Тэд энэ өдрийн нэгдсэн чуулганы хуралдаанд суусангүй. Харин танхимын баруун дээд хэсэг дэх тэдний суудлыг “Төсвийн алдагдал, долоон их наядын өрийг хэн хариуцах вэ”, “Аллагатай, авлигатай, хулгайтай Засгийн газар огцор”, “Ард түмэн үнэ, валютын ханшийн өсөлтөд дарлуулан цөхөрч байна”... гэх мэт бичиг бүхий лоозон өдөржин орлов. УИХ дахь ардчилсан намын бүлгийн дарга Д.Эрдэнэбат хуралдааныг орхин гарч буй шалтгаанаа “Манай бүлгээс 2018 оны аравдугаар сарын 26-ны өдөр УИХ-ын дарга болон Ерөнхий сайдад шаардлага хүргүүлсэн. Хэрвээ энэ шаардлагын дагуу тодорхой арга хэмжээ авч, хариу ирүүлэхгүй бол УИХ дахь ардчилсан намын бүлгийн гишүүд хуралдаануудад оролцохгүй гэдгээ албан ёсоор мэдэгдсэн.

Үүнд, өчигдөр арваннэгдүгээр сарын 1-ний өдөр УИХ-ын даргаас хуралдааны дэгийн тухай хуулийг баримталж, хуралдаандаа орох нь зүйтэй гэсэн албан бичгийг ирүүлсэн. Харин Засгийн газраас өнөөдрийг болтол ямар ч хариу бидэнд өгөөгүй учраас асуудал улам даамжрах шинжиндээ орж байна. Тиймээс бид дараах шаардлагыг дахин тавих шаардлагатай боллоо. Нэгдүгээрт, УИХ-ын гишүүдийг зохион байгуулалттайгаар авлигадсан У.Хүрэлсүхийн Засгийн газрыг огцруулахыг бид дахин шаардаж байна хоёрдугаарт, сонгогчдын итгэлийг хөсөрдүүлэн шударга ёс, үндэсний эрх ашгийг уландаа гишгэж, өөрийн компаниудад зээл авсан УИХ-ын гишүүдэд хариуцлага тооцохыг шаардаж байна. Гуравдугаарт, энэ бүхнээс болж алдагдсан боломжийг иргэдэд буцаан олгох ажлыг уих, Засгийн газар яаралтай зохион байгуулахыг шаардаж байна гэсэн юм.

МУУ МЭДЭЭ ДУУЛГАЯ, ИПОТЕКИЙН ЗЭЭЛИЙН ХҮРТЭЭМЖ САЙЖРАХГҮЙ

Барилга, хот байгуулалтын сайдын хэлснээр яг өнөөдрийн байдлаар 30 хувийн урьдчилгаагаа төлөөд орон сууц худалдан авах боломжтой 33 мянган иргэн байна. Гэвч тэдэнд дуулгах муу мэдээ байна. Ипотекийн зээлийн эх үүсвэрийг улсын төсөвт хумьж, зээлийн хүртээмж сайжрахгүй нь. Учир нь Засгийн газар ирэх онд ч гэсэн санхүүжилтийн эх үүсвэрээ энэ оны түвшинд барина. Тодруулбал, энэ онд Засгийн газрын санхүүжилт 120 тэрбум байсан бол 2019 оны төсөвт 115 тэрбум төгрөг байхаар суулгажээ.

ОУВС ирэх жилээс ЗГ-т ипотекийн хөтөлбөрийг шилжүүлэх чиглэл өгсөн

Харин арилжааны банкууд энэ онд эргэн төлөлт, эх үүсвэрээрээ 250 гаруй тэрбум төгрөгийн зээл гаргасан байна. Гэвч арилжааны банкуудын хувьд барилгын компаниудад өгсөн зээлийн чанарын асуудал “толгойны өвчин” болсон. Энэ оны наймдугаар сарын байдлаар банкны системийн хэмжээнд 1.5 их наяд төгрөгийн барилгын санхүүжилтийн зээл олгогдоод буй. Түүнээс гадна энэ жилийн баталсан төсвөөс 60 тэрбум төгрөгийг сангийн яам олгоогүй байгааг Барилга, хот байгуулалтын сайд Х.Баделхан бухимдангуй дуулгалаа. Мөн Монголбанк он дуустал хэчнээн төгрөгийн санхүүжилтийг ипотект оруулах боломжтойг тодруулахад ноён Н.Баяртсайхан хариулсангүй. Эцэст нь ипотекийн зээлийн эх үүсвэрийг нэмэхийн тулд үнэт цаас гаргах боломж байна уу? хэмээн Барилга, хот байгуулалтын сайд СЗХ-ноос тодруулсан юм. Эдийн засгийн байнгын хорооны дарга Д.Дамба-Очир “Үнэт цаас гарга гэсэн чиглэлийг Монголбанкинд манай Байнгын хорооноос өгч байгаа” гэв.

Харин СЗХ-ны дарга С.Даваасүрэн үнэт цаас гаргах боломжтой гэв. Монголын ипотекийн корпораци хөрөнгөөр баталгаажсан үнэт цаас гаргаж байгаа гэдгийг тодотголоо. Монголбанкны ерөнхийлөгч Н.Баяртсайхан ипотекийнзээлийн асуудлыг төв банк бие даан шийдвэрлэхэд хүндрэлтэй байгааг хэлж байв. ОУВС 2019 оны нэгдүгээр сарын 1-нээс эхлэн Засгийн газарт ипотекийн хөтөлбөрийг шилжүүлэх чиглэл өгсөн аж. Тэрбээр “Монголбанк эдийн засгийн бодит нөхцөл байдлыг тооцож үзээд дэлхийн банктай хамтран ипотекийн зээлийн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх талаар ажиллаж байна. Монголбанк арилжааны банкны зээлийн хүү 21 хувьтай байсныг 17.8 хувьд хүргэж, цаашид ч бууруулах талаар ажиллаж байгаа” гэсэн юм. Мөн Монголбанк гурван их наяд төгрөгийн алдагдалтай байгаа бөгөөд холбогдох хуульд Засгийн газар өрийн бичиг, үнэт цаас гаргаж алдагдлыг хаадаг ганцхан зохицуулалттай. гэвч эдийн засгийн нөхцөл байдал хүнд, Засгийн газарт санхүүгийн дарамт үзүүлэхгүй байх үүднээс Монголбанк үйл ажиллагааны ашгаас энэ жил 400 тэрбум төгрөгийн өрийг нь барагдуулжээ.

ЗГМ: ТОДРУУЛГА

Ц.Мөнх-Оргил: Төр өөрт байгаа мэдээллээ иргэдээс шаардахаа больж байгаа

Өчигдрөөс эхлэн бүртгэлийн багц хууль үйлчилж эхэлсэн. Энэ хуулиар иргэд ямар үйлчилгээг хүндрэл, чирэгдэлгүй авах боломж бүрдсэн талаар тус хуулийг боловсруулсан Ажлын хэсгийн ахлагч Ц.Мөнх-Оргилоос тодруулсан юм.

-Бүртгэлийн багц хууль хэрэгжиж эхэллээ. Иргэд, аж ахуйн нэгжүүд бүртгэлтэй холбоотой үйлчилгээ авахад гарч буй өөрчлөлтийн талаар мэдээлэхгүй юу?

-Энэ хуулиар иргэд бүртгэлийн үйлчилгээг дараалалгүй, цахим хэлбэрээр авах, хувийн өмч хөрөнгө мэдээллийг хамгаалдаг байх олон асуудал тусгагдсан. Тухайлбал, төрсний, гэрлэсний, гадаад паспортын, гэрлэлт цуцлуулсны зэрэг иргэний арав, хуулийн этгээдийн хоёр төрлийн үйлчилгээг улс даяар харьяалал харгалзахгүй авах боломжтой болж байна. Сэлэнгийн оюутан иргэний үнэмлэхээ хаясан тохиолдолд заавал нутгаасаа очиж авдаг байсан бол өнөөдөр аль ч дүүргийн бүртгэлийн байгууллагаас авах боломжтой гэсэн үг. Мөн УБЕГ-т хадгалагдаж байгаа нийт мэдээллийн 90 гаруй хувь нь иргэдэд нээлттэй боллоо. Өмнө нь ямар төрлийн мэдээлэл нээлттэй, аль нь хаалттай, юу нь хязгаартай гаргах талаар хуульд тусгаагүй байснаас бүх мэдээлэл хаалттай байсан. Харин өнөөдрөөс хурууны хээний өгөгдөл, гэрчийг хамгаалах заалтууд, мөн хуулиар хамгаалсан зарим цэрэг зэвсгийн, тусгай хэрэгцээ, ундны устай холбоотой гэх мэт үл хөдлөх хөрөнгүүдийн мэдээлэл хаалттай байна. Бусад нь нээлттэй байх юм.

-Тэгэхээр төрийн байгууллагууд өөрт байгаа мэдээллээ иргэдээс шаардахгүй гэсэн үг үү?

-Тийм. Өөрөөр хэлбэл, төрсний лавлагаа авах гэхээр төрсний гэрчилгээгээ аваад ир, гэрлэлтийн баталгаагаа үзүүл гээд иргэдийг чирэгдүүлдэг байсан. Харин өнөөдөр иргэний үнэмлэх дээр үндэслэж эсвэл хурууны хээг нь уншуулаад тухайн иргэний шаардлагатай мэдээллийг сангаас татаж авдаг болсон. Мөн төрсний, гэрлэсний, нас барсны гэрчилгээгээс бусад олон төрлийн гэрчилгээ хүчингүй болно. Харин лавлагаа өгч болно. Үүнд нэг хүндрэлтэй зүйл байгаа нь Монголын татварын системээс бусад байгууллагууд энэ хуулийг ашиглах бүрэн хэмжээний системд холбогдож чадаагүй байна. Бид өнгөрсөн долоо хоногт төрийн бүх байгууллагын удирдлагуудаас энэ талаар тодруулахад зөвхөн татварын байгууллага л дээрх зүйлүүдийг түргэн шуурхай ашиглаж чадахаар байна. Бусад байгууллагын тухайд программ хангамж нь хоорондоо уялддаггүй, эсвэл хүчин чадал нь дутуу байгаа. Тиймээс ирэх хоёр жилд энэ асуудлыг шийдэх ажлыг эхлүүлж байна.

-Иргэний үнэмлэх дээрх чипэнд яг ямар мэдээллүүд байгаа юм бэ?

-Өнөөдрийн байдлаар маш цөөхөн мэдээлэл байгаа. Хурууны хээ, чээж зураг, төрсөн он сар өдөр, эцэг эхийн нэр. Өөр мэдээлэл байхгүй. Харин өнөөдрөөс хэрэгжиж байгаа шинэ хуулиар тэр чипэнд яг ямар мэдээллүүдийг оруулахыг бүртгэлийн байгууллага, Засгийн газар тухай бүр шийдээд, нэмээд явж байх юм. Дараагийн долоо хоногт Засгийн газар энэ асуудлыг хэлэлцээд оршин суух хаягаас эхлээд мэдээллийг нь нэмэх юм. Тэр тусмаа тухайн хүнд яаралтай хэрэг болдог эрүүл мэндийн онцлох мэдээллүүдийг нэмээч гэж байгаа. Тухайлбал, цусны бүлэг. аль болох олон мэдээллийг чип агуулах ёстой гэдэг шаардлагыг тавьж байна. Гэхдээ бүх иргэний үнэмлэхийг солино гэсэн үг биш. шинээр олгож байгаа иргэний үнэмлэх тутамд нэмээд явах юм. Харин тухайн иргэн өөрийн хүсэлтээр энэ мэдээллүүдийг чипэнд нэмүүлж болно.

Б.Энхжаргал

Засгийн газрын мэдээ