Мэдээ мэдээллийн нэгдсэн BOLOD.MN сайт долоо хоног бүрийн ням гарагт Улс төр, эдийн засаг, нийгэмд өрнөж буй онцлох үйл явдлыг тоймлон хүргэдэг уламжлалтай. Эдгээр өдрүүдэд Монгол Улсын ардчилсан шинэ Үндсэн хууль батлагдсаны түүхт 30 жилийн ойн өдөр тохиолоо.  Мөн УИХ-аас МҮОНРТ-ын Үндэсний зөвлөлийн гишүүд болон Төрийн албаны зөвлөлийн орон тооны гишүүн зэрэг гурван томилгоог хийлээ. Эдгээр болон бусад онцлох мэдээ мэдээллийг тоймлон хүргэж байна.

Монгол Улсын ардчилсан шинэ Үндсэн хууль батлагдсаны 30 жилийн ой тохиолоо

Монгол Улс 1924, 1940, 1960, 1992 онуудад Үндсэн хуулиа дөрвөн удаа хэлэлцэн баталж гаргасан түүхтэй. 2022 оны нэгдүгээр сарын 13-ны өдөр шинэ Үндсэн хууль батлагдсаны 30 жилийн ой тохиох гэж байгаатай холбогдуулан Монгол Улсын Үндсэн хууль бүтсэн түүхэн замналыг толилуулж байна. Монгол Улсын анхдугаар Үндсэн хууль нь 1924 оны арван нэгдүгээр сарын 26-ны өдөр БНМАУ-ын Анхдугаар Үндсэн хуулийг баталсан юм. Үндсэн хуулиа баталснаар Хаант улсыг халж Монгол Улсыг Бүрэн Эрхт Бүгд Найрамдах Улс хэмээн мөн түүний тусгаар тогтнолыг Үндсэн хуулиар тунхагласанд түүний түүхэн тусгай ач холбогдол нь оршиж байсан юм.

Анхны Үндсэн хуулийг боловсруулах хугацаанд Америк, Англи, Бельги, Норвеги, Орос, Швед, Японы Үндсэн хуулийг орчуулж, судалж байжээ.

Улсын Анхдугаар Үндсэн хууль нь “Монголын жинхэнэ ардын эрх чөлөөг илтгэн тунхаглах нь; Улсын дээд эрхийг барих газрын тухай; Нутгийн захиргааны тухай; Сонгох, сонгогдох эрхийн тухай; Улсын орлого, зарлагын эрхийн тухай; Улсын тамга ба сүлд тэмдэг, туг далбаа гурвын тухай;” гэсэн 6 бүлэг, 50 зүйлээс бүрдэж байв.

УИХ-аас МҮОНРТ-ийн Үндэсний зөвлөлийн гишүүдийг томиллоо

УИХ-ын Баасан гаригийн чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар МҮОНРТ-ийн Үндэсний зөвлөлийн гишүүд болон Төрийн албаны зөвлөлийн орон тооны гишүүнийг нөхөн томилох асуудлыг хэлэлцэн батлав.

МҮОНРТ-ийн Үндэсний зөвлөлийн гишүүнээр Монгол Улсын Ерөнхийлөгчөөс санал болгож томилуулсан Ж.Соёл-Эрдэнэ, Б.Галаарид нарын бүрэн эрхийн хугацаа өнгөрсөн арванхоёрдугаар сарын 25-нд дууссан. Тиймээс МҮОНРТ-ийн Үндэсний зөвлөлд Д.Жавзандорж, Н.Онон нарын нэрийг дэвшүүлэх санал оруулсан.

Харин УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар Төрийн албаны зөвлөлийн орон тооны гишүүнээр Ц.Амартөгсийг  томилох талаар хэлэлцээд дэмжив. Төрийн албаны зөвлөлийн гишүүнд төрийн албан хаагчийн төлөөллөөс нэр дэвшигч нь төрийн жинхэнэ албан тушаалд 15-аас доошгүй жил ажилласан, төрийн удирдлага, эдийн засаг, эрх зүй, боловсролын чиглэлээр мэргэшсэн дээд боловсролтой, ял шийтгүүлж байгаагүй, 45 нас хүрсэн Монгол Улсын иргэн байна гэж Төрийн албаны тухай хуульд заасан. УИХ зөвлөлийн гишүүнийг зургаан жилийн хугацаагаар томилох бөгөөд зөвлөлийн гишүүнээр нэг удаа улируулан томилж болох зохицуулалттай юм.

Төрийн ордонд халдвар тархаж зарим арга хэмжээг цуцаллаа

Төрийн ордонд Үндсэн хуулийн 30 жилийн ойд зориулсан хурал, төрийн дээд одон медаль гардуулах үйл ажиллагаа зохион байгуулагдаж байна. Мөн Хүндэтгэлийн чуулганд нэр бүхий эрхмүүд оролцох товтой байв. Эх сурвалжийн мэдээлснээр төрийн ордонд нэвтэрсэн 300 хүнээс шинжилгээ авахад 60 хүнээс covid-19-ийн халдвар илэрсэн талаар мэдээллээ. Иймээс зарим хурал арга хэмжээг цуцалж цахимаар явуулахаар болжээ.

Хүүхдийн мөнгө авах хүсэлтийг цахимаар өгөх боломжтой боллоо

Хүүхдийн мөнгө бэлнээр авах хүсэлтээ И-Баримт аппликейшн, И-Халамж системээр явуулдаг боллоо.

Иргэд сар бүр хүүхдийн мөнгө авах хүсэлт явуулах нь чирэгдэл учруулах магадлалтай учир илүү хялбар болгох үүргийг Ерөнхий сайд өгсөн. Ингэснээр Гааль, Татвар, Санхүүгийн мэдээллийн технологийн төвийн мэргэжилтнүүд нэмэлт хөгжүүлэлт хийж, хүүхдийн мөнгө авах хүсэлтийг нэг дор бүх сарыг идэвхжүүлэх боломжтой болгожээ. Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын сайд А.Ариунзаяа “Одоогийн байдлаар 600 мянга орчим хүүхдийн хүсэлт бүртгэгдсэн. 100 орчим мянга нь манай халамжийн хэлтсүүдээр биечлэн болон утсаар, 500 мянган хүүхдийн хүсэлт цахимаар холбогдсон” гэлээ.

Арванхоёрдугаар сард хүнсний бүтээгдэхүүний үнэ 20 хувиар өсөж, инфляц 13.4 хувьд хүрчээ

Үндэсний статистикийн хорооноос тооцсоноор 2021 оны сүүлийн сард инфляц 13.4%, Улаанбаатар хотод 14.8%-тай гарсан байна. Үнийн өсөлтөд хамгийн их жин дарсан буюу 26 хувийг хүнсний бараа, бүтээгдэхүүний үнэ эзэлжээ.

Тодруулбал, 

• Хүнсний бараа, ундаа, усны бүлгийн үнэ дүнгээрээ 20.4 хувь өссөний дотор 
  • мах, махан бүтээгдэхүүн 24.2 хувь
  • согтууруулах бус ундааны дэд бүлгийн үнэ 11.9 хувь
• согтууруулах ундаа, тамхины бүлгийн үнэ дүнгээрээ 6.9 хувь
• хувцас, бөс бараа, гутлын бүлгийн үнэ дүнгээрээ 6.6 хувь
• орон сууц, ус, цахилгаан, хийн болон бусад түлшний бүлгийн үнэ дүнгээрээ 15.3 хувь
• эм тариа, эмнэлгийн үйлчилгээний бүлгийн үнэ дүнгээрээ 7.5 хувь
• тээврийн бүлгийн үнэ дүнгээрээ 21.6 хувиар тус тус өссөн нь голлон нөлөөлсөн байна.

Өөрөөр хэлбэл, инфляц 13.4 хувь гарсны 5.6 нэгж хувь буюу 41.8% нь хүнсний бараа, ундаа, усны бүлгийн үнийн өсөлтөөс шалтгаалжээ.

Улаанбаатар хотод л гэхэд

• хүнсний бүтээгдэхүүний үнэ 22.4% өссөн бол
• тээврийн үнэ 21%, 
• согтууруулах ундаа, тамхины бүлгийн үнэ 7.9 хувь
• эм тариа, эмнэлгийн үйлчилгээний бүлгийн үнэ 8.5 хувь
• орон сууц, ус, цахилгаан, хийн болон бусад түлшний бүлгийн үнэ 20.1 хувь
• зочид буудал, нийтийн хоол, дотуур байрны үйлчилгээний үнэ 22.4 хувь

тус тус өсжээ. 

Ийнхүү өргөн хэрэглээний бараа, бүтээгдэхүүний үнийн өсөлт 2022 оны дунд үе хүртэл 12%-д хүрээд эргээд бууна гэсэн Монгол банкны төсөөлөл он гарч амжаагүй байхад давав.

АИ-92 шатахууны үнийг литр тутамд 20, АИ-95-ийн үнийг 50 төгрөгөөр нэмжээ

Шатахуун импортлогчид АИ92 шатахууны үнийг литр тутамд 20 төгрөгөөр, АИ95 шатахууны үнийг 50 төгрөгөөр нэмжээ. Ингэснээр АИ92 нэг литр нь 2215-2220 төгрөг боллоо.

Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн дэд сайд О.Батнайрамдал өнгөрсөн сард "Ковидийн нөхцөл байдалтай холбогдуулан хангамжийг тасалдуулахгүй байх нь чухал. Газрын тосны бүтээгдэхүүний тогтвортой хангамж хамгийн түрүүнд тавигдах асуудал. Үүний хүрээнд  АИ92 шатахууны үнийг зах зээлийн горим руу аажмаар шилжүүлэх нь хамгийн оновчтой шийдэл мөн болохыг мэдээлж байв. Төрөөс эрэлт нийлүүлэлтэд оролцох тусам шатахуун импортлогчид алдагдал хүлээдэг. Өөрөөр хэлбэл, нэг удаагийн үнэ нэмэгдэлт нийт үнийн дүнгийн таван хувь буюу 100 төгрөгөөс дээш хэтрэхгүй байх  шаардлагыг компаниудад  тавьсан талаар дурдсан. Манай улс жилд 1.5-2 сая тонн газрын тосны бүтээгдэхүүн импортолдог. Тэр дундаа өргөн хэрэглээний АИ92 шатахуун үүний 25 орчим хувийг эзэлдэг юм.

13 настай Монгол охиныг зодсон Солонгос 4 охин хорих ял оноов

БНСУ-д 13 настай Монгол охиныг зургаан цагийн турш бүлэглэж зодсон солонгос 4 охиныг яллах шүүх хурал боллоо.

Энэхүү хэрэгт Улсан хотын шүүхээс  2021.11.27-нд  яллагдагч 2 охиныг насанд хүрээгүй гэдэг шалтгаанаар ялаас чөлөөлж, үлдсэн 2 охиныг эцэг эхийн хяналтад байлгах ял шийтгэлийг төлөвлөсөн байсан.

Өмнөд Солонгос улс дахь монголчуудын эрх ашгийг хамгаалах төрийн бус байгууллагын зүгээс хохирогч охины эцэг эхийн хамт БНСУ-н хэвлэл мэдээлэлд гомдол гаргасан. Өмнөд Солонгос улсын үндэсний телевизүүд шударга үнэний талд зогсож өгсний хүчинд уг хэрэг тус улс даяар цацагдаж, Хөх ордон, ЦЕГ, Хүний эрхийн өмгөөлөгчийн эрчимжүүлсэн ажиллагааны дор хэрэгт холбогдсон солонгос дөрвөн охинд тус бүр хүүхдийн хорих ангид ял эдлүүлэх шийдвэрийг гаргажээ.

Харин энэ хэргийн талаар мэдээлж Солонгос улсын үндэсний ТВ ( SBS, MBS, JTBC)-дийн шударга үнэний талд зогсож өгсний хүчинд уг хэрэг Солонгос улс даяар цацагдаж, БНСУ-ын ерөнхийлөгч, ЦЕГ, Хүний эрхийн өмгөөлөгчийн эрчимжүүлсэн ажиллагааны дор дөрвөн солонгос охидод тус бүр хүүхдийн хорих ангид ял эдлүүлэх шийдвэрийг тогтоосон байна.

Н.Түвшинбаярын цагдан хорих хугацааг нэг сараар сунгалаа

Хан-Уул дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх тус дүүргийн прокурорын газраас ирүүлсэн Найдангийн Түвшинбаярын цагдан хорих хоёр дугаар хугацааг нэг сарын хугацаагаар сунгуулах тухай саналыг  2022 оны 01 дүгээр сарын 13 -ны өдөр өгчээ.  Хүсэлтийг хүлээн авч, 2022 оны 01 дүгээр сарын 14-ний өдөр дүүргийн прокурор, хохирогчийн өмгөөлөгч, яллагдагчийн өмгөөлөгч нарыг мэтгэлцүүлж хянан хэлэлцээд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 14.9 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.2 дахь заалтад зааснаар цагдан хорих 2 дугаар хугацааг 1 сарын хугацаагаар сунгаж шийдвэрлэлээ.

Яллагдагч Н.Түвшинбаярт холбогдуулан Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.1 дүгээр зүйлийн 2 дахь хэсгийн 2.1 дэх заалтад зааснаар “ Хүний эрүүл мэндэд хүнд хохирол санаатай учруулах” гэмт хэрэгт яллах дүгнэлт үйлдэж ирүүлсэн эрүүгийн хэргийг 2021 оны 12 дугаар сарын 23-ны өдрийн шүүхийн урьдчилсан хэлэлцүүлгээр хянан хэлэлцээд Эрүүгийн хэрэг хянан шийдвэрлэх тухай хуулийн 33.3 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.2 дахь заалтад зааснаар “шүүх хуралдаанаар нөхөн гүйцэтгэх боломжгүй нөхцөл байдал үүссэнийг мөрдөн шалгах ажиллагаа хийлгэхээр хэргийг тус дүүргийн прокурорын газарт буцааж, шүүхээс яллагдагч Н.Түвшинбаярт урьд авсан цагдан хорих таслан сэргийлэх арга хэмжээг прокурорт очтол хэвээр үргэлжлүүлж шийдвэрлэж байсан юм.