Хятад Энэтхэг, Мьянмар гурван орны удирдагч хамтдаа Энх тайвнаар зэрэгцэн орших 5 зарчмыг нийтэлсний 60 жилийн ойн цуврал үйл ажиллагаанд оролцлоо. Энх тайвнаар зэрэгцэн орших 5 зарчмыг Хятадын дипломат бодлогын чөмөг гэцгээдэг ба энэхүү зарчмыг Хятад, Энэтхэг, Мьянмар зэрэг хөгжиж буй гурван орон хамтаар сэдэн боловсруулжээ. 60 жилийн түүхийн замналыг туулаад, өнөөдөр гэхэд дэлхий нийтийн чухал асуудлууд болон Хятадын эргэн тойрны эмзэг нөхцөл байдалд тус 3 орон энэхүү ойг анх удаа хамтдаа тэмдэглэж байгаа нь гадаадад ямар мэдээлэл уламжилж, ямар ач холбогдол өгөх бол?

Улс үндэстний бүрэн эрх ба нутаг дэвсгэрийн бүрэн бүтэн байдлыг харилцан хүндэтгэж, харилцан халдан түрэмгийлэхгүй, дотоод хэрэгт харилцан хөндлөнгөөс оролцохгүй , эрх тэгш харилцан ашигтай, энх тайвнаар зэрэгцэн орших бол "Энх тайвнаар зэрэгцэн орших 5 зарчмын гол агуулга болно. Энэ 5 зарчмыг анх Жөү Эньлай ерөнхий сайд 1953 оны 12-р сарын эцсээр Энэтхэгээс Хятадад айлчилсан төлөөлөгчидтэй уулзах үеэр дурдсан юм. 1954 оны 4-р сард Хятад Энэтхэг хэлэлцээний албан мэдээ гарган, "Хятадын Түвд нутаг болон Энэтхэгийн хоорондох бизнес худалдаа болон зам харилцааны хэлэлцээр"-ийг байгуулж, энх тайвнаар зэрэгцэн орших 5 зарчмыг албан мэдээ болон хэлэлцээрт оруулж, хоёр орны дипломат харилцааны зарчим болгожээ.

1954 оны 6-р сарын эцсээр, Жөү Эньлай ерөнхий сайд Энэтхэг, Мьянмараар айлчилж, хоёр оронтой тус тус гаргасан хамтарсан мэдэгдэлдээ мөн эдгээр зарчмыг бичиж оруулсан бөгөөд энэ нь Ази тив түүнчлэн дэлхийн бусад улс орнуудын харилцаанд ч тохирох болно гэж үзэцгээжээ. Хятад улс 60 жилийн турш хөрш орон хоорондын хил заагийн асуудлаа тус 5 зарчмын дагуу зохицуулж ирсэн бөгөөд дэлхийн олонх оронтой дипломат харилцаа тогтоосон юм. Хятадын олон улсын асуудал судлах хүрээлэнгийн дарга Чюй Шин сүүлийн жилүүдэд Хятадын эргэн тойронд үүсэж буй зөрчил маргааны тухай хэлэхдээ, энэ нь зарим улс энх тайвнаар зэрэгцэн орших 5 зарчмыг ноцтой няцсанаас болсон юм гэжээ.

"Өнгөрсөн жилүүдэд Дяо Юү Дао арлын талаар Японы авсан өтөөн хатгалгын үйл ажиллагаа нь Хятад улсын нутаг дэвсгэрийн бүрэн эрхтэй ноцтой халдсан. Тэнгисийн бүсэндээ газрын тосны хайгуулын хэвийн үйл ажиллагаа явуулж байхад Вьетнам улс энэхүү бүсэд үйл ажиллагаа явуулахад саад болсон нь нутаг дэвсгэрийн бүрэн эрэх бүрэн бүтэн байх зарчмыг эвдсэн явдал юм. ойрын хугацаанд болсон асуудлууд нь нутаг дэвсгэрийн бүрэн эрхээ харилцан хүндэтгэх гэсэн үндсэн зарчмыг эвдсэн явдлууд юм."

Гадаад харилцааны хүрээлэнгийн орлогч захирал Ван Фань хэлэхдээ, Зүүн Азийн бүс нутаг хуучирсан холбооны аюулгүй байдлын системд хуваагдаж, олон талт хамтын ажиллагааны иж бүрэн тавцан дутмаг байгаа юм, ирээдүйд зөрчил мөргөлдөөнөө эвтэй зохицуулж, эв найрамдалтай орчин бий болгохын тулд мөн таван зарчмыг мөрдөх ёстой гэлээ.

"Дараагийн алхамд бид таван зарчмын үндсэн үзэл суртал болон дэвшилтэд үзэл баримтлалыг хамтын ажиллагаандаа уялдуулан, үр ашигтайгаа ашиглах ёстой. Зүүн Азийн бүсэд бид олон талт хамтын ажиллагааны иж бүрэн тавцан байхгүй байсаар, уламжлалт хоёр талт холбооны аюулгүйн байдлын системд хуваагдсан байгаа. Ирээдүйд бид таван зарчмын дагуу гадаад харилцааны төвшинд үргэлжлүүлэн хэрэгжүүлэх хэрэгтэй. "

Энх тайван зэрэгцэн оршин таван зарчмыг санаачилсан орны хувьд Хятад, Энэтхэг, Мьянмар гурван орны удирдагчид энэ онд анх удаагаа дурсах үйл ажиллагааг хамтран тэмдэглэж байгаа билээ. Хятад Энэтхэг бол хамгийн том хөгжиж буй орон бөгөөд шинээр хөгжиж буй эдийн засгийн цогц юм. Хятад Мьянмар хоёр орон уламжлалт найрсаг хөрш бөгөөд ойрын жилүүдэд олон салбар дахь ажил хэрэгч хамтын ажиллагааг тасралтгүй гүнзгийрүүлж байна. ГХЯ-ны Азийн асуудал хариуцдаг асан Жан Жөүхэн хэлэхдээ, гурван орон хамтдаа энэхүү үйл ажиллагааг тэмдэглэж байгаа нь чухал практик ач холбогдолтой юм гэлээ.

Энх тайвнаар зэрэгцэн орших таван зарчимын 30 жил, 40 жил,50 жилийн ойгоор Хятад улс тэмдэглэх ажиллагаа зохиосон юм. Энэ жил бол энх тайвнаар зэрэгцэн оршин таван зарчим нийтлэгдсний 60 жилийн ой юм. Хятад улс Энэтхэг, Мьянмартай хамтран тэмдэглэх ажиллагаа зохиож, Мьянмар Энэтхэг хоёр орны удирдагчид хүрэлцэн ирж оролцож байна. энэ нь гурван орны удирдагчийн хамтаар санаачилсан өнөөдөр болтол өвлөгдөж түүнийг цаашид бадруулах талаар гурван орон дээд хэмжээний нийтлэг ойлголттой байгааг харуулж байна. өнөөдрийн олон улсын байдалд их хөгжил өөрчлөлт гарч буй шинэ эрэнд энх тайвнаар зэрэгцэн орших таван зарчим мөн л бодит ач холбогдолтой гэж Жан Жюхэн үзлээ.

Хятадын олон улсын асуудал судлалын хүрээлэнгийн дарга Чю Шин цохон тэмдэглэхдээ, энх тайвнаар зэрэгцэн орших таван зарчмыг тэмдэглэж байгаагийн чухал ач холбогдол нь адил бус орон хоорондоо хэрхэн энх тайвнаар зэрэгцэн орших, өнөөгийн олон талт болон даяршлийн дэлхийн дээр хамтаар ашиг хүртэх мөрөөдлийг хэрхэн биелүүлэх явдал болно. Хятадын шинэ засгийн газрын дэвшүүлсэн гадаад харилцааны шинэ үзэж ойлголт нь уг зарчмыг шинэ агуулгаар баяжуулсан юм гэжээ.

Тэр хэлэхдээ, энх тайвнаар зэрэгцэн орших таван зарчмыг үндсэн утгаар нь авч үзвэл тэр нь тус зарчмын шинэ цаг эрэн дэх үргэлжлэл хөгжил юм. Эн тэргүүнд бүгдээрээ энх тайвнаар зэрэгцэн оршиж, харилцан дайн дажин зөрчил мөргөлдөөнгүй, би биенийнхээ дотоод хэрэгт хөндлөнөөс оролцохгүй байх хэрэгтэй. Энэ бол хамгийн наад захын энх тайвнаар зэрэгцэн орших зарчим болно. Үүнд харилцан суралцах, бие биеийнхээ туршлагыг суралцах хэрэгтэй. Энэ бол энх тайвнаар зэрэгцэн орших чарчмын шинэ хэлбэр мөн. Хувь заяагаа холбож, энх тайвнаар зэрэгцэн оршиж, энэ үндсэн дээр бодлогын зохицуулалт хийж, хөрөнгө мөнгөний солилцоож хийж, бараа солилцож сэтгэлээ хуваалцаж болох юм гэжээ.

china radio

Хятад Энэтхэг, Мьянмар Энх тайвнаар зэрэгцэн орших 5 зарчмын 60 жилийг хамтдаа тэмдэглэлээ
Tweet
Bolod.mn