2021-06-05BOLOD.MN сайт долоо хоног бүрийн бямба гарагт өнгөрөгч өдрүүдэд улс төр, нийгэм, эдийн засгийн хүрээнд болж өрнөсөн онцлох үйл явдлуудыг тоймлон хүргэдэг. Эдгээр өдрүүдэд Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ олон нийтийн анхаарлын төвд байсан хэд хэдэн асуудлыг шийдвэрлэлээ. Үүнд Арван жилийн турш маргаан дагуулаад буй Жуковын хойд талбайн эзэмшлийн гэрээг цуцалж нийтийн эдэлбэр газар болгон тохижуулахыг даалгасан явдал байв. Түүнчлэн арилжааны банк луйвардаж ихээхэн хэмжээний мөнгө залилсан этгээдүүдийг баривчиллаа. Мөн есөн дүүгээ ганцаараа өсгөж буй Б.Ариунболор охин гурван өрөө байрны түлхүүрээ гардан авсан сайхан мэдээ болон бусад онцлох мэдээ мэдээллийг тоймлон хүргэе.
С.Энхболд: Манай улс 12-17 насны хүүхдүүдийг “Фөйзер” вакцинаар дархлаажуулах төлөвлөлт хийж байна
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ зургаадугаар сарын 2-нд УОК-ын Шуурхай штабт ажиллаа. Энэ үеэр Эрүүл мэндийн сайд С.Энхболд хүүхдийн дархлаажуулалт болон иргэдийн вакцины хамрагдалтын талаар мэдээлэл өглөө.
Манай улсын Засгийн газар одоогоор 2.5 сая тунфайзер вакцин авах гэрээ хийжээ. Түүнчлэн 1.185.991 хүүхдийг вакцинжуулах бэлтгэл ажлыг ханган ажиллаж байгаа аж. Одоогоор дэлхийн Европын холбоо болон Канад, Америк гэх мэт улсуудад 12-15 настай хүүхдүүдийг вакцинжуулаад эхэлсэн. Манай улс ч мөнадил 12-17 насны хүүхдүүдийг файзер вакцинаар вакцинжуулах төлөвлөлт хийж байгаа талаар ЭМ-ийн сайд мэдээлэв. Хэрэв манай улс 12-17 насны 290 мянган хүүхдийг вакцинд хамруулвал нийт хүн амынхаа 68.6 хувийг вакцинд бүрэн хамруулна гэсэн тооцоолол байна. Одоогоор улсын хэмжээнд нийт 13197 хүүхэд халдвар авч, эмчлэгдэн тусгаарлагдажбайгаа аж. Манай улсад сүүлийн өдрүүдэд 0-17 насны хүүхэд халдвар авах нь эрс нэмэгдэж байгаа бөгөөд үүнийг хүүхдүүдэд вакцин хийгээгүй байгаатай холбоотой гэж үзэж байна. Өдөрт нийт батлагдаж байгаа тохиолдлын 26-30 хувийг энэ насны хүүхдийн халдвар эзэлж байгаа” хэмээн холбогдох газраас дурдлаа.
Европын холбоо “Pfizer” вакциныг 12-15 насны хүүхдэд хийхийг зөвшөөрлөө
Европын эмийн агентлаг АНУ-ын “Pfizer”-ийн бүтээсэн Covid-19-ийн эсрэг вакциныг 12-15 насны хүүхдүүдэд хэрэглэхийг зөвшөөрчээ. Ингэснээр уг вакцин Европын холбооны улсуудад 18-аас доош насны хүмүүст хэрэглэхийг зөвшөөрсөн анхны вакцин болж байна. Энэхүү вакцины хүүхдэд үзүүлэх үр дүнгийн талаарх эмнэлзүйн судалгааг 2260 өсвөр насныхны дунд явуулсан бөгөөд Европын холбоо уг вакциныг насанд хүрэгчдэд хэрэглэхийг өнгөрсөн оны арванхоёрдугаар сарын 21-нд зөвшөөрч байв.
Европын холбооны орнуудад мөн “Moderna”, “AstraZeneca” болон “Johnson & Johnson” компанийн вакцинуудыг хэрэглэж байгаа юм. Үүнээс өмнө тавдугаар сарын эхээр АНУ болон Канад улс "Pfizer"-ийн вакциныг хүүхдүүдэд тарихыг зөвшөөрсөн билээ.
Монгол Улс хилээ албан ёсоор нээлээ
Манай улс зургаадугаар сарын 1-нээс хилээ албан ёсоор нээлээ. Ингэснээр монголчууд хил нь нээлттэй байгаа Турк, АНУ, Арабын Нэгдсэн Эмират Улс, Грек, Тайланд, Индонези, Бразил, Египет, БНЭУ зэрэг 10 гаруй улсад зорчих боломжтой юм. Өнөөдрийн байдлаар 110 гаруй улс, түүний дотор ОХУ, БНХАУ, БНСУ, Япон болон Европын Холбооны Улс хилээ хэсэгчлэн болон бүрэн хааж, зөвхөн байнга оршин суух визтэй иргэдийг нэвтрүүлж байгаа. Засгийн газар иргэдээ чөлөөтэй зорчих орны тоог нэмэх зорилгоор дархлаажуулалт хийлгэснийг нотлох гэрчилгээ олгож, гэрчилгээг гадаадын улс орнуудаар хүлээн зөвшөөрүүлэх чиглэлээр дипломат шугамаар яриа хэлэлцээ хийж байна.
Өнөөдрийн байдлаар, дэлхийн 110 улс хилээ бүрэн болон хэсэгчлэн хаагаад байгаа юм. Хил нээх нь зөвхөн нэг улсаас хамаарах асуудал биш учраас цаашид дипломат шугамаар яриа, хэлэлцээ хийсний үр дүнд бусад орнуудтай агаарын хил нээх боломж бүрдэх юм.
Монгол Улсад ирэх иргэдэд вакцины давтан тунд хамрагдсан байх шаардлага тавихгүй бөгөөд хэрэв вакцинд хамрагдаагүй бол 14 хоног тусгаарлана. Харин вакцины давтанд тунд хамрагдаад 14-өөс дээш хоносон бол гэрийн тусгаарлалтад долоо хоног ажиглах юм байна. Мөн халдваргүй буюу ногоон бүсээс ирж буй иргэнийг долоо хоногийн тусгаарлах дэглэм мөрдүүлэхээр журамд тусгажээ.
Жуковын хойд талбайг нийтийн эдэлбэр газар болгон тохижуулна
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Нийслэлийн БЗД-ийн дөрөвдүгээр хорооны Г.К.Жуковын нэрэмжит талбайн хойд талд аж ахуйн нэгжүүдэд олгосон газар эзэмших эрхийг цуцлах шийдвэр гаргасан. Тодруулбал, УИХ-ын гишүүн Ц.Анандбазарын "Сод монгол" компанийн өмч байсан газрыг ийнхүү цуцлахаар болсон юм. Тус газар нь 10 гаруй жилийн турш маргаан дагуулж байгаа газар юм.
Тэгвэл уг газрын эзэмших эрхийг цуцалсанаар иргэдийн чөлөөт цагаа зөв боловсон өнгөрүүлэх нийтийн эдэлбэр газар болгон тохижуулахыг Ерөнхий сайд холбогдох албан тушаалтнуудад даалгасан билээ. Эргэн сануулахад, 2006-2015 онд нийслэл, дүүргийн Засаг даргын захирамжаар таван аж ахуйн нэгж, байгууллагад үйлчилгээний зориулалтаар газар эзэмших эрх олгосон байна. Эдгээр газар эзэмших эрхэд Жуковын хойд байрлах уг газар багтсан байсан бол ийнхүү эзэмших эрхийг цуцлах шийдвэрт хүрлээ.
140.3 сая ам.долларын санхүүжилтээр боссон Монголын хамгийн анхны хурдны зам ашиглалтал ороогүй байхад цууралт үүсчээ
Төв аймгийн Сэргэлэн сумын нутагт байрлах Улаанбаатар хотоос Хөшигийн хөндийн олон улсын шинэ нисэх онгоцны буудал чиглэлд Монголын хамгийн анхны хурдны зам ашиглалтад орсон цаг саяхан. Уг зам нь хоёр урсгал бүхий зургаан эгнээтэй 32.2 км зам бөгөөд хоёр жилийн өмнө ашиглалтад орсон ч огт машин яваагүй, хаалттай байсаар өнөөдрийг хүрсэн юм. Гэвч машин яваагүй хэрнээ тус замын голд үргэлжилсэн цууралт үүссэнд иргэдийн дунд маргаан дагуулаад байна. Тус Хурдны замыг БНХАУ-ын Засгийн газрын хөнгөлөлттэй зээлийн хөрөнгөөр барьсан. Барилгын ажил гүйцэтгэх гэрээг Зам, тээврийн хөгжлийн яам болон БНХАУ-ын “Чайна тэйсэжү сивил инженеринг групп” ХХК-ийн хооронд 2015 оны есдүгээр сарын 18-ний өдөр байгуулжээ.
Улмаар барилгын ажлыг 2016 оны зургадугаар сарын 6-ны өдөр эхлүүлсэн бөгөөд туслан гүйцэтгэгчээр үндэсний аж ахуйн нэгжүүд болох “Бадрах ойл” ХХК, “Эрдэнэ зам” ХХК, “Арж Капитал” ХХК-иуд тус, тус ажилласан ажээ. Уг төслийн ажлын нийт өртөг нь 140.3 сая ам.доллар бөгөөд зам барилгын ажлыг гурван жилийн хугацаанд гүйцэтгэж, 2019 оны долдугаар сарын 3-ны өдөр улсад хүлээлгэн өгч, ашиглалтад оруулсан юм.
Зам тээврийн яамнаас уг асуудлын талаар тайлбар мэдээлэл өглөө. Албаны эх сурвалжын мэдээлснээр хөшигтийн хөндий чиглэлийн замын ажил 2019 оны есдүгээр сард ашиглалтад орсон. Ковидийн улмаас ашиглах боломжгүй байсан хэдий ч өнөөдөр үүссэн нөхцөл байдлын хувьд зам дагуу хагарал гарсан нь зам барилгын технологитой шууд холбоотой. Гүйцэтгэгч компани нөхөлт хийж эхэлсэн ч хагарлын хэмжээ нэмэгдсэн учир засвар хийх шаардлага гарсан хэмээн үзсэн байна. Үүнд зам барилгын ажил гүйцэтгэсэн компани буруутай. Гүйцэтгэгч компани бүрэн хариуцна. Үүнд Засгийн газраас ямар нэгэн хариуцлага хүлээхгүй. Хохиролыг ч бас гүйцэтгэгч компани бүрэн барагдуулна" мэдээлсэн юм.
МҮБХ: Допингтой холбоотой бөхчүүдийн нэрсийг зарлахыг шаардаж, тэмцлийн хурц хэлбэрт шилжихээ илэрхийллээ
Монголын Үндэсний Бөхийн Холбооноос Нийслэлийн Прокурорын газарт дахин ШААРДЛАГА хүргүүлжээ. Тодруулбал, Допингтой холбоотой 38 бөхийн зөрчлийн хэргийг АТГ-аас шалгаж хяналт тавьж ажилласан. Харин уг хэрэг одоогоор хаагдсан тул зөрчил гаргасан гэх 38 бөхийн нэрийг энэ сарын 10-ны өдрийн дотор МҮБХ-нд ирүүлэх, хэргийн мэдээллийг зохих хуулийн хүрээнд гарган өгөхийг шаардан гомдол гаргасан байна. Хэрвээ шаардлагын хариуг заагдсан хугацаанд ирүүлэхгүй бол дээд шатны байгууллагад хандах, тэмцлийн бусад хэлбэрт шилжихийг анхааруулжээ.
Зээлийн мэдээллийн сангийн муу түүхийг устгахад тавигдах шаардлага
Монголбанкны зүгээс Цар тахлын нийгэм, эдийн засагт үзүүлэх нөлөөллийн эсрэг арга хэмжээг авч хэрэгжүүлж байна. Төв банкны хувьд санхүүгийн тогтвортой байдлыг хадгалах, санхүүгийн салбарт хуримтлагдсан эрсдэлийг бууруулж, цар тахлын дараах “Их сэргэлт”-ийг бий болгохыг зорьжээ. Мөн дараах хоёр нөхцөлийг зэрэг хангасан зээлдэгч, төлбөр хариуцагчийн зээлийн мэдээллийг Зээлийн мэдээллийн сангийн лавлагаанд тусгахгүй байхаар тохируулах шийдвэрийг гаргасан байна. Үүнд:
• Монголбанкны зээлийн мэдээллийн санд нэгээс дээшгүй хугацаа хэтэрсэн болон чанаргүй зээлийн түүхтэй байх,
• Хугацаа хэтэрсэн болон чанаргүй зээлийн ангилалд орсон зээл, төлбөр нь 2021 оны 7 дугаар сарын 01-ний өдрөөс өмнө бүрэн төлөгдсөн байх.
Монголбанкнаас гаргасан тус шийдвэр нь 2021 оны 7 дугаар сарын 01-ний өдрөөс эхлэн хэрэгжих бөгөөд анхаарал хандуулах шаардлагатай (хугацаа хэтэрсэн) болон чанаргүй зээлийн ангилалд орсон зээл, өр төлбөрөө 2021 оны 6 дугаар сард багтаан бүрэн барагдуулах ёстой аж. Ингэсэн тохиолдолд дээрх арга хэмжээнд хамрагдах боломжийг иргэн, аж ахуйн нэгжид олгож байгаа юм.
Хар машиныг “Хакердсан” хэмээн мэдээлсэн Г.Ган-Очирыг баривчиллаа
Хар машиныг хакердсан гэх мэдээлэл гаргасан иргэн Г.Ган-Очирыг ЦЕГ-аас эрэн сурвалжилж байгаа гэх мэдээлэл гарсан. Тодруулбал, түүнийг худал мэдээлэл тараасан, бусдыг залилсан байж болзошгүй асуудлаар эрэн сурвалжилж байсан юм. Харин түүнийг зургаадугаар сарын 3-нд саатуулсан талаар ЦЕГ-ын Хэвлэл мэдээллийн төвөөс мэдээллээ.
Хэргийг сануулахад, иргэн Г.Ган-Очир нь "Миний бие сонгуулийг хууль бусаар авах гэсэн гэмт хэргийн хохирогч болсон. Цагдаа, тагнуулын байгууллагаар зургаан сар шалгуулсан. 2020 оны орон нутгийн сонгуулийн үеэр үйлдэгдсэн хэдий ч УИХ-ын сонгуулиас улбаатай. Намын болон төрийн хүмүүс иргэдийн саналыг хууль бусаар өөрчилж байгаа. Монгол Улсын хууль хэргийн гэрч болох надад сэтгэлзүйн дарамт үзүүлсэн. Сонгуулийн хар машины программын хугацаа 2018 онд дууссаны дараагаар МАН-ын удирдах албан тушаалтан ямар ч нууцлалгүй болгосон. МАН сонгуулийн хар машинаар сонгогчийн саналыг луйвардаж, хууль бус аргаар төрийн эрхийг авсан. Төрийн хэргийг хууль бусаар авах гэсэн хэрэг дээр тагнуулын байгууллага надыг шалгасан. Надаас гурав хоног байцаалт авсан. Сонгуулийн хар машиныг программчлаад, хакердаад 175 тэрбум төгрөг шилжүүлсэнийг утсан дээрээ харуулсан. Дараагаар нь хохирогчгүй хэрэг гэж хэргийг хаасан байсан” хэмээн мэдээлж байсан юм.
Нэг өрх гурван хүүхэдтэй болох бодлогыг Хятадын залуу гэр бүл дэмжсэнгүй
Хүн амын тоогоороо дэлхийд тэргүүлэгч Хятад улс иргэдээ гурван хүүхэдтэй болохыг зөвшөөрч байгаагаа даваа гаригт зарласан нь энэ долоо хоногийн хамгийн “халуун” сэдэв байлаа. Тус улсын төрийн тэргүүн Ши Жиньпиний даргалсан Хятадын Коммунист намын улс төрийн товчооны хурал тавдугаар сарын 31-нд энэ шийдвэрийг гаргалаа. Эдийн засагт үзүүлэх сөрөг нөлөөллийг багасгахын тулд нэг хүүхэдтэй байх бодлогыг 40 орчим жил баримталсан Хятадын эрх баригчдын хувьд энэ шийдвэр том сорилт юм. БНХАУ 1979 оноос “Нэг хүүхэд” бодлогыг хэрэгжүүлж эхэлсэн. Зөрчсөн тохиолдолд торгууль ногдуулах, ажлаас нь халах, зарим тохиолдолд үр хөндүүлэхийг шаардаж байв.
Түүнчлэн энэ бодлогоос үүдэн хүйсийн тэнцвэргүй байдал ихэсчээ. Тухайлбал, эмэгтэй хүүхдээ асрамжийн газарт өгөх, төрүүлэхгүйгээр үр хөндүүлэх, хаях гэсэн асуудал тулгарч, эрэгтэй хүүхдийн тоо нэмэгдсэн байна. Тус улс 2016 оноос хоёр хүүхэдтэй байх бодлогыг баримталснаар төрөлт буурч, 1.4 тэрбум хүн амын тоогоо тогтмол барьсан ч ахмад хүмүүсийн эзлэх тоо хурдацтай нэмэгдсэн байна. Үүнийг даган бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэл, бүтээмж багасах нь улсын эдийн засгийн чадамжийг бууруулах гол шалтгаан болдог билээ.
Үүнтэй холбогдуулан гурван хүүхэдтэй болох шийдвэрийг эрх баригчид гаргасан байна. Хятадын залуу хосуудтай ярилцахад өнөөгийн нөхцөлд өнөр гэр бүлтэй болох хүсэлтэй хүн олдсонгүй. Учир нь залуус ихэнх нь ах дүүгүй, жижиг гэр бүлд өссөн байдаг. Түүнчлэн залуу гэр бүл орлогоо олон хүүхдэд зарцуулахаас илүү нэг хүүхдэд бүхнээ зориулахыг илүүд үзэж байна. Өнгөрсөн сарын дүнгээс үзвэл 2020 онд 12 сая хүүхэд шинээр төрсөн бол энэ тоо 2016 онд 18 сая байв. Энэ нь 1960-аад оноос хойших хамгийн бага төрөлт болсон юм.
Энэ тухай Висконсин-Мадисон их сургуулийн судлаач, доктор И Фушиан “Хятадын эдийн засаг маш хурдацтай нэмэгдэж, олон салбарт тэргүүлэх үүрэгтэй ажиллаж байна. Тиймээс хүн амын бууралтын үр нөлөө өргөн байна” гэж ярилаа. Тиймээс гурван хүүхдийн бодлогыг хэвлэлүүд онцолж, сайшаан бичиж байна. Гэвч олон нийт эерэг сэтгэгдэл бичих нь маш бага байна. Учир нь залуу хүмүүс олон хүүхэдтэй болж, гэр бүл зохиохоосоо илүүтэй олон цагаар ажиллаж, боловсролтой болохыг илүүд үзэх болсон юм.
Энхсаран сувилалаас халдвар авсан иргэн Б.Мөнхбатад оногдуулсан торгуулийг хүчингүй болгожээ
Иргэн Д.Мөнхбатад цагдаагийн байгууллагаас 2021 оны нэгдүгээр сарын 18-ны өдөр Зөрчлийн тухай хуулийн 5.13 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасны дагуу 500 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр буюу 500 мянган төгрөгөөр торгох арга хэмжээ авсан. Улмаар иргэн Д.Мөнхбат эрх бүхий албан тушаалтны шийтгэлийн хуудсыг зөвшөөрөөгүй бөгөөд Хан-Уул дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхэд гомдол гаргасныг шүүх хүлээн авч зургаадугаар сарын 4-ны өдөр хянан хэлэлцсэн байна.
Д.Мөнхбатыг Үндсэн хуулиар олгогдсон үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх болон хэвлэн нийтлэх эрхээ эдэлсэн төдийгүй Солонгос улсаас эрүүл ирээд Энхсаран сувилалд 21 хоног тусгаарлалтад байх явцдаа короновирус /ковид19/ өвчнөөр өвчилж хохирсон тухайгаа өөрийн цахим хуудсаар нийтэд мэдээлэл тавьсаныг хууль зөрчсөн гэж үзэх боломжгүй гэж шүүх дүгнээд түүнд оногдуулсан 500 мянган төгрөгөөр торгосон шийтгэлийн хуудсыг хүчингүй болгож шийдвэрлэлээ. Түүнийг Цахим орчинд “Энхсаран” сувиллын асуудлыг ил болгосныг олон нийтэд худал мэдээлэл тараасан хэмээн үзэж Зөрчлийн хуулиар торгосон байсан юм.
Худалдаа хөгжлийн банкнаа 2 сая ам.доллар залилж, эрэн сурвалжлагдаж байсан Б.Энхбаатарыг баривчилжээ
Худалдаа хөгжлийн банкнаас 2 сая ам.долларзалилсан этгээдүүдийн гурвыг нь өнгөрсөн тавдугаар сарын 29-нд баривчилсан Харин 41 настай Б.Энхбаатарыг эрэн сурвалжилж байсан. Тэгвэл түүнийг 6-р сарын 3-ны орой барьсан талаар ЦЕГ-аас мэдээлсэн юм. Хэргийг сануулбал, Энэ сарын 25 -ны өдөр буюу мягмар гаригт 50 настай эмэгтэй Худалдаа хөгжлийн банкны "Шангрила" салбараас хуурамч бичиг баримт үйлдэж, хоёр сая ам.доллар залилсан хэрэг гарсан. Тодруулбал, тус эмэгтэй нь барилгын чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг, хятадын хөрөнгө оруулалттай компанийн бичиг баримтыг хуурамчаар үйлдэж, залилсан үйлдсэн байдаг.
Залилах гэмт хэргийг Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17 буюу өмчлөх эрхийн эсрэг гэмт хэргийн бүлэгт хамааруулан гэмт этгээдэд хүлээлгэх хариуцлага ялын санкцыг тогтоож өгчээ. Тухайлбал,
• Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.3 дугаар зүйлд 450-14000 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний нэгжээр торгох, 240-720 цаг хүртэл нийтэд тустай ажил хийлгэх, зургаан сараас гурван жил хүртэл хугацаагаар зорчих эрхийг хязгаарлах, 3-6 жил хүртэл хугацаагаар хорих ял шийтгэхээр тогтоосон.
• Эрүүгийн хуулийн 17.3 дугаар зүйлийн 2, 3 дахь хэсэгт уг төрлийн гэмт хэрэг үйлдсэн этгээдэд эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэх, хүндрүүлэх бүрэлдэхүүнийг хуульчилсан бөгөөд иргэнд учруулсан хохирол, нийгэмд учруулсан хор аюулын хэмжээнээс хамаарч 5-12 жил хүртэлх хугацаагаар хорих ял ногдуулахаар заасан байдаг.
САЙХАН МЭДЭЭ: Есөн дүүгээ өсгөж буй Б.Ариунболор охин шинэ байрныхаа түлхүүрийг гардан авлаа
Өнчирч хоцорсон есөн дүүгээ ганцаараа өсгөж буй Б.Ариунболор 3 өрөө байртай боллоо. “Ангууч” буюу Б.Баттөр, О.Мөнхжин нар хамтранБ.Ариунболор охин болон түүний есөн дүү нарт туслахаар хандивын аян зарлаж, гурван өрөө байртай болгохоор зорьсон билээ. Тэгвэл тавдугаар сарын 31-ны өдөр Б.Баттөр, "Улаанбаатар" группээс Б.Ариунболор охинд байрны түлхүүрийг нь гардуулж өглөө. Түүнчлэн "Улаанбаатар" групп хүүхдийн баярыг тохиолдуулан хоёр айлд орон сууц бэлэглэлээ.
"Улаанбаатар" группын ерөнхий захирал Б.Батбаатар “Манай групп эх хүүхдийн төлөө олон ажил хийхийг хүсдэг. Үүний нэг нь есөн дүүгээ ганцаараа өсгөж буй Б.Ариунболор дүүдээ тусалсан явдал байв гэлээ. Улаанбаатар группын зүгээс Б.Ариунболор охин болон түүний дүү нарт 165 сая төгрөгийн үнэ бүхий гурван өрөө байрыг бэлэглэсэн бол Ангууч буюу Б.Баттөр хандивын аянаар цугласан мөнгийг гардуулан өглөө.