т битүүмжлэгдэн тусгаарлагдсан орчинд хил гарч нүүрс тээвэрлэдэг байжээ. Ийнхүү тээвэр хийх явцад хил гарч кемпдээ очих хүртлээ машинаасаа огт буух эрхгүй байдаг байна. Үүнээс болж эрүүл мэндийн байдал нь муудах, хүндрэх эрсдэлүүд гардаг аж. Гэхдээ тус боомтоор тээвэр хийж буй жолооч нарын эрүүл мэндийн байдалд мэргэжлийн эмч нар тогтмол үзлэг хийж зөвлөгөө өгдөг гэлээ.

ОХУ-ын иргэдэд бүлэглэн зодуулсан иргэн нас баржээ

ОХУ-ын иргэд архидан согтуурч, монгол залуугийн толгойг алхаар цохин маш хүнд гэмтэл учруулсан хэрэг энэ сарын 23-ны өдөр гарсан байдаг. Монгол иргэний биеийн байдал хүнд, эмнэлгийн сэхээний тасагт ухаан ороогүй байгаа гэдгийг ГССҮТ-өөс мэдээлж байсан бол хохирч шархаа даалгүй 9-р сарын 30-ны өдөр амьсгал хураажээ. Талийгаач ОХУ-ны иргэнтэй хил дээр танилцсан төдийгүй тэдгээр иргэдэд орон сууцаа түрээслүүлэхээр болж байсан тухай талийгаачийн ар гэрийнхэн мэдээлж байв. Хэргийн тухай эргэн дурдхад ОХУ-ын 3 иргэн архидан согтуурсан үедээ бүлэглэн монгол иргэнийг толгойн тус газарт олон удаа алхаар цохиж гэмтээсэн ноцтой хэрэг гарсан юм.

Гурилан бүтээгдэхүүний үнэ 30-50 хувь нэмэгдэнэ

Гурилын үнэ 50 хувиар нэмэгдэнэ гэх мэдэгдэл гарсантай холбоотойгоор гурилан бүтээгдэхүүний үнийг 30-50 хувь хүртэл нэмэхээр болсноо аж ахуйн нэгж, үйлдвэрлэгчид мэдээллээ. Аж ахуйн нэгжүүд “Газар тариалан болон импортын ханш, хил гаалийн тодорхойгүй байдал, ачаа тээврийн үнэ нэмэгдсэн зэрэг олон асуудлаас шалтгаалж сүүлийн 2-3 жил зах зээлийн хувьд удаашралтай байна” гэв. Монгол Улсад 900 гаруй гурилан бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч үйлдвэр, аж ахуйн нэгж байдаг. Эдгээр нь 30 мянга гаруй ажилчинтай гэсэн судалгаа бий. Эдгээр үйлдвэрүүд хямралд нэрвэгдэж буйг тэд хэлсэн юм. Гурилан бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгчдийн хувьд 24 цаг тасралтгүй ажиллаж, хүн амаа эрүүл аюулгүй хүнсээр хангаж ирсэн. Гэтэл цар тахал, дайн байлдаан, хийлийн гацалт, валютын ханшийн өсөлтөөс болж үйлдвэрлэгчид алдагдалтай ажиллаж байна гэв. Гэтэл гурилын үнийг 50 хувь нэмэхээр болсон тул гурилан бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгчид үнийг 30-50 хувь өсгөхөөр болсон байна. Мөн гурил болгон гурилан бүтээгдэхүүн болдоггүй. Хамгийн сайныг нь сонгон авч бүтээгдэхүүндээ ашигладаг гэнэ. Гурилан бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгчдийн хэлснээр үнэ өсөхөд хэд хэдэн шалтгаан нөлөөлжээ.

BOLOD ДОЛОО ХОНОГИЙН ТОЙМ: "Ул"-ны сайдыг огцруулж, НӨАТ-ын сугалааг дахин эхлүүлэх болсон ДОЛОО ХОНОГ
Tweet
Bolod.mn