-Австралийн “МакМахон холдингс” манай улсын Төрийн өмчит “Эрдэнэс Тавантолгой” компаниас төлбөрөө авч чадаагүйн улмаас Тавантолгойн орд дахь олборлолтоо зогсоогоод байна. Гадаадын хөрөнгө оруулалтыг даллаад байхад ирэх нь бүү хэл энд байгаа хэд нь гараад байгаа шалтгаан?

-“МакМахон холдингс” бол Австралийн Хөрөнгийн биржийн топ компаниудын нэг. Тавантолгойн орд дахь тэдний олборлолт зогссон шалтгааныг манайхан л болсон хойно биеэ өмгөөлж, ашиггүй гэрээ байсан тухай яриа болгож мухарлахыг оролдож байна.

Гэхдээ “МакМахон холдингс” биднээс салахын түүс болж байгаа нь тэдний буруу гэж ойлгуулах гэсэн манай улстөрчдийн тайлбар асуудалд гарц болохгүй л дээ. Оны эхнээс л олборлолтын үйл ажиллагаанд хүндрэл үүсч болзошгүй талаар “МакМахон холдингс”-ийн менежер сануулсаар байсан. Бүр олон улсын хэвлэлүүдэд өгсөн ярилцлагадаа “Эрдэнэс Тавантолгой”-н “Чалко”-д төлөх өрөнд санаа зовинож байгаагаа ярьсан байдаг. Орд дээр олборлолтын ажил хийж байсан гадны компани, хамтрагчийнхаа өрөнд санаа зовж суусан гэсэн үг. Хамтын гэрээ 2017 оны хүртэлх хугацаатай 500 сая ам.долларын гэрээ байв. Эцэстээ өрөө дарах гэж үйлээ үзэж байгаа “Эрдэнэс Тавантолгой”-г тэвчилгүй тэд ажлаа зогсоолоо. Худалдан авагч талаасаа Хятад ч мөн сайнгүй байна. Тэднийг түрийвчээ далд хийгээд байхад бид хэчнээн нэрийн хуудсаа барьж гүйгээд нэмэргүй, хойд нутгийн хэдэн компанийн үүд сахихаас цаашгүй. Хэн мэдлээ дээ, “МакМахон” бидэнд бүр итгэл алдарч, энэ найдваргүй товарищуудтай эхнээсээ орооцолдох хэрэггүй байж гэж үзсэн ч юм бил үү. “МакМахон” ямар том компаниудтай өрсөлдөж байж, орж ирлээ дээ. Одоо дараа дараачийн ийм хамтын ажиллагаанд дэлхий биднээс цэрвэнэ. “МакМахон”-ы ард нүүрсний бизнест нэр хүндтэй австрали бизнесмэнүүд, түүнийг дагасан томоохон хөрөнгө оруулалтын сангууд бий. Одоо тэд 22 сая ам.долларын төлбөрөө биднээс яаж авах вэ гэж хууль судлаад сууж байгаа шүү дээ. Ер нь “Эрдэнэс Тавантолгой”-н ажил нь явахгүй, хамтын гэрээний биелэлт хангалтгүй, мөнгөн дээр гацсан анхны тохиолдол энэ биш л дээ. Өнгөрсөн хавар яалаа, баруун Цанхид олборлолт хийж байсан үндэсний компаниудын 60 тэрбумын ажлын хөлсийг төлж чадахгүй, уурхайчид нь өлсгөлөн зарлахаа шахсан. Монголын Төрийн өмчит компанийн нүүр царай нь энэ.

-“Чалко”-той байгуулсан ашиггүй гэрээнээс энэ бүхэн үүдэлтэй гэж үзэж байгаа?

-Гэрээний чанарын тухай одоо ярих нь утгагүй л дээ. Энэ гэрээгээр олж авсан их мөнгөний эрхийн бичгээ барьсан манай улстөрчдийн зураг одоо интернетээр дүүрэн байгаа. Ихэнх нь улс төрд байж л байна. Тэднээс яагаад асууж болохгүй гэж. Яахав, “Чалко” компанитай тун ашиггүй гэрээ байгуулсан нь үнэн. Үүнийг “МакМахон” болон түүний ард байгаа Австрали улс, “Тавантолгой”-н ордод сээтгэнэж байсан хөрөнгө оруулагчид бүгд л хэлж байгаа. Гэрээнд зааснаар нүүрсээ дэлхийн зах зээлд үнэ 100 доллар байхад 70 ам.доллараар, 70 байхад 50 ам.доллараар нийлүүлэхээр тохиролцсон гэж Ройтерс мэдээлж байсан. Ашиггүй гэрээ нь “Эрдэнэс Тавантолгой”-г их хэмжээний өрийн дарамтад унагаж байгааг дэлхий даяар мэдээлсэн.

-“Чалко”-гийн өрийг бондын мөнгөнөөс төлчихөөд санаа амарч болох уу?

-Өрөнд төлөх 350 сая ам.долларын 110 саяыг төлөх үлдээд байгаа тийм үү. Энэ ондоо багтаагаад өр төлбөрийн асуудалгүй болно гэсэн сайхан мэдээтэйгээ хамт Уул уурхайн сайд маань чимээгүй болчихлоо. Хариуцлага асуухаар “Эрдэнэс Тавантолгой”-н захирал, “Та нар тэр МАН-даа хэл. Тэдний тавьсан өрийг төлөх гэж зовж байна” гэх маягийн тайлбар хэлдэг боллоо гэсэн. Бондын тухайд ярих юм бол нэлээд нухацтай юм болно. Нэг талд өртэй мөртлөө нөгөө талд бондын хөрөнгөөр янз бүрийн ажил хийж байна. Зарим урсгал засварт мөнгө үрэх нь өр төлөхтэй ялгаагүй. Авто замын салбарт л гэхэд хамгийн сүүлийн нэгтгэлээр 369 тэрбум төгрөг олгоод байна, “Чингис бонд”-оос шүү дээ. Гэхдээ аз болоход бондын мөнгөнөөс өр төлнө гэж манай төсөв захиран зарцуулагчид ам нээгээгүй байна. Тэр нь ч дээр.

-“Эрдэнэс Тавантолгой”-н IPO чимээ алдарсан тухайд?

-Өрөө дараагүй компани хувьцаа зарж мөнгө олно гэдэг юу л бол. Компанийн нэр хүнд чухал байхад түүнийгээ шороотой хутгачихлаа. 2016 онд Хонконг, Лондонгийн бирж дээр хувьцаа гаргах асуудал ч хаашаа эргэхийг өнөөдөр тааварлахад хэцүү. Тэр үед үнэхээр бүтээгдэхүүний гарц 35 сая тонн болж нэмэгдэж, дэд бүтцийн төмөр зам ашиглалтад орсон байх уу. Өнөөдрийнх шиг менежментээр бол “Эрдэнэс Тавантолгой” дампуурах нь ээ гэж хүмүүс ярьж байгаа нь хий сүржигнэл биш.

-Хариуцлага ярих цаг мөн үү?

-Эргэн сануулахад энэ өр бол 2012 оны сонгуулийг угтаж, 2011 онд Засгийн газар Тавантолгойн зүүн Цанхийг барьцаалаад “Чалко”-гоос 350 сая ам.доллар зээлэн халамж хэмээн тараачихсан хэрэг. Бид бүгд л мэдэж байгаа, бүгд л амьд байсан. Өнгөрсөн 3-4 жилийн хугацаанд “Эх орны хишиг” нэрээр 1.4 их наяд төгрөгийг салхинд хийсгэснээс ихэнх нь “Чалко”-гоос зээлсэн одоогийн энэ өр. Төлөлтийн тухайд “Эрдэнэс Тавантолгой” манай улсын энэ онд экспортлохоор төлөвлөсөн 31 сая тонн нүүрсний 11 сая тонныг зарж чадахаа амалсан. Гэвч одоогоор тус ордоос гурван сая тонн хүрэхгүй нүүрс олборлож үүнээс ганцхан саяыг нь гадагшаа гаргаад байна. Ийм л зүйл болсон юм даа гэдэг шиг, энэ талаар яриад, харамсаад байх хэрэггүй гэж Ерөнхий сайд нэгэнтээ тайвшруулж байсан юм даа.

-“Эрдэнэс Тавантолгой” дампуурах вий?

-Өндөр өртөгтэй олборлолт хийгээд, хямд үнээр нийлүүлээд байвал өрнөөс өөр юм үлдээлгүй дампуурах нь тодорхой. Улс хүртэл дамуурлаа зарлах шахаж байхад менежмент муутай гэдэг нь хэнд ч ойлгомжтой манай Төрийн өмчит компани дампуурахад дэлхий дахин гайхахгүй ээ. Чанартай нүүрс ухаж байж, бас том зах зээлийн хажууд байж дампуурвал заяа нь тэр гэх биз.

-Ойрын хугацаанд гэгээтэй дүр зураг харагдах уу?

-Ер нь бол таатай дүр зураг харагдахгүй байна. Хэт их нийлүүлэлт, төлөвлөснөөс бага хэмжээний эрэлтийн улмаас нүүрсний үнэ сүүлийн гурван жилийн доод түвшинд хүрсэн. БНХАУ-ын “Winsway” холдингд гэхэд л манайхаас “MMC” өнгөрсөн жил 839 сая хонконг долларын үнэ бүхий нүүрс нийлүүлсэн бол “Эрдэнэс Тавантолгой” 155 сая хонконг долларын худалдаа хийлээ. Харин оны эхний хагаст “Winsway Enterprises” компанийн боруулалт 45 хувиар уначихаж байгаа нь бидэнд сайнаар нөлөөлөөгүй нь одоо илэрхий болж байна л даа. Засгийн газраас "Таван Толгой"-н хөрөнгө оруулагчийг 11 дүгээр сард сонгон шалгаруулж, 12 дугаар сард гэрээ байгуулахаар болсон тухай саяхнаас албан мэдээнүүд урсаж байгаа. Бид яаж гадныхантай хамтарч байгааг “МакМахон холдингс”-оос хөрөнгө оруулагчид хангалттай анзаараа байлгүй.

Ярилцлага хэлбэрээр бичсэн Т.Бэх

- See more at: http://mining.time.mn/content/49025.shtml#sthash.bNCIrlS1.dpuf

Төрийн өмчит компанийн нүүр царай
Tweet
Bolod.mn

Сэтгэгдэл (5)

Уншигчдын оруулсан сэтгэгдлийн талаар манай сайт хариуцлага хvлээхгvй болохыг анхаарна уу.
Үгийн санд шүүлтүүр хийсэн болно

Зочин
эрдэнэс таван толгойн захир******** Я.Батсуурийг солихгүй бол бүүр дампуурч гүйцлээ, өөр сайн менежменттэй хүнийг сонгох хэрэгтэй байна.

2014-09-11 | 08:47:31 | 202.170.84.7 |

Зочин
Өмнөговийн Таван Толгой ХК жижиг хувьцаа эзэмшигчдынхээ ноогдол ашгийг өгөхгүй луу унжиж байна. Энэ т********аар хаана хандв******** зохих вэ? Бушуухан өгчих хэрэгтэй баймаар.... Өмнөговийн дарга нар ичих хэрэгтэй.

2014-09-10 | 15:39:42 | 182.160.2.2 |

Зочин
яг үнэн. үнэгүйдүүлж, өртэй ширтэйг нь гайхаж байгаад л хувьдаа авдаг биз дээ. луйварчдын ш********гарсан арга. тэгээд хувьчлах үед нь үхэн хатан зүтгэхийг нь яана. Ичихгүй өрийг нь улсаар төлүүлнэ хувьчилж авсныхаа дараа. одоо ханаж цадах болоогүй юу. адр түмний өмч гээд хувьцаа олгоно гээд ********аад байсан хаа байна.

2014-09-09 | 23:54:51 | 49.0.135.25 |

Зочин
Үнэгүйдүүлж хувьдаа авах гэсэн өмхий сэнаа л байна

2014-09-09 | 20:41:17 | 194.230.159.239 |

Зочин
jm buhen luu bi tsadna medne gej userts ordog mulgui ulsturtsid tuuniig dagan bajsagtsidiin gai, ted nariig shuuh heregtei.

2014-09-09 | 16:57:01 | 92.225.39.36 |

Мэдээ
Гадаад мэдээ
Видео