Монгол Улсад хүүхдийн хөдөлгөөн, байгууллага үүсэж хөгжөөд 98 жилийн нүүр үзэж буй. Албан бус мэдээллээр хүүхдийн хөгжил хамгааллын асуудлаар мэргэшсэн 70 гаруй ТББ ажилладаг бол аймаг, хороо, дүүрэг бүрд гэр бүлийн асуудал хариуцсан нэгжүүд үйл ажиллагаа явуулдаг аж. Уг байгууллагуудын хөтөлбөрт хүүхэд хамгааллын бодлогууд тусгагдсан байдаг ч бидний цөөхөн монголчууд бяцхан үрсээ хог мэт хаа дуртай газраа хаясан тухай хар бараан мэдээлэл сонсогдох нь уйтай.

Хувьсгалаас өмнө хүрдний хүүхэд буюу амьжиргааны боломжгүй ард иргэд хүүхдээ гандангийн хүрдэн дээр орхих явдал байснаас дээрх нэршил үүссэн гэдэг. Харин энэ цаг дор хаягдсан хүүхэд гэх нэршил хаяг тогтоох төв болон хүүхэд асрах төвд түгээмэл хэрэглэгддэг болжээ. Судалгаанаас үзвэл “хүрд”-ний хүүхэд 2015 онд 15, 2016 онд 8, 2017 онд 16 олджээ. Олдоод асрах газарт хүргэгдэн өсөж том болж буй нь байх ч амь насаа алдан, энэ ертөнцөөс эгэл бусаар буцсан нь цөөнгүй.

Орц, хогийн бункер, байгууллагын нойл, нүхэн жорлонд хайрцаг, уутанд хаягдсан бяцхан зүрхнүүдийн талаарх мэдээллийг шимшрэн уншаад тэгсгээд мартдаг “хүйтрэл” яг энэ нийгэмд хүчтэй байх шиг. Хаягдаад золоор амьд үлдсэн бяцхан үрсийн хувь заяаг Эрүүл Мэндийн Яамны харьяа “Хүүхдийн Төв Сувилал” ганцаараа нуруун дээрээ үүрч яваа. Аль эрт ачааллаа дийлэхгүй байдалд хүрсэн тус сувилал 0-3 насныхныг асарч, сувилдаг агаад адлагдсан үрсийн асуудлыг шийдэх хууль эрхзүйнгарц хайсны хариуд УИХ хүүхдээ хаясан эхийг торгох, хорих хуулийн заалт л баталсан нь гашуун боловч үнэн. Уг хуульд зааснаар асран хамгаалах, харгалзан дэмжих үүргээсээ зайлсхийж, хүүхдийг хаясан бол 5.4 саяас 27 сая хүртэлх төгрөгөөр торгох, эсвэл 240 цагаас 720 цаг буюу 10-30 хоног нийтэд тустай ажил хийлгэх, нэг жилээс таван жил хүртэл хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах, тав хүртэлх жилийн хугацаагаар хорих ялаар шийтгэнэ. Харин хүүхдийг хаясны улмаас эрүүл мэндэд нь хүнд хохирол учирсан, нас барсан бол 5-12 жил хүртэл хугацаагаар хорих ялтай.

Авралын хайрцаг буюу амьдрал бэлэглэгч

Олон улсад түгээмэл байдаг хаягдсан бяцхан зүрхийг хамгаалах гол арга бол “Baby box” буюу авралын хайрцаг. Авралын хайрцаг буюу төрүүлсэн хүүхдээ хүмүүнлэгийн ажилчдын асаргаанд үлдээх үйл ажиллагаа ихэвчлэн европын орнуудаар хэрэгжиж байсан бол сүүлийн жилүүдэд Солонгос, Америкт ч түгжээ. Энэ хөдөлгөөнд нэгдсэнээр дэлхий даяар олон мянган үрсийн амь аврагджээ

Улс орон бүрд өөр өөр нэршилтэй ч зорилго нь адилхан, төрсөн эхэд буруу үүрүүлэхгүй, нялх хүүхдэд аюул учруулалгүйгээр хүүхдүүдийг асаргаанд авч аюулгүй өсгөх буянтай үйлс гэж болно. Ихэвчлэн сүм хийдэд байрладаг бөгөөд хоёр талаасаа онгойдог хайрцагт өлгий болон даавуун дээр хүүхдийг тавихад 0-30 секундын дараа хайрцаг түгжигдэн дохиолол дуугарснаар асрагчид хүүхдийг авч асаргаагаа эхлүүлдэг юм байна. Зарим тохиолдолд хүүхдийн эцэг, эхтэй ярилцаж хүүхдүүдийг төрсөн аав ээжтэй нь өсгөх, боломжтой болсон үед нь эргүүлж өгөх тохиолдол ч цөөнгүй аж.

Хайрцаг хэрэгтэйг нотлох хар бараан тохиолдлууд

Ардчилсан Монголд аав,ээждээ гологдон атга буудай асгахад зүүний үзүүр дээр тогтохтой зүйрлэгдэн амьдралд ирдэг бяцхан үрсийн тавиланг ээдүүлсэн бараан тохиолдлын жишээ дэндүү олон. Цухас дурьдваас

Мотоциклтой залуучууд Нисэхийн цагаан хаалган дээр амарч байхдаа шар торонд хийсэн амьд хүүхэд олжээ. / 2012 /
Нийслэлийн ХУД-ийн 16 дугаар хороонд байрлах орон сууцны хорооллын орцод нярай хүүхэд хаяжээ. / 2021 /
Хэнтий аймгийн нэгэн сургуулийн сурагч 15 настай охин сургуулийнхаа нойлын өрөөнд амаржиж хүүхдээ цонхоор гаргаж хаясан байсан.
Нярай хүүгийн эх нь 22 настай А гэгч бөгөөд эмнэлгээс гарахдаа нэг хоногтой бяцхан хүүгээ гялгар уутанд хийгээд хаясан байна. Харин азаар нярайн бие эсэн мэнд ЭХЭМҮТ-д эмчлүүлж байна. / 2021 /
Хан-Уул дүүргийн III хороо Автобус нэгдүгээр баазын гадна талын нийтийн бие засах газар дөнгөж төрсөн нярай хүүхдийг хаясан хэрэг өнгөрсөн бямба гаригт гарчээ. / 2010 /
“Circle K” дэлгүүрийн Ард кино театрт байрлах салбарын угаалгын өрөөний хогийн савнаас 1100 кг жинтэй дутуу төрсөн амьд нярай олдсоныг ЭНЭМҮТ-ийн эрчимт эмчилгээний тасагт шилжүүлсэн байна. Тодруулбал, тус газраар үйлчлүүлсэн, худалдан авалт хийсэн 18-20 орчим насны эмэгтэй дутуу төрсөн нярайгаа ийн хаясан байж болзошгүй нөхцөл байдал тогтоогдсон /2020.10.01/
Төрөөд 10 хонож байсан хүүгийнхээ амь насанд халдахыг завдсан хэрэг гарсан. Төрсөн эх нь хүүхдээ зүүгээр шивж санаатай алахыг завдсаны улмаас нярайг гурван удаа хагалгаанд оруулж цээжнээс нь арваад зүү гаргаж авчээ. Цагдаагийн байгууллага эрүүгийн хэрэг үүсгэн шалгаж байв. / 2017.01.21 /
Ой хорь хоногтой төрсөн хүүхдээ хөнөөсөн хэргээр 24 настай эмэгтэйг цагдаагийн байгууллагаас эрэн сурвалжилж байв. / 2017.01.24 /
Сүхбаатар дүүргийн наймдугаар хорооны хогийн цэгээс хөлдсөн нярай хүүхдийн цогцос олджээ. Хүүхдээ төрүүлээд хаясан байж болзошгүй эхийг эрэн сурвалжилж байв. /2017.01.27/
Сүхбаатар дүүрэгт гудамжинд таван сартай хүүхдээ орхиод явсан хэрэг гарсан. Нярайг хүүхэд хамгаалах төвд хүлээлгэж өгсөн. / 2019.05.06 /
Сонгино-хайрхан дүүргийн 14 дүгээр хорооны нутаг дэвсгэрт хувиараа хөдөлмөр эрхэлдэг 26 настай эмэгтэй нярай хүүхдээ Toyota sai маркийн автомашины арын тээш дээр өлгийтэй нь орхиод явжээ. Хүүхдийг ямар нэг осголт, хөлдөлтгүйгээр Хүүхэд хамгааллын төвд хүлээлгэн өгсөн байна. / 2020.12.05 /
Сэлэнгэ аймгийн Сайхан суманд нярай хүүхдээ цагаан өнгийн даавуунд ороож, улаан уутанд хийгээд орхин явсан хэрэг гарав. Уг эмэгтэйг цагдаагийн байгууллагаас эрэн сурвалжилж байв. / 2020.10.17 /

“Авралын хайрцаг” ажиллуулах үүргийг албажуулах боломжтой

Статистикийн мэдээллээс харвал манай улсад Христийн 222, Буддын 150, Исламын 27, бусад 11 сүм хийд үйл ажиллагаа явуулдаг аж. Үйл ажиллагаа явуулж буй сүм хийд болгоныг “Авралын хайрцаг” ажиллуул гэх боломжгүй байж болох ч шашины сүм болгон нэгийг ажиллуул. Хайрцагт үлдээсэн хүүхдийг 24 цагийн дотор улсын асрамжид авахаар зохицуулахад болохгүй гэх газаргүй. Угаас шашин буяныг үйлдэл, нүглийг тэвчих нэг л зарчимтай учраас буяны үйл хийх гаргалгаа гээд харчихад буруутгах зүйл үгүй мэт... Харин “Авралын хайрцаг”-т үлдсэн үрсийн талаарх мэдээллийг хүүхдийн мнэр барьж мөнгө иддэг асар олон төрйин болон хувийн байгууллагууд хянах үүргийг албажуулах хэрэгтэй байх... Бяцхан зүрхнүүдийг аврах ажилд анхаарлаа хандуулах цаг нь нэгэнт иржээ. Анхаарлаа хандуулах аргачлалын нэгнь “Baby box” биш гэж үү...