Ерөнхий сайд, УИХ-ын даргад хандан захидал бичжээ. Тэрээр Оюутолгой төслийн хөрөнгө оруулалтын гэрээг сайжруулах тухай ил захидал бичих болсон үндэслэлээ “...Оюутолгойн хөрөнгө оруулалтын гэрээний нөхцлийг сайжруулах талаар хөрөнгө оруулагч “Рио Тинто”-гийн талд Ерөнхий сайд Л. Оюун-Эрдэнийн тавьсан саналыг талархан дэмжиж байна. Миний бие Оюутолгойн ХОГ-ний УИХ-ын Ажлын хэсэгт ажиллаж байсан мэргэжлийн хүний хувьд дараах хэдэн саналыг Та бүхэнд ил захидлаар хүргүүлж байна” гэжээ.

Захидлыг бүрэн эхээр нь хүргэж байна.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулга,

Монгол Улсын Их Хурлын дарга Г.Занданшатар

Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ нар Танаа:

Оюутолгой төсөл бол монголчууд бидний төсөл, Оюутолгойн ордын нөөцийг монгол геологич нээснийг монголууд бид үүрд бахархан дурсаж явах учиртай бөгөөд төслийн үр өгөөжийг хойч үедээ хөрөнгө болгон үлдээх эрхэм үүрэг, хариуцлага та бидэнд оногдож байна. Тийм учраас та бид нэг бодолтой, нэг ойлголттой, нэг зорилготой, мэргэжлийн өндөр түвшинд тооцсон нарийн тооцоололтой байж гэмээ нь “Рио Тинто” компанитай эв зүйг олж, Хөрөнгө оруулалтын гэрээний нөхцлийг сайжруулах зорилтонд хүрч чадах болно. Бид дотроо нэгдмэл нэг ойлголттой болохын тулд миний бие дараах хэдэн саналыг Засгийн газрын Ажлын хэсгийн түвшинд анхааралдаа авч ажиллахыг хүсч байна.

Нэгдүгээрт, Оюутолгой төслийн анхны хөрөнгө оруулалт нэмэгдсэн тухай: Оюутолгой төслийн хөрөнгө оруулалтын гэрээг УИХ-аар хэлэлцүүлэх явцад Засгийн газраас томилогдсон Сангийн сайд С.Баярцогтоор ахлуулсан Ажлын хэсэг УИХ-д Оюутолгой төслийн анхны хөрөнгө оруулалт хоёр тэрбум ам.доллараар буурч, таван тэрбум ам.доллар болсон, энэ дүнгээс “Айвенхоу Майнз” компанийн хайгуулын ажлын зардал 350 сая ам.долларыг тус компанийн өөрсдийн эрсдэлд тооцож хасагдах ба хөрөнгө оруулалтын нийт дүн 4.7 тэрбум ам.доллар байхаар тохиролцоонд хүрлээ гэж УИХ-ын 2009 оны наймдугаар сарын 21-26-нд болсон ээлжит бус чуулганд удаа дараа мэдэгдэж байсан.Оюутолгойн ХОГ-ний 9.5-д “Хөрөнгө оруулагч нь энэхүү гэрээний 3.6-д заасан ТЭЗҮ-д тусгасан ойролцоогоор дөрюөн тэрбум ам.долларын нэмэлт хөрөнгө оруулалтыг таван жилийн хугацаанд хийх бөгөөд хөрөнгө оруулалтын зардлын энэ хуваарий г ТЭЗҮ-д тусгана гэж заасан байдаг.

Монгол Улсын Шадар сайд, Сангийн сайд, Уул уурхайн сайдын 2013 оны гуравдугаар сарын 25-ний өдрийн 30\15\59 тоот хамтарсан тушаалаар Оюутолгой ХХК-ний анхны хөрөнгө оруулалтын зардлын хэтрэлтийг шалгах ажлын хэсэг байгуулагдан, Оюутолгой ХХК-ний ТЭЗҮ-д тусгагдсан хөрөнгө оруулалтыг, тус компанийн 2010, 2011, 2012 оны санхүүгийн үйл ажиллагаанд шалгалт хийж, эргэлтийн бус хөрөнгийн дүнг капиталжуулсан зардлын дүнтэй тулган анхан шатны хөрөнгө оруулалтын зардалд тооцогдох 6345.0 сая ам.долларын хөрөнгө оруулалтыг Оюутолгой ХХК-ний НББ-ын анхан шатны баримт болон бусад нотолгоонд үндэслэн дүгнэлт гаргасан.

2012 оны жилийн эцсийн байдлаар Хувь нийлүүлэгчдийн зээл, өрийн бичиг хувьцааны санхүүжилт өглөг нийт 6573.8 сая ам.доллар түүнд тооцогдсон хүү 564.5 сая ам.доллар байна. Эрдэс баялагийн мэргэжлийн зөвлөлөөр хүлээн авсан Оюутолгой уурхайн ТЭЗҮ-д анхны хөрөнгө оруулалтйн дүнг 5174.0 сая ам.доллар гэж баталсан бөгөөд анхны хөрөнгө оруулалтын гүйцэтгэлийн дүн 4698.0 сая ам доллар харин “Рио Тинто”-гийн гүйцэтгэлээр 6110.0 сая ам.доллар болж Оюутолгой төслийн анхны хөрөнгө оруулалтын зардлыг 1412.0 сая ам.доллараар буюу 30.1 хувиар хэтрүүлсэн байдаг. Энэхүү анхны хөрөнгө оруулалтын 1412.0 сая ам.долларын хэтрэлт нь ХОГ-ний 9.5 дахь зүйл заалтыг хэрэгжүүлээгүй, Оюутолгой ХХК-ний 2009-2012 оны санхүүгийн тайланд НББ-ын анхан шатны баримтын бүрдэлт хангалтгүй зэрэг нийт 1885.9 сая ам.долларын зөрчил илэрүүлсэн.

718.3 сая ам.долларын асуудлыг цаашид дахин нягтлан шалгах нь зүйтэй гэж үзээд Оюутолгой ХХК нь төслийн хөрөнгө оруулалтын НББ-ын үйл ажиллагаа нь НББ-ын Олон улсын стандартын холбогдох заалтыг зөрчсөн гэж дүгнэсэн. Засгийн газрын ажлын хэсгийн энэ дүгнэлтийг үндэслэн Хөрөнгө оруулалтын гэрээний зөрчлийг арилгахаас хяналт шалгалтаа эхлүүлэх шаардлагатай байна.

Хоёрдугаарт, Дубайн гэрээний тухай:

Дубайн гэрээ бол Оюутолгой төслийн хоёрдугаар үе шатны хөрөнгө оруулалтын асуудал бөгөөд энэ гэрээ нь хоёр зүйлийн агуулгаас бүрдэж байна. Нэгдүгээрт, далд уурхайн бүтээн байгуулалтын хөрөнгө оруулалтыг баталгаажуулах, хоёрдугаарт нэгдүгээр үе шатны анхны хөрөнгө оруулалтыг ТЭЗҮ-д тодорхойлсноор дүгнэж, Хувь нийлүүлэгчдийн зүгээс оруулсан хөрөнгө оруулалтын дүн, санхүүжүүлэх хувьцаагаар оруулсан хувь нийлүүлэгчийн хөрөнгө оруулалт, зээлийн үлдэгдэл, Монголын талын үр өгөөжийг 2009-2014 оны санхүүгийн тайлан мэдээлэлд үндэслэн үнэн зөв дүгнэж баталгаажуулах шаардлагатай байсан. Гэтэл тухайн үеийн Засгийн газрын Ерөнхий сайдаар ажиллаж байсан Ч.Сайханбилэг нь өмнөх Ерөнхий сайд Н.Алтанхуягийн Засгийн газрын Ажлын хэсгийн дээрх дүгнэлтийг үл харгалзан Оюутолгой төслөөс Монголын талд ногдох үр өгөөжийг ашигтай байна гэж дүгнэсэн. Жич: Дубайн гэрээнд “Оюу Толгой төслийн эдийн засгийн үр ашгийн хуваарилалт нь 2010 оны ТЭЗҮ-д тооцсон тооцоололтой нийцэж байгаа бөгөөд үүнтэй холбоотойгоор Монгол Улсын Засгийн газар нь Оюутолгой төсөл хэрэгжих хугацаанд төслийн нийт үр ашгийн 53 гаруй хувийг татвар, ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөр, ногдол ашиг хэлбэрээр авахыг цохон тэмдэглэж байна” гээд тус гэрээний 4.4-д “Монгол Улсын Сангийн яам нь энэхүү Төлөвлөгөөг байгуулснаас ажлын тав хоногийн дотор Оюутогой ХХК-ийн мэдүүлсэн 2010, 2011, 2012, 2013, 2014 оны санхүүгийн тайлангуудыг хүлээж авч баталгаажуулна” гэж заасан нь дээр дурдсан Засгийн газрын ажлын хэсгийн дүгнэлтийг үгүйсгэж, Монголын талын өгөөж буурсан байдлыг илт нуун дарагдуулж ашигтай байдлаар гэрээнд баталгаажуулж өгсөн байдаг. Тийм учраас Дубайн гэрээний эдгээр заалтыг нэн даруй хүчингүй болгож Оюутолгой ХХК-ийн санхүүгийн тайлангуудад дахин аудит хийлгэх шаардлагатай байна.

Гуравдугаарт, Оюутолгой ХХК-ний санхүүгийн тайлангийн тухайд:

ХОГ-ний 3.24-д хөрөнгө оруулагч нь тухайн жилийн санхүүгийн тайлан гармагц аль болох богино хугацаанд санхүүгийн тухайн жил дэх өөрийн үндсэн хөрөнгийн болон үйл ажиллагааны зардалд болон бусад асуудлаар олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн нэр хүнд бүхий аудит ба нягтлан бодох бүртгэлийн компаниар аудит хийлгэн хүргүүлэх гэж бий. Гэрээний энэхүү заалт нь Оюутолгой ХХК-ний улирлын болон жилийн эцсийн санхүүгийн тайлан балансыг Сангийн яаманд хүргүүлсэн байдлаас харахад хөрөнгө оруулагч “Рио Тинто”-гийн тал огт хэрэгжүүлээгүй байдаг. Монгол Улсын компанийн тухай хуулийн 6.3-т компанийн нийт гаргасан энгийн хувьцааны 50-аас дээш хувийг өөр \толгой\ компани дангаараа буюу нэгдмэл сонирхолтой этгээдтэй хамтран эзэмшдэг бол бие даасан компанийг охин хараат компани гэнэ. 6.4-т “...Охин компани нь санхүүгийн тайлангаа тусдаа гаргах ба толгой компани нь охин компанитай нэгдсэн санхүүгийн тайлантай байна гэсэн Монгол Улсын компанийн тухай хуулийн энэхүү заалтыг давхар зөрчиж байна .Оюутолой ХХК-ийн толгой компани болох “Туркойз Хилл ресоурс” компани нь Канадын Хөрөнгийн бирж дээр нэг их наяд энгийн хувьцаа гаргасан нээлттэй хувьцаат компани юм. “Туркойз хилл ресоурс” толгой компанийн 2013-2016 оны санхүүгийн аудит хийлгэсэн тайланд Монголд үйл ажиллагаа явуулж байгаа Оюутолгой уурхайн бүтээгдэхүүний орлого, борлуулалтын зардлыг, үйл ажиллагааны нийт өртөг зардлыг бүрэн хэмжээгээр тусгасан, тус компанийн татвар ноогдуулснаас өмнөх ашиг 200-300 сая ам.доллар байхад Монголд үйл ажиллагаа явуулж байгаа Оюутолгой ХХК-нийн борлуулалтын орлого,үйл ажиллагааны зардлаас олсон ашгийг толгой компани дээр бүртгээд, Монголд бүртгэлтэй Оюутолгой ХХК-д ашиг хуваарилахгүй зөвхөн алдагдал бүртгэж, өндөр хүүтэй эргэн төлөгдөх өрийн бичилт хийж бүртгэж байгаа нь дээр дурдсан Монгол Улсын компанийн тухай хуулийн тодорхой заалтыг илт зөрчсөн байна.

Дөрөвдүгээрт, Рио Тинто компани хөрөнгө оруулагч стратегийн түнш юм уу, эсвэл зээл зуучлагч компани юм уу гэдгийг тодорхойлох болгох:

2004 оны аравдугаар сард “Рио Тинто” компани Оюутолгой төслийн талбайтай хил залгаа хайгуулын лиценз эзэмшдэг “Энтри Гоулд” компанитай гэрээ хийж, гэрээний нөхцөлөөр энэ компанийн хувьцааны 11 хувийг худалдан авч, Оюутолгой төсөлд орох үүд хаалгаа нээжээ. “Айвенхоу Майнз” корпораци 2006 оны аравпугаар сарын 18-ны өдөр “Рио Тинто” компанитай хувьцаа худалдан авах тухай стратегийн түншлэлийн гэрээ байгуулж, энэхүү гэрээний нөхцөлөөр эхний ээлжинд “Айвенхоу Майнз” компанийн 9.95 хувь хувьцааг 303 сая ам.доллараар худалдан авах, хоер дахь шатны 9.95 хувь хувьцааг 388 сая ам.доллараар “Айвенхоу Майнз” компани Монгол Улсын Засгийн газартай хийх хөрөнгө оруулалтын гэрээ байгуулсан тэр мөчид худалдан авах, “Айвенхоу Майнз” компанийн нийт хувьцааны 33. 35-42.2 хувийг “Рио Тинто” худалдан авах баталгаа гарган, хувьцаа худалдан авах дээд хязгаарыг 46.65 хувь хүртэл тохиролцож, Оюутолгой төслийн санхүүжилтийн 90 хувийг “Рио Тинто” компани хариуцахаар гэрээний нөхцөлд заасан байна.

“Айвехоу Майнз” компани бол Оюутолгой төслийг хайгуулын үе шатаас эхлэн хувьцааны арилжааны хөрөнгөөр санхүүжүүлж ирсэн ба “Рио Тинто” компани Оюутолгой төсөлд давуу эзэмшил тогтоох зорилгоор “Айвенхоу Майнз” компанийн 50.8 хувийн хувьцааг 4019.0 сая ам.доллараар худалдан авч, энэхүү хувьцаа арилжааны хөрөнгө оруулалтыг, Монгол Улсын Засгийн газрын эзэмших 34 хувийг санхүүжүүлэх өндөр хүүтэй зээл, Оюутолгой ХХК-д санхүүгийн тайланд толгой компанид эргэн төлөх өндөр хүүтэй санхүүжүүлэх хувьцаа нэртэй өглөгийн бичилт хийж капиталжуулсан болохыг дээр дурдсан Засгийн газрын ажлын хэсгийн дүгнэлтэд дурдсан байдаг.

Ийнхүү “Рио Тинто” компани өөрийн эзэмшлийн 50.8 хувийн хувьцаат хөрөнгийг өндөр хүүтэй зээлээр эзэмшиж, охин хараат компани болох Оюутолгой ХХК-д \Либор нэмэх 6.5\ хувийн хүү тооцож давхар зээлдэж байгаа тул Монгол Улсын Засгийн газар “Туркойз Хилл Ресоурс” компанийн хувьцааны 34 хувийг зээлээр эзэмшиж толгой компани болох “Туркойз Хилл Ресоурс”-ийн ТУЗ-д төлөөллөө суулгаж ,олон улсын санхүүгийн стандартыг санхүүгийн тайландаа мөрдөж, Монголын ард түмний өмч , \ашигт малтмалын өмч\ хөрөнгөд санхүүгийн хяналт тавих эрхээ хэрэгжүүлэх шаардлагатай байна

Тавдугаарт, Монгол Улсын Засгийн газрын зээлийн зардал 22 тэрбум ам.долларт хүрч, Оюутолгой төслөөс ашиг хүртэх хугацаа 2051 он хүртэл хойшилсон тухайд:

Хөрөнгө оруулалтын гэрээний 2.31-д хөрөнгө оруулагчийн зээл, хөрөнгө оруулалтын харьцааг тодорхойлсон байдаг. Оюутолгой ХХК-ний санхүүгийн тайланд энэхүү харьцааг хэрэгжүүлээгүй нийт оруулсан хөрөнгө оруулалтаа эргэн төлөгдөх өр хэлбэрээр бичилт хийсэн нь хөрөнгө оруулалтын зардлыг нэмэгдүүлэх үндэс болсон байна. Хөрөнгө оруулалтын үр өгөөжийг тооцохдоо тухайн компанийн ажилласан жилийн тайлант хугацаанд олсон орлого, гарсан зардлыг хөрөнгө оруулалтын санхүүгийн үнэлгээний жишиг аргаар Оюутолгой төслийн “Туркойз Хилл Ресурс” компанийн аудит хийлгэсэн санхүүгийн тайланд тусгасан 2013-2020 оны үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүн, нийт борлуулалтын орлого, үйл ажиллагааны зардал болон нийт зардлыг тооцож үзэхэд тус компанийн мөнгөн урсгал 2020 оноос эерэг гарч Оюутолгой төсөлд оруулсан анхны хөрөнгө оруулалт 5.1 тэрбум ам.доллар, Монгол Улсын Засгийн газрын хувьцаа эзэмшлийн 2.1 тэрбум ам.долларын зээл, хүүгийн өр төлөгдөж, Оюутолгой төслийн анхны хөрөнгө оруулалт нөхөгдсөн тул УИХ-ын 2009 оны долдугаар сард гаргасан 57 дугаэар тогтоолын гурван заалтыг хэрэгжүүлэх нөхцөл бүрдсэн байна.

УИХ-аас Оюутолгойн төслийн хөрөнгө оруулалтыг дэмжиж таван хуульд өөрчлөлт оруулсан байдаг. Ашигт малтмалын нэмэгдсэн өртгийн 68 хувийн татварыг хүчингүй болгож, ашигт малтмалын өсөн нэмэгдэх татварыг Оюутолгойн төсөлд үйлчлэхгүй болгосон мөн УИХ-аас Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуулинд Хөрөнгө оруулагчийн тухайн жилийн албан татвар ногдуулах орлогын дүнгийг 50 байсныг 100 /зуу/ хувиас хэтрэхгүй гэж өөрчлөлт оруулсан . Энэ хуулийн дагуу Оюутолгойн ХХК-ийн н Хөрөнгө оруулагчийн 2010 оны 1 дүгээр сарын 1-ний өдрөөс хойшхи хугацаанд татварын тайлангаар гарсан алдагдлыг уг алдагдал гарсан татварын жилийн дараахь дараалсан 8 /найм/ жилийн албан татвар ногдуулах орлогоос хасч тооцох бөгөөд албан татвар ногдуулах орлогоос жил бүр хасагдах алдагдлын хэмжээ. Дубайн гэрээний 4.4-ийн (b) ХөОГ-ний 2.26-ын дагуу тооцсон ОТ ХХК-ийн шилжүүлэн тооцох алдагдалын дүн нь 2012 оны арванхоёрдугаар сарын 31-ний өдрийн байдлаар 256.580.000 ам.доллараас багагүй байгааг баталгаажуулна гэж ТЕГ-т үүрэг болгосон байна. Ийнхүү 2018 он хүртэл Оюутолгой ХХК зардлаа өсгөөд алдагдал хуримтлуулаад байхад 100 хувь татвар ноогдуулах ашгаас чөлөөлөгдөх боломжийг ХОГ-нд тусгасан байна.

Мөн ХОГ-ний 2.33.1-т зааснаар Оюутолгой төслийн Барилгын ажлыг гүйцэтгэж дуусгах хүртэлх хугацаанд элэгдэл байгуулах үндсэн хөрөнгөд Хөрөнгө оруулагчийн оруулсан хөрөнгө оруулалтын 10 хувьтай тэнцэх татварын хөнгөлөлт олгоно гэж заасны дагуу Дубайн гэрээний 4.4-ийн а\ Монгол Улсын Татварын Ерөнхий газар нь (a) ХөОГ-ний 2.33-т заасан хөрөнгө оруулалтын татварын хөнгөлөлтийн ХОГ-ний 2.26-ын дагуу тооцсон хуримтлагдсан дүн нь 2012 оны арванхоёрдугаар сарын 31-ний өдрийн байдлаар 646. 260.000 ам.доллараас багагүй байгааг баталгаажуулна гэж Оюутолгой ХХК-ийн татвар ногдох орлогоос дээрх алдагдлыг хасагдуулан мөн ХОГ-ний 9.5-д заасан дүнгээс 30 хувиар өсгөн нийт хөрөнгө оруулалтын 6460 сая ам.доллараар тооцно гэж зөвшөөрсөн байдаг.

Ийнхүү Монгол Улсын Их хурлаас Оюутолгой төслийн хөрөнгө оруулалтын гэрээг байгуулахад асар их хөнгөлөлт чөлөөлөлт, татварын тогтворжуулалт үзүүлсэн байхад хөрөнгө оруулагч “Рио Тинто” компани Монгол Улсын Засгийн газрын 34 хувийн хувцаа эзэмшил хамаарах 1.3 тэрбум ам.доллар, хүүгийн хуримтлуулсан зардал 800 сая ам.доллар нийт 3.1 тэрбум ам долларын өр төлбөр нэхээд байгаа нь ойлгомжгүй байна. “Рио Тинто” компанийн 2020 онд хувьцаа эзэмшигч нарт зориулан гаргасан Далд уурхайн бүтээн байгуулалтын хөрөнгө оруулалтын тайланд тусгасан Хюго Дайментийн нөөцийг ашиглах далд уурхайн өртөг зардлыг ашиглан Оюутолгойн ордыг 40 жил олборлох явцад зэсийн зах зээлийн үнэ 2.54 ам.доллараас 2.81 ам.долларын хооронд хэлбэлзэж байхад хөрөнгө оруулалтаа төлсөн хуримтлагдсан бодит мөнгөн урсгал дундажаар 63.2 тэрбум буюу ирэх 20 жилд 31.5 тэрбум ам.доллар болж байгаа нь энэ орд маш их үнэ цэнтэй ашигтай болох нь тодорхой байна. Олон нийтийн мэдээллийн хэрэгсэл болон хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр Оюутолгойн ордын далд уурхайн ашиглалтын зардал өсөн нэмэгдэж Монгол Улсад ногдох ашиг 2051 он хүртэл хойшилсон 22 тэрбум ам.долларын өрөнд орж байгаа тухай мэдээлэл нь үндэслэлгүй болохыг дээрх тооцоолол харуулж байна.

Эцэст нь тэмдэглэхэд: Оюутолгойн ил уурхай 2013 онд ашиглалтанд ороод 2013-2020 онд 5.823 мянган тонн зэсийн баяжмал үйлдвэрлэж, баяжмал дахь металлаар 1.124 мянган тонн зэс, 88.9 тонн алт, 253.1 тонн мөнгө экспортод гаргаж борлуулсан бүтээгдэхүүний орлого нь 8.989 тэрбум ам.доллар, үйл ажиллагааны нийт зардал 2.9 тэрбум ам.доллар, татварын өмнөх ашиг 2.9 тэрбум ам.доллар, үндсэн хөрөнгийн элэгдэл хорогдлын шимтгэлд 1.970 тэрбум ам.доллар, үүнээс “Туркойз хилл” компанийн санхүүгийн балансад зөвхөн Өмнөт Оюу ордын зэсийн нөөцийг 1072 сая ам.доллараар үнэлж, ашигт малтмалын хорогдлын шимтгэл 570 сая ам.доллар, менежментийн төлбөрт 300 сая.ам доллар хуримтлуулсан ба Оюутолгой төслөөс хөрөнгө оруулагч “Рио Тинто” 5.1 тэрбум ам.долларын цэвэр ашиг олсон бол Монгол Улсын Засгийн газарт 533.6 сая ам.долларын нөөц ашигласны төлбөрөөс татварын урьдчилгаа төлбөр болох 250 сая ам.долларыг хүүгийн хамт суутгаад 266 сая ам.доллар ногдож байна. Оюутолгой төслийн анхны хөрөнгө оруулалт нөхөх шатанд Монголын талын өгөөж буурсан хэдий ч, Монгол Улсын Засгийн газрын 34 хувийн зээл, хүүгийн өр төлөгдсөн тооцоо гарч байна.

УИХ, Засгийн газраас Оюутолгойн хөрөнгө оруулалтын гэрээг дэмжиж таван төрлийн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулсан.

68 хувийн татварыг энэ гэрээнд зориулж хүчингүй болгосон. Өсөн нэмэгдэх роялтын татвар Оюутолгой төсөлд үйлчилэхгүй байгаа нь Сангийн яамны буруутай үйл ажиллагаатай шууд холбоотой. Компанийн тухайн жилийн балансын алдагдлыг энэ төсөлд зориулж найман жилээр 100 хувь хойшлуулснаар 1059 сая ам.долларын алдагдлыг хойшлуулах боломж олгосон, стратегийн ордыг тэргүүлэх чиглэлийн салбарт хамруулсанаар хөрөнгө оруулалтын 10 хувийн буцаан олголтоор 640 сая ам.долларын татварын хөнгөлөлт эдэлж, мөн барилгын ажил дуусах шатанд гааль НӨТ-өөс чөлөөлсөн зэргийг тооцох юм бол Монголын тал ямар нэгэн өр төлбөргүй байх ёстойг гэрээ хэлцэл дахин хийх явцад тооцож үзэх шаардлагатай.

Эрдэс баялаг үндэсний нийгэмлэг ТББ-ын гишүүн, доктор Х.Владимир

"Рио Тинто" хөрөнгө оруулагч юм уу, эсвэл зээл зуучлагч юм уу гэдгийг тодорхой болгох хэрэгтэй
Tweet
Bolod.mn

Сэтгэгдэл (0)

Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу.
Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно

Мэдээ
Гадаад мэдээ
Видео

Наадмын нээлт, хаалтыг 21 аймгийн төв талбайд шууд дамжуулна
16:30

Үндэсний их баяр наадмыг зохион байгуулах хорооны ээлжит хуралдаанаар Тулгар төрийн 2234, Их Монгол Улсын 819,

»»

Өсвөр насны хүүхдүүд гудамжинд танхайрсан үйлдлийг шалгаж байгаа
16:02

Зайсангийн Оргил худалдааны төв орчимд 12-16 насны согтуу хүүхдүүд танхайрсан зураг, бичлэг олон нийтийн сүлжээнд цацагдсан.

»»

Наадмын нээлтийн тоглолтыг 7 дугаар сарын 11-ний 21:00 цагт дахин тоглоно
14:19

Тулгар төрийн 2234 жил, Их Монгол Улсын 819 жил, Үндэсний эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоо сэргээн мандуулсны 114,

»»

“Хүннү Эйр” Улаанбаатар–Эрээн чиглэлийн нислэгийг 7-р сарын 10-ноос өдөр бүр эхлүүлнэ
00:09

2025 оны 7-р сарын 3, Улаанбаатар — Монголын иргэний агаарын тээврийн “Хүннү Эйр” ХХК энэ сарын 10-наас эхлэн Улаанбаатар-Эрээн чиглэлийн шууд нислэгээ өдөр бүрийн тогтмол давтамжтайгаар сэргээхээр болсноо мэдэгдлээ.

»»

ЦЕГ: Хар тамхитай тэмцэх газрын алба хаагчид PLAYTIME болж буй тухайн газар ажиллаж байгаа
15:37

Өчигдөр буюу пүрэв гарагт жил бүр болдог PLAYTIME хөгжмийн фестивал арга хэмжээ Налайх дүүргийн нутагт гурав хоног

»»

НӨАТ-ын буцаан олголтыг энэ сард иргэдийн дансанд шилжүүлнэ
15:32

2025 оны хоёрдугаар улирал буюу 4, 5, 6-р сарын төлбөрийн баримтаа долдугаар сарын 8-ны 23:59:59 цагаас өмнө

»»

Сэлбэ хотын орон сууцжуулах төслийн шинэчилсэн таван багц тендерийг зарлалаа
15:08

Сэлбэ хотын орон сууцжуулах төслийн 3, 4 дүгээр багц тендерийг задалж, тав хувааж зарлана гэдгийг өнгөрсөн долоо

»»

ХӨСҮТ: 10-14 насны 4591 хүүхэд улаанбурханаар өвджээ
14:20

Xалдварт өвчин судлалын үндэсний төвөөс гаргасан мэдээллээр, 2025 оны долдугаар сарын 4-ны байдлаар улаанбурхан

»»

И.Цэлмүүн шатрын өсвөрийн дэлхийн цомоос медаль хүртсэн анхны тамирчин болов
14:11

Гүрж улсын Батуми хотод шатрын 8, 10, 12 насныхны Дэлхийн цомын тэмцээн зургадугаар сарын 22-ноос долоодугаар

»»

Бусдыг хутгалсан гэх этгээдүүдийг хяналтын камерын тусламжтай олж тогтоон мөрдөн шалгаж байна
10:34

Энэ оны 07 дугаар сарын 03-ны өдөр цахим орчинд “Үл таних этгээд дүүг минь зөрж өнгөрөхдөө хутгалсан байна” гэх мэдээлэл нийтлэгдсэн.

»»

Ээлжийн амралтын мөнгөө дутуу авбал маргаан таслах комиссоор шийдүүлэх боломжтой
10:32

–Зарим хүмүүс ээлжийн амралтын мөнгө нь бодсоноос нь бага орсон гээд байдаг. Үндсэн цалингаас нь ээлжийн амралтын

»»

Сэлэнгэ аймгийн Баянгол сумын нутагт гарсан түймрийг бүрэн унтраалаа
10:07

Сэлэнгэ аймгийн Баянгол сумын Баян багийн “Хар морьт” гэдэг газар гарсан ойн гал түймрийг өнөөдөр /2025.07.03/ 13:41

»»

Labubu-г бүтээгч Хятадын хамгийн залуу тэрбумтан боллоо
10:01

“Pop Mart” компанийн тэргүүн, 38 настай Ван Нин Хятадын хамгийн баян 10 хүний тоонд багтаж, улсынхаа хамгийн залуу тэрбумтан болжээ.

»»

Ой, хээрийн гал түймэртэй тэмцэх, шуурхай хариу арга хэмжээ авахад шаардлагатай 6,7 тэрбум төгрөгийг Засгийн газрын нөөц сангаас гаргана
09:53

Засгийн газрын ээлжит бус хуралдаан боллоо.

»»

Хятадын эрдэмтэд хүчирхэг шинэ оптик тооцоолох чип бүтээжээ
17:48

Хятадын эрдэмтэд тооцоолол хийхдээ цахилгааны оронд гэрэл ашиглаж ажилладаг компьютерийн чипийг бүтээжээ.

»»

Ливерпулийн довтлогч Диого Жота 28 насандаа таалал төгслөө
17:44

Английн Премьер лигийн аварга Ливерпуль багийн довтлогч Диого Жота Испанид автомашины ослоор өөд боллоо.

»»

Өсвөрийн шатарчдын “Дэлхийн цом” тэмцээнээс И.Цэлмүүн хүрэл медаль хүртжээ
17:36

Монгол Улсын дөрвөн удаагийн аварга шатарчин И.Цэлмүүн өсвөрийн шатарчдын “Дэлхийн цом” тэмцээнээс хүрэл медаль хүртсэн байна.

»»

Үндэсний их баяр наадамд зодголох бөхчүүдийн бүртгэл даваа гаригт эхэлнэ
16:22

Тулгар төрийн 2234, Их Монгол Улсын 819, Үндэсний эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоо сэргээн мандуулсны 114,

»»

II улирлын баримтаа энэ сарын 8-ны дотор бүртгүүлж, НӨАТ-ын буцаан олголт авна
16:07

2025 оны хоёрдугаар улирлын төлбөрийн баримтаа долоодугаар сарын 8-ны 23:59:59 цагаас өмнө амжиж бүртгүүлэн НӨАТ-ын буцаан олголтын урамшууллаа авна.

»»

Хойд Солонгос улс аялал жуулчлалын шинэ бүсээ нээв
15:46

Хойд Солонгос улс зургадугаар сарын 24-ний өдөр Вонсан Калма аялал жуулчлалын бүсийг нээлээ. Далайн эргийн шинэ

»»

Чансаатай хөгжлийг дэмжиж буй Өвөр Монголын практик
14:58

ХКН-ын төв хорооны ерөнхий нарийн бичгийн дарга Ши Жиньпин 2023 оны 06-р сард ӨМӨЗО-нд дөрөв дэх удаа ажиллаж, Өвөр Монголын ажлыг удирдан чиглүүлэв. Ши Жиньпин дарга:

- Бид ХКН-ын төв хорооноос ӨМӨЗО-нд авч буй стратегийн бодлогыг тууштай баримталж, хөгжлийн шинэ үзэл баримтлалыг бүрэн, үнэн зөв, иж бүрэн хэрэгжүүлэх ёстой. Чансаатай хөгжлийг ахиулах үндсэн зорилтод анхаарлаа хандуулан, Хятадын үндэстнүүдийн хамтын цогцын ухамсрыг бэхжүүлж, хөгжил, аюулгүй байдалд адилхан ач холбогдол өгөх ёстой. Экологийг тэргүүнд тавих ногоон хөгжлийн чиг баримжааг баримталж, хөгжлийн шинэ хэв маягийг бий болгоход идэвхтэй нэгдэж, үйлчилнэ. "Экологийн болон аюулгүйн халхавч", "Хоёр бааз", "Нэг гүүрэн гарц"-ын бүтээн байгуулалтад шинэ амжилт үзүүлж, Өвөр Монголд Хятад маягийн орчин үеийн шинэчлэлийн шинэ хуудсыг нээх ёстой гэж онцоллоо.

2025 оны Зуны Давосын форум дах ”Хятадын хэв маяг”
14:55

2025 оны Зуны Давосын форумын үеэр Тяньжинь хот хамгийн сүүлийн үеийн технологи, ухаалаг үйлдвэрлэл, түүхэн соёл, хотын өнгө үзэмж зэрэг олон төрлийн сэдвийг хамарч, үүний зэрэгцээ соёлын биет бус өвийн гайхамшигт төслүүд, соёл урлагийн тоглолт, тусгай хоолны амталгаа болон бусад арга хэмжээнүүд зохион байгуулж, өнгөрсөн ба одоо үеийг хослуулсан, нээлттэй, хүртээмжтэй байдал, инновац ба дэвшлийг агуулсан "Хятадын хэв маяг"-ийг зочдод мэдрүүлсэн байна.

»»

УИХ-ын гишүүн П.Сайнзориг Counter strike-2 тоглоомын дэлхийн аваргын дэд байрт шалгарсан “THE MONGOLZ” багийн тамирчидтай уулзлаа
13:36

АНУ-д болсон Countre strike-2 энэ оны эхний дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнээс Монголын The MongolZ баг Ази тивээс

»»

Унадаг дугуйтай бага насны хүүхэд замын хөдөлгөөнд оролцож байх үедээ ачааны машинд дайруулж, амь насаа алджээ
13:27

Энэ оны 06 дугаар сарын 27-ны өдөр Увс аймгийн цагдаагийн газарт “Гурван замын уулзварт ачааны автомашин унадаг

»»

Японы хаан Монголд айлчлах үеэрээ Япон цэргүүдийн булшийг эргэнэ гэв
11:58

Японы Цог Жавхлант Эзэн хаан, Эрхэм Дээд хатны хамт энэ сарын 6-ны өдрөөс Монгол Улсад төрийн айлчлал хийхтэй

»»

P. Diddy-г хүнд гэмт хэргүүдэд буруугүй гэж үзжээ
11:22

ВАШИНГТОН, 2025 оны зургаадугаар сарын 3 /DW/. P.Diddy, Puff Daddy, Diddy гэсэн тайзны нэрээр алдаршсан Америкийн

»»

Ойн түймэр 77.1 хувиар өссөн үзүүлэлттэй байна
10:17

Улсын хэмжээнд өнөөдөр /2025.07.02/ 11:00 цагийн байдлаар Сэлэнгэ аймгийн Хүдэр суманд-2, Баянгол, Алтанбулаг суманд

»»

Далай лам дахин төрнө гэдгээ зарлаж, хойд дүрийг нь зөвхөн Гадэн Подран сан хайх эрхтэй гэв
09:45

Төвөдийн оюун санааны удирдагч Далай лам лхагва гарагт мэдэгдэхдээ, өөрийн нас барсны дараа дахин төрнө гэж баталж,

»»

Хэт халалтын улмаас Франц сургуулиудын үйл ажиллагааг зогсоож, Итали гадаа ажиллахыг хязгаарлав
09:44

Европт хэт халалт эхэлсний улмаас Франц сургууль, цэцэрлэгүүдийн үйл ажиллагааг зогсоож, Итали гадаа ажиллахыг хязгаарласан байна.

»»

”Солонго ярилцлага”｜Г.Баатар: Тэнгэрлэг сайхан аав минь
17:34

“Бүс ба Зам - Гэрэлт аялал” үргэлжилсээр
17:18

“Бүс ба Зам - Гэрэлт аялал” Монгол улс дахь төслийн 2025 оны үйл ажиллагаанд хамрагдахаар Монгол Улсын нүдний болор цайх өвчтэй 121 хүн 06 дугаар сарын 20-ны өдөр Эрээн боомтоор Хятад улсад иржээ.

Авлига авсан ХХЕГ-ын Нууцын албаны ажилтнуудын 2 жил нийтийн албанд томилогдох эрхийг хасаж, ₮6 саяар торголоо
15:18

Хил хамгаалах ерөнхий газар (ХХЕГ)-ын Нууц, мэдээллийн аюулгүй байдлын албаны Бүртгэлийн нэгдсэн системийн

»»

Долдугаар сард ЦАГ АГААР ямар байх вэ?
13:17

Цаг уурын байгууллагаас долдугаар сард нутгийн өмнөд хэсэг болон говийн аймгуудын нутгаар бороо хур ихтэй байх төлөвтэй байгааг мэдээлжээ.

»»

BTS хамтлаг 2026 онд шинэ цомог, дэлхийн аялан тоглолтоор эргэн ирнэ
12:49

Мягмар гарагийн /2025.07.01/ орой Өмнөд Солонгосын алдарт BTS хамтлаг ирэх жил эргэн эрэлтээ хийнэ гэж Weverse

»»

Путин, Макрон нар гурван жилийн дараа дахин утсаар ярилаа
12:47

ОХУ-ын Ерөнхийлөгч Владимир Путин, Францын Ерөнхийлөгч Эммануэль Макрон нар долдугаар сарын 1-ний өдөр утсаар

»»

“Дээлтэй Монгол” наадам энэ сарын 8-нд болно
10:33

Нийслэлийн Засаг даргын тамгын газар, нийслэлийн Аялал жуулчлалын газар, Соёл, Спорт, Аялал жуулчлал,

»»

Дэлгүүрийн худалдагчийг зодсон эрэгтэйг 48 цаг саатуулжээ
09:06

Цагдаагийн байгууллагад энэ оны 06 дугаар сарын 27-ны өдрийн 22:40 цагт Дундговь аймгийн Сайнцагаан сумын 7-р багийн

»»

Нагоя башёд Монголын 20 бөх барилдана
08:45

Японы сумо бөхийн холбооноос ирэх сарын 13-нд эхлэх Нагоя башёгийн банцүкэг өчигдөр зарлаж манай улсаас 20 бөх дөрвөн зиндаанд зодоглох юм.

»»

Ой хээрийн хоёр түймрийг бүрэн унтраалаа
17:04

Өнөөдөр хоёр гал түймрийг бүрэн унтраасан талаар ОБЕГ-аас мэдээллээ.

»»

Өвөр Монголын цөлийг зассан туршлага
15:40

Энэ жил “Гурван умард” төсөл хэрэгжиж эхэлсний 47 жилийн ой тохиож байна. Хагас зуун жил үргэлжилсэн уйгагүй хөдөлмөрөөр Өвөр Монгол орон эх орныхоо хойд хилд нуршгүй ногоон хэрэм босгож, улс орны экологийн аюулгүй байдлыг үр ашигтайгаар баталгаажуулсан юм.

Харилцаа хамтын ажиллагаагаа гүнзгийрүүлж, Хятад Монголын найрамдлын түүхийг өгүүлнэ
15:39

6-р сарын 10-нд Хятад, Монголын хэвлэл мэдээллийн Хүбэй муж, ӨМӨЗО дахь хамтарсан сурвалжилгын арга хэмжээний нээлтийн үеэр Бүх Хятадын Сэтгүүлчдийн Нийгэмлэг болон Монголын СНЭ-ыэ дарга нар захидал илгээж, хамтарсан сурвалжилга амжилттай эхэлсэнд баяр хүргэжээ.

Хятад, Монголын хэвлэл мэдээллийнхний хамтарсан сурвалжилга эхэллээ
15:38

Хятад, Монголын хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүдийн Хүбэй, ӨМӨЗО дахь "Боломжоо хуваалцан, хамтдаа хөгжье" хамтарсан сурвалжилгын үйл ажиллагаа ӨМӨЗО-ны Тунляо хотод 6-р сарын 10-ны үдээс хойш эхэллээ. Энэхүү арга хэмжээг БХСН, БНХАУ-аас Монгол Улсад суугаа ЭСЯ, Монголын СНЭ хамтран гүйцэтгэж, ӨМӨЗО-ны Ардын засгийн газрын хэвлэл мэдээллин алба, Хүбэй мужийн Ардын засгийн газрын хэвлэл мэдээллийн алба хамтран зохион байгуулж буй юм.

Шэнь Миньжуань:Хятад, Монголын хүмүүнлэгийн солилцооны агуулгыг баяжуулж, найрамдлыг бэхжүүлнэ
15:37

БНХАУ-аас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд Шэнь Миньжуань Хятад, Монголын хэвлэл мэдээллийн хамтарсан сурвалжилгын арга хэмжээнд захидал илгээж, Бүх Хятадын сэтгүүлчдийн нийгэмлэг, БНХАУ-аас Монгол улсад суугаа Элчин Сайдын Яам, Монгол Улсын СНЭ, ӨМӨЗО-ны ардын засгийн газрын хэвлэл мэдээллийн алба, Хүбэй мужийн ардын засгийн газрын хэвлэл мэдээллийн албанаас хамтран зохион байгуулж буй Хятад, Монголын сэтгүүлчдийн Хүбэй, Өвөр Монгол дахь хамтарсан сурвалжилгын ажиллагаа эхэлсэнд баяр хүргэв.

Хятад улс сансар судлалын өдрөөрөө Хятад маягийн сансар судллын шинэ аяллаа эхлүүлэв
15:36

4-р сарын 24-ний өдөр бол Хятадын сансар судлалын арав дах өдөрлөг юм. Энэ өдөр мөн Хятад улсын анхны хиймэл дагуул "Дүнфанхүн-1"-ийг амжилттай хөөргөсний 55 жилийн ой юм. Энэ өдөр "Шэньжөү-20" нисэгчтэй сансрын хөлгийг хөөргөж, орчлон ертөнцийг судлах шинэ аяныг дахин эхлүүлсэн юм.

Өнөөдөр бид бүгдээрээ одон орон сонирхогчид болсон. 04-р сард бид сансрын нисгэгчиддээ хүндэтгэл үзүүлэх ёстой, уудам орчлонгийн нууцыг тайлж, сансрын нисгэгчдийн бичсэн хятад маягийн романтикийг мэдрэх ёстой.

Супер хиймэл оюун бүтээх лаборатори байгуулжээ
14:53

НЬЮ-ЙОРК, 2025 оны долоодугаар сарын 1 /Bloomberg/. Өгөгдсөн даалгаврыг хүний түвшинд эсвэл бүр илүү сайн