Албан ёсоор зарлаагүй ч, францууд энэ өдөр улсаараа эмгэнэн гашуудаж байв. Намрын, нэг тийм зэврүү өдөр таарсан нь бүр уйтай. Учир нь энэ өдөр францууд тус улсыг дэлхийн II дайнаас хойш хамгийн удаан хугацаанд удирдсан хоёрхон эрхмийн нэг, 12 жил Ерөнхийлөгчөөр ажилласан Жак Ширакийг эцсийн замд нь үдэж байлаа. Францууд түүнийг “домогт Ерөнхийлөгч” гэж хүндэлдэг байжээ.

Есдүгээр сарын 29-ны өдөр Парисын төв хэсэгт байрлах гэгээн Людовик сүмийн гадна олон иргэн урт дараалал үүсгэн зогcжээ. Жолоочийн учирлаж буйгаар домогт ерөнхийлөгч агсны шарилыг уг сүмд байрлуулсан бөгөөд ням гаригийн бүтэн өдрийн турш нээлттэй байж, Францын ард түмэн ерөнхийлөгчтэйгөө салах ёс хийхээр олон цаг дугаарлан зогсч байгаа нь энэ аж.

Мөн ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.Путин, Италийн Ерөнхийлөгч Сержо Маттарелла, АНУ-ын Ерөнхийлөгч асан Билл Клинтон, Германы Канцлер асан Гергард Шрёдер тэргүүтэй дэлхийн 30 гаруй орны төр засгийн нөлөө бүхий хүмүүс Ерөнхийлөгч агсан Жак Ширактай салах ёс гүйцэтгэхээр Парист иржээ. Есдүгээр сарын 30-нд Франц орон даяар үндэсний хэмжээний гашуудал зарлан, төрийн далбаагаа бөхийлгөн домогт ерөнхийлөгчөө сүүлчийн замд нь үдэв.

Францын Гадаад хэргийн яам болон Монгол Улс дахь Францын Элчин сайдын яамны дэмжлэгээр бидний хэдэн сэтгүүлч Франц улсад томилолтоор ажилласан хугацаанд энэхүү үйл явдал таарсан учраас өгүүлэв.

Түүнчлэн, томилолтын үеэр уулзсан Францын төрийн байгууллагын төлөөллүүд Жак Ширакийг Франц улсын Ерөнхийлөгчөөр ажиллах үеэс Монгол-Францын харилцаа өргөжин тэлж, түүнийг Монгол Улсад ихээхэн анхаарал тавьдаг байсныг тодотгож байлаа. Тийм нэгэн тохиолын тухай, Ерөнхийлөгч асан Жак Ширакийн нөлөөгөөр Монголтой холбогдож, 20 гаруй жил манай улсын түүх соёлыг судалж, сонирхож ирсэн Франц улсын Төрийн байгууллагын стратеги, Их Парис олон улсын харилцаа хариуцсан Тэргүүн дэд ерөнхийлөгч Жэром Шартьетэй уулзсан тэмдэглэлээ хүргэе.

Тэрээр өмнө нь Франц-Монголын найрамдлын бүлгийн дарга байсан бөгөөд Монгол Улсыг гадаадын олон улсад сурталчлахад анхаарч ажилладаг нэгэн ажээ.

Ноён Жэром Шатрье өөрийгөө Монгол Улсыг хамгийн сайн мэдэх франц хүн гэж тодотгов. Анх Жак Ширак агсан түүнд Монголыг сонирхож, анхаарал хандуулж ажиллах хүсэлт тавьжээ. Түүнээс хойш 20 жилийн турш Ерөнхийлөгчийнхөө даалгаврыг биелүүлж яваа нэгэн гэв. Тэрээр Монголын соёлыг сурталчлах хүрээнд Францад зургаан удаа монгол наадам зохион байгуулж, Монгол Улс ЮНЕСКО-д идэвхтэй байр суурь эзлэхэд гойд тусалж явснаа дурдав. Ноён Жэром Шатрье Монголын ноолууран бүтээгдэхүүнийг байнга өмсдөг, бусдад таниулахыг үргэлж хүсдэг гэв. Уулзалтын үеэр Ноён Жэром Шатрьегаас зарим асуултад хариулт авсан юм.

-Монголын юу таны анхаарлыг хамгийн их татдаг вэ?

-Франц улсад байгаа монголчуудын тоо юм уу, эвсэл хоёр орны эдийн засгийн хамтын ажиллагаа хүний анхаарал татахаар төвшинд хүрээгүй байна. Энэ бүхэн ч миний анхаарлыг татдаггүй. Монгол Улсад миний сэтгэлийг татдаг гурван зүйл байдаг. Нэгд, ард түмнийх нь халуун дулаан, найрсаг байдал. Хоёрт, Монгол бол агуу түүх соёл, байгальтай орон. Гуравт, стратегийн хувьд газар зүйн байрлал маш онцгой. Хоёр агуу том хөршийн дунд амьдарч байгаа нь сонирхол татдаг. Би Монголд 17 удаа очсон байна. Нэг жилд гурван удаа хүртэл очиж байсан шүү. Миний зорилго бол аль болох олон франц хүнийг өөр шигээ Монголын найз болгох гэж уруу татдаг. Миний уруу татагдсан найзуудын нэг нь Гадаад хэргийн сайд асан Лоран Фабиус байсан. Үүний үр дүнд ноён Лоран Фабиус болон түүний эхнэр аль аль нь Монголыг маш их сонирхож, судалдаг болсон. Одоо тэр Франц улсын Үндсэн хуулийн цэцийн Ерөнхийлөгч болсон. Бид хоёр тааралдахаар хамгийн түрүүнд Монголоор сонин юу байна, Монгол руу чиглэсэн ямар ажил хийх үү гэж ярьдаг.

Ойрын хугацаанд Монголын Элчин сайдын яамтай хамтраад 2020, 2021 оны аль нэгэнд нь Францын хамгийн том компаниудын төлөөллүүдийг Монгол Улсад айлчлуулахаар бэлдэж байгаа. Нийтдээ 30 гаруй том компани хамруулах төлөвтэй байна. Цаашдаа гол салбаруудад бизнесүүдийг холбож, хамтран ажиллах боломж бүрдэнэ гэж найдаж байна.

-Монголын ноолуурыг олон хүнд таниулж сурталчлахыг хүсдэг гэж та хэллээ. Сонирхоход та ямар байдлаар сурталчилж таниулдаг вэ?

-Францад ноолуурын дэлгүүрт орохоороо Монголынх бол л худалдаж авна гэдэг. Өөр улсаас ирсэн байвал авдаггүй. Зарим худалдагч Монголын ноолуурыг мэдэхгүй тохиолдол гардаг. “Ноолуурын дэлгүүр байж яагаад ноолууран бүтээгдэхүүний хамгийн сайн үйлдвэрлэгчийг мэддэггүй юм бэ, Монголын ноолууран бүтээгдэхүүн хамгийн сайн” гэдгийг заавал хэлж ойлгуулдаг. Францын хамгийн тансаг дэлгүүрүүд дандаа Монголоос ноолуур авч байгаа. Гэхдээ тэрийгээ зарлахгүй нууц байдаг. Миний хувьд Монголын имиж, ноолуурыг сурталчлахад ноолуур маш чухал учраас та нар битгий нуугаач ээ, зарлаач гэж хүсдэг. Сайн танигдаагүй Монгол Улсыг сайн бүтээгдэхүүнээр нь рекламдаж таниулах хэрэгтэй. Зарим хүн маш тансаг ноолуур өмсдөг хэрнээ Монголд үйлдвэрлэснийг мэдэхгүй явна гэдэг үнэхээр харамсалтай. Би бол Монголын ноолуурын үнэнч хэрэглэгч, манай гэрээр дүүрэн “Говь”-ийн колекц байгаа шүү.

-Таны хувьд Монголын талаарх мэдээллээ ямар эх сурвалжаас авдаг вэ?

-Монголын талаар цаг үеийн мэдээллийг Монгол дахь Францын Элчин сайдын яам, Блүүмбэрг Монголиа, МОНЦАМЭ зэрэг олон эх сурвалжаас цаг алдалгүй авдаг. Ер нь хүссэн мэдээллээ хайгаад олоод авчихдаг шүү. Мөн би Монголын 100 гаруй улстөрчийг танина, тэдэнтэй уулзаж, ярилцаж мэдээлэл сонсдог.

-Монгол Улс Үндсэн хуульдаа нэмэлт, өөрчлөлт оруулах хуулийн төслийг хэлэлцэж байгааг та сайн мэдэж байгаа. Мөн үүнтэй холбоотойгоор Монгол Улс засаглалын хэлбэрээ өөрчлөх эсэх, асуудал хөндөгдөж эхлээд больсон. Олон жил Монголыг судалсан хүний хувьд засаглалын асуудлыг сонирхож байв уу?

-Миний хувьд ажиглахад Монголд Ерөнхийлөгчийн засаглал илүү тохирох магадлалтай. Ерөнхийлөгч шууд ард түмнээсээ сонгогддог учраас эрх мэдлийг ард түмэн сонгосон хүндээ өгөх нь зүйтэй. Парламентад олонхийн суудалтай намд гүйцэтгэх засаглалыг өгдөг систем дэлхийд бараг л хоцрогдож байна шүү дээ.

-Хоёр том гүүрний дунд байрладаг Монгол Улсын хувьд ганц хүний засаглалыг сонгосноороо тусгаар тогтнолоо алдах эрсдэлтэй гэдэг шүүмжлэл бий л дээ?

-Би үүнтэй санал нийлдэггүй. Монгол Улсын хувьд Ерөнхийлөгч нь хүчтэй байхаас өөр ямар ч сонголтгүй. Монгол Улс үргэлж хоёр том хөршийн дарамтад байгаа нь Чингис хааны улс болохоор тэгдэг. Дэлхийг эзэлсэн хамгийн том хүн бол Чингис хаан л байсан. Тиймээс танай хөрш орнууд Монгол Улсыг дураар нь тавчихвал хоёр дахь Чингис хаан мэндлэх магадлалтай гэж үздэг учраас үргэлж дарамтад байлгадаг. Дэлхийн түүхэнд ийм агуу удирдагч олон төрдөггүй. Нэг удаа төрсөн юм чинь дахиад төрөх магадлалтай учраас анхнаас нь дарж л байх ёстой гэсэн бодлогыг танай хоёр хөрш баримталдаг. Монгол Улсад 1920-иод оны үед комунистууд хамгийн түрүүнд алтан ургийнхныг хөнөөсөн шүү дээ. Үүний цаана Монголчуудыг дээш гаргахгүй байх бодлого байсан. Өнөөдөр Монгол Улсад цахилгаан тасрахад ОХУ-аас бүрэн хараат байна, уг нь ийм байх ёсгүй. Монгол Улсын өмнө хэсэг уул уурхайн салбар нэрээр тэр чигтээ Хятадуудын гарт орсон байна.

Монгол Улс хүчтэй, тусгаар тогтнолоо алдахгүй байя гэвэл ард түмнээсээ Ерөнхийлөгчөө шууд сонгож, эрх мэдлийг хэрэгжүүлэх бүрэн эрхийг өгөх хэрэгтэй. Өнөөдөр Оросууд, Хятадууд, Францууд ч энэ замыг сонгож, хөгжөөд явж байна шүү дээ.

Эх сурвалж: Itoim.mn

Жэром Шартье: Хоёр дахь Чингис төрж магадгүй учир хөршүүд нь Монголыг байнгын дарамтад байлгах сонирхолтой
Tweet
Bolod.mn