2014-05-05 УИХ-аас иргэд, бизнес эрхлэгчдийн хамгийн их хүлээж байсан тогтоол мөдхөн батлагдан гарна. Харамсалтай нь
татварын өөрчлөлт болон эдийн засгийн өршөөл үзүүлэх тухай зарчмын шинжтэй ганц нэг заалтыг эс тооцвол үнэн хэрэгтээ энэ тогтоол эдийн засгийн идэвхжлийг нэмэгдүүлж санхүүгийн тогвортой байдлыг хангаж чадахгүй. 1800 хүрчихсэн байгаа валютын ханш энэ тогтоол гарснаар тогтворжих уу? Үгүй. Учир нь энэ чиглэлээр нэг ч заалт ороогүй. Эдийн засаг хүндэрч, бараа үйлчилгээний үнэ өдрөөс өдөрт нэмэгдэж буй хүнд хэцүү нөхцөлд иргэд үнийн өсөлтийг саармагжуулах, нийгмийн хамгааллыг сайжруулах чиглэлээр тодорхой зүйлүүд хүсэн хүлээж байгаа.Тэр хүлээлт бас талаар болох нь. Бичил, жижиг дунд бизнесийнхэн татвар, гааль, хяналт шалгалтын дарамтыг яг яаж, хэзээ зогсоох талаар тодорхой шийдэл хүлээж байгаа. Тэр нь тодорхой бус. 888 гэсэн “шидэт” тоо ярьсаар бараг бүтэн улирал өнгөрлөө, төслөө сугавчлан банкуудын хаалга сахисан бизнес эрхлэгчдэд тодорхой шийдэл хэрэгтэй, тэр нь бас л удааширсаар. Болзошгүй хямралын өмнө байгаа улс орон асуудалд ийм “уужуу” ,”хүлээцтэй” хандаж болмооргүй... Би өөрөө ажлын хэсгийн гишүүн байсан. Дор дурдсан иж бүрэн саналуудыг ажлын хэсэгт санал болгосон, харамсалтай нь ажлын хэсэг, байнгын хороон дээр олонхийн дэмжлэг авч чадаагүй учир нь тэд хэрэгжиж байгаа, тусгагдсан гэдэг инээдэмтэй шалтгаанаар дэмжсэнгүй, Гэтэл батлагдсан тогтоолд нь угаасаа Засгийн газар хэрэгжүүлж байгаа, бодлогод нь тусгагдсан заалтуудыг “тавтология” байдлаар давтаад байдаг...Тийм учраас бизнес эрхлэгчид, иргэдэд миний саналуудыг уншиж, дүгнэж цэгнэх боломж олгох,УИХ, Засгийн газарт цаашдын үйл ажиллагаандаа санаа аваасай гэсэн үүднээс энэ саналуудаа нийтэлж байгаа юм.
ЭДИЙН ЗАСГИЙН ИДЭВХЖЛИЙГ НЭМЭГДҮҮЛЭХ, САНХҮҮГИЙН
ТОГТВОРТОЙ БАЙДЛЫГ ХАНГАХ АРГА ХЭМЖЭЭНИЙ
ТУХАЙ
1.Ерөнхийлөгч, УИХ-ын гишүүд, Засгийн газраас өргөн барьсан татварын талаарх хуулийн төслүүдийг нэгтгэн татварын иж бүрэн шинэчлэл хийх санал боловсруулах үүрэг бүхий УИХ-ын ажлын хэсгийг яаралтай байгуулж 2014 оны 6 дугаар сард багтаан УИХ-д оруулж хэлэлцүүлэх.
2. Албан бус эдийн засаг, түүний дотор сүүдрийн эдийн засгийн хэмжээг багасгах, эдийн засаг, санхүүгийн үйл ажиллагааны ил тод байдлыг хангах, төсвийн орлогын суурийг өргөжүүлэх, хэмжээг нэмэгдүүлэх зорилгоор эдийн засгийн үйл ажиллагааны ил тод байдлыг хангах, өршөөл үзүүлэх тухай хуулийг боловсруулж 6 дугаар сард багтаан батлах.
3. Татвар, гааль, мэргэжлийн хяналт, нийгмийн даатгалын чиглэлээр аж ахуйн нэгжүүд, иргэдэд ногдуулсан 2013 оноос өмнөх торгууль, алданги, хүүг хүчингүй болгох, аж ахуйн нэгжүүдийн дансыг дур мэдэн хаахыг зогсоох, цагдаа, хууль шүүхийн байгууллагуудад шалгагдаж буй хэргүүдийг түдгэлзүүлэх талаар санал боловсруулж УИХ-д нэн яаралтай дэглэмээр хэлэлцүүлж холбогдох шийдвэр гаргах.
4. Төсвийн орлогын хэмжээг олон улсын эдийн засгийн байдалтай уялдуулан дахин тооцох, урсгал зардлыг хэмнэх, захиргааны үргүй зардал, тэвчиж болох зардлыг танах, царцаах, хөрөнгийн зардлыг дотор нь үр дүнгээ богино хугацаанд өгөх, ажлын байрыг хадгалах, нэмэгдүүлэх эдийн засгийн үр ашигтай хөрөнгө оруулалтын төслүүдэд тэргүүлэх ач холбогдол өгөх замаар сэлгэн байршуулах, төсвийн гадуур хэрэгжиж буй хөрөнгө оруулалтын төслүүдийн ил тод байдлыг хангах, хяналтыг сайжруулах, төсөвт тусгах чиглэлээр төсвийн тодотголыг УИХ-аар яаралтай дэглэмээр хэлэлцүүлэх.
5.Төсвийн орлогын төлөвлөгөөний биелэлтийг татвар, гаалийн байгууллагын ажилтнуудын эдийн засгийн урамшуулалтай холбосон удирдлагын бүх түвшний шийдвэрүүдийг хүчингүй болгох, татварын төлөвлөгөө биелүүлэх төрөл бүрийн аян зарлаж төлөвлөгөөт болон төлөвлөгөөт бус хяналт шалгалтын нэрээр бизнес эрхлэгчдийг дарамталдаг байдлыг 2014 оны 6 дугаар сарын 1-нээс эхлэн зогсоох.
6, Тусгай зөвшөөрөл, лицензийн тоог эрс цөөрүүлэх, бизнесийн дарамтгүй, хүнд сурталгүй орчин бий болгох чиглэлээр Засгийн газраас хэрэгжүүлж буй шинэчлэлийн үйл явцыг дуусгаж 2014 оны 7 дугаар сарын 1 гэхэд Монгол улс бизнесийн шинэ орчинтой болсон байхаар үйл ажиллааагаа эрчимжүүлэх, холбогдох хууль тогтоомжинд нэмэлт, өөрчлөлт нэн яаралтай оруулах.
7. 2014 оны мөнгөний бодлогод тусгагдсан заалтуудын хэрэгжилтийг эрчимжүүлэх, төв банк, валютын зохицуулалтын тухай хуулиудад нэмэлт, өөрчлөлт оруулах хуулийн төслүүдийг 2014 оны 6 дугаар сард багтаан УИХ-д оруулан батлуулах.
8. Валютын ханшийг тогтворжуулах, түүний бодит секторын үйл ажиллагаа болон инфляцид үзүүлж буй сөрөг нөлөөллүүдийг саармагжуулах, төлбөрийн тэнцэл, санхүү, эдийн засгийн болзошгүй хямралаас сэргийлэх зорилгоор дорхи бодлогын цогц арга хэмжээг авч хэрэгжүүлсүгэй. Үүнд:
8.1.1. Валютын ханшийн хөдөлгөөний богино болон дунд хугацааны төсөөллийг Монгол банк, Засгийн газар, ҮСХороо хамтран гаргаж УИХ-д 5 дуаар сард багтаан танилцуулах.
8.1.2. Хөрөнгө оруулалтын төлөвлөлт, Засгийн газрын худалдан авалтын үйл ажиллагаанд спекулятив /дамын/ хүчин зүйлийн нөлөөлөлгүй, инфляцийг хөөрөгдөхгүй, эдийн засагт эерэг хүлээлт үүсгэх тооцооны дундаж ханшийг тодорхойлон валютын зах зээл тогтворжих хүртэлх хугацаагаар хэрэглэх боломжийг судлан хэрэгжүүлэх.
8.1.3 Арилжааны банкуудыг төгрөгийн болон валютын зээл, хадгаламжийн зохистой харьцааг банкуудын заавал байлгах нөөцийн доод хэмжээ, төлбөр түргэн гүйцэтгэх чадварын шалгууруудыг суллах гэх мэт сэдэл үүсгэх замаар тогтоох, зэргээр эдийн засаг дахь долларжилтын түвшинг зохистой хэмжээнд бууруулах бодлогыг 2014 оны үлдэж буй саруудад хэрэгжүүлэх, үр дүнг Намрын чуулганаар УИХ-д танилцуулах.
8.1.4. Монгол улсын зээлжих зэрэглэлийг нэмэгдүүлэх, валютын ханшийн эрсдлээс хамгаалах, санхүүгийн үүсмэл хэрэгслүүдийн хэрэглээг бүх чиглэлд идэвхжүүлэх, гадаад валютын дотогшлох урсгалыг нэмэгдүүлэх чиглэлээр Санхүүгийн тогтвортой байдлын Зөвлөлийн үйл ажиллагааг эрс идэвхжүүлж УИХ-ын холбогдох Байнгын хороонд 2 сар тутам мэдээлж холбогдох чиглэл авч байх.
8.1.5. Төв банкнаас валютын зах зээл, ханшийг удирдах чиглэлээр идэвхгүй, иж бүрэн бус бодлогын хандлага баримталж буйг эрс өөрчилж ханшийн хөдөлгөөнийг угтан харах, эрсдлээс сэргийлэх арга хэмжээг зөвхөн интервэнц хийх замаар бус, валютын зах зээлийн эрэлт, нийлүүлэлтэд нөлөөлж буй хүчин зүйлүүдийг сайтар тооцох замаар санхүүгийн тогтвортой байдлыг хангах үүрэг бүхий төрийн бусад институцуудтэй нягт уялдаа холбоотойгоор зохицуулах удирдлага-зохион байгуулалтын арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэх.
8.1.6. Үндэсний мөнгөн тэмдэгтийн тогтоортой байдлыг хангах, ханшийн эрсдлээс хамгаалах зорилгоор СВОП/SWAP/ хэлэлцээр бий болсон боломж, нөхцөлүүдийг хувийн хэвшлийн, түүний дотор экспортлогч, импортлогч аж ахуйн нэгжүүдийн үйл ажиллагааг дэмжих чиглэлээр сайжруулах талаар тодорхой бодлого боловсруулж хэрэгжүүлэх.
8.1.7. Олон улсын санхүүгийн зах зээлд хүлээн зөвшөөрөгдсөн, нэр хүндтэй томоохон банкуудын салбарыг монголын арилжааны банкуудыг санхүүгийн урт хугацаааны хямд эх үүсвэрээр хангах, хөрөнгө оруулалтын томоохон төслүүдийг хамтарч хэрэгжүүлэх, синдикат зээл олгох гэх мэт хязгаарлагдмал хүрээнд банкны секторын өрсөлдөх чадвар, хөгжлийн үйл явцад эерэг нөлөө үзүүлэх чиглэлээр ажиллуулах.
8.1.8. Гадаадад буй монгол улсын иргэдийн хөрөнгийн урсгалыг татах, иргэд, аж ахуйн нэгжүүдийн гадаад дахь мөнгөн хадгаламжийг эх орондоо шилжүүлэх тааламжтай нөхцөл бүрдүүлэх, банкуудын гадаад хадгаламж, төрийн өмчийн аж ахуйн нэгжүүдийн гадаад төлбөр тооцоо, хадгаламжийн дансны гүйлгээнд үр дүнтэй хяналт тавих механизм бий болгох, Монгол улсын иргэд, аж ахуйн нэгжүүдийн гадаад дахь offshore дансыг эх орондоо onshore данс бий болгох талаар бодлого боловсруулж хэрэгжүүлэх.
9. Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрт тусгагдсан Санхүүгийн секторын шинэчлэлийн дунд хугацааны хөтөлбөр, төлөвлөгөөг боловсруулж 2014 оны 6 дугаар сард багтаан УИХ-аар батлуулах.
10. Хөгжлийн банкны бие даасан, хараат бус байдал, үр ашигтай ажиллах зарчим, засаглал, менежментийн бүтцэд оновчтой өөрчлөлт хийх, банкны системийн бүтцэд оруулах чиглэлээр хөгжлийн банкны тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах хуулийн төслийг боловсруулж УИХ-д 6 дугаар сард багтаан өргөн мэдүүлэх.
11.2014 оны мөнгөний бодлогод тусгагдсан үнэ тогтворжуулах хөтөлбөрт өөрчлөлт оруулах тухай заалтуудыг яаралтай хэрэгжүүлэх, , инфляцийн нийлүүлэлтийн тал дээр хэрэгжүүлж буй дэд хөтөлбөр арга хэмжээ нь зээлийн хүүг нэг оронтой тоонд оруулах зорилтыг хангахгүй, банкны секторт өрсөлдөөн өрнүүлэх чиглэлээр бодлогын дорвитой алхмууд хийгдэхгүй байгаад онцгой анхаарч 2014-2016 онд зээлийн хүүг нэг оронтой тоонд оруулах зорилтот хөтөлбөр боловсруулж 2014 оны 6 дугаар сард багтаан УИХ-аар батлуулах.
12. Тэтгэврийн, нийгмийн даатгалын болон Засгийн газрын тусгай зориулалттай сангуудын менежментийг хөрөнгө оруулалтын сан, санхүүгийн корпорац, ББСБ-дын үйл ажиллагаатай холбож эдийн засгийн идэвхжлийг нэмэгдүүлэхэд ашиглах чиглэлээр Засгийн газар, Санхүүгийн зохицуулах хороо хамтран бодлого боловсруулж хэрэгжүүлэх.
13. Бичил, жижиг, дунд бизнесийн хөгжлийн санхүүгийн арга хэлбэрүүдийг боловсронгуй болгох чиглэлээр Засгийн газар, Санхүүгийн зохицуулах хороо , Монгол банкны үйл ажиллагааг уялдуулах, жижиг, дунд үйлдвэрийг дэмжих сангийн болон батлан .даалтын сангийн эх үүсвэрийг нэмэгдүүлэх, зээлийн батлан даалтын санд арилжааны банкуд, ББСБ-ууд хөрөнгө оруулалт хийх эрх зүйн үндсийг бий болгох.
13.1. Жижиг, дунд үйлдвэрийн тоног төхөөрөмжийг гааль, нэмэгдсэн өртгийн татвараас чөлөөлөх талаар бодлогын шийдвэрийг үргэлжлүүлэн хэрэгжүүлэх.
13.1,2. Экспортыг нээгдүүлэх, импортыг орлох “888” төслийн санхүүжилтийг шуурхай шийдвэрлэх, арилжааны банкуудтай зээлийг удаашруулахгүй байх, хэт хатуу нөхцөл, шалгуурууд тавихгүй байх, төслийн үр ашиг болон зээлийн түүхийг онцгой харгалзан үзэх, зээлийн түүхийг барьцаалан зээл олгох зэрэг асуудлаар яаралтай тохиролцох, ББСБ-ууд, консорциум байгуулж төслүүдийн тодорхой хэсгийг санхүүжүүлэх боломжийг бий болгох чиглэлээр ажиллах.
14.Бичил болон өрхийн бизнест зориулсан санхүүгийн эх үүсвэрийн хэмжээг нэмэгдүүлэх, бичил санхүүгийн байгууллагуудын үйл ажиллагааг татварын болон бусад хөшүүргээр дэмжих, тэдэнд зориулсан бөөний зээлийн тогтолцоог бий болгох, ломбардын үйлчилгээг иргэдэд өгөөж хүртээмжтэй санхүүгийн үйлчилгээ болгох чиглэлээр эрх зүйн орчин бий болгохыг Засгийн газар, Санхүүгийн зохицуулах хороо тодорхой бодлого хамтран хэрэгжүүлэх.
15. Үндэсний томоохон аж ахуйн нэгжүүдийн гадаад, дотоодын хөрөнгийн зах зээлд оролцоход нь бодлогын дэмжлэг үзүүлэх, хөрөнгө оруулалтын томоохон төслүүдийн үйл ажиллагааны үе шат эхлэх хүртэл нь хөнгөлөлтийн хугацаа бий болгох татварын хөнгөлөлт үзүүлэх,алдагдлыг тодорхой хугацаааар шилжүүлэн тооцох гэх мэт эдийн засгийн сэдэл, хөшүүргүүдийг тусгасан “үндэсний манлай аж ахуйн нэгжүүдийг хөгжүүлэх” /National Champions Support Programm/ хөтөлбөр боловсруулж хэрэгжүүлэх.
16. төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн зарчмаар хэрэгжүүлсэн төслүүдийн санхүүжилтийг хугацаанд нь нөхөн олгох, төр, хувийн хэвшлийн түншлэл, концесийн гэрээний эрх зүйн зохицуулалтыг төр ба хувийн хэвшлийн эрх, үүргийн тэнцвэр, санхүүжилт, төлбөр, тооцооны хариуцлагыг нэмэгдүүлэх чиглэлээр боловсронгуй болгох хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтийг УИХ-д өргөн мэдүүлэх.
17. 2014-2016 онд Төрийн өмчийг хувьчлах, өөрчлөн байгуулах хөтөлбөрийг боловсруулж УИХ-аар батлуулах, төрийн өмчит үйлдвэрийн газруудыг зайлшгүй шаардлагатай л тохиолдолд, УИХ-ын Эдийн засгийн байнгын хороогоор хэлэлцүүлсний үндсэн дээр байгуулж байх.
17.1. Эрдэс баялгийн хөгжлийн үзэл баримтлалд заасны дагуу Тавантолгой хувьцаат компанийг нүүрсний олборлолт боловсруулалт, тээвэр-логистик, дэд бүтцийн хөгжлийн асуудлаарх төрийн бодлогыг хэрэгжүүлэх ерөнхий гэрээлэгчийн чиг үүрэгтэй ажиллуулах, олборлолтын үйл ажиллагааг дотоод, гадаадын хөрөнгө оруулагчдаас бүрдсэн консорциум байгуулах замаар хэрэгжүүлэх талаар зохион байгуулалтын өөрчлөлтийг 2014 онд багтаан хийх.
18. Экспортын өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэх зорилгоор гол худалдан авагчийн төмөр замтай шууд холбогдох асуудал болон дамжин өнгөрөх тээвэр, логистикийн хөгжлийн талаар төрөөс баримтлах бодлогыг УИХ-аар яаралтай батлуулах, эрдэс баялгийн бус экспортын санхүүжилтийг онцгойлон анхаарах.
19.Хөрш 2 улстайгаа эдийн засгийн хамтын ажиллагааг шинэ түвшинд хүргэх нөхцөлийг бүрдүүлэх зорилгоор 5 шугам буюу ОХУ, БНХАУ-ыг холбосон төмөр зам, нефть, байгалийн хий, эрчим хүчний дэд бүтэц бий болгох стратегийг боловсруулж эдийн засгийн дипломат үйл ажиллагааны бүхий л арга хэрэгслийг ашиглан эрчимжүүлэх.
20.2 хөршийн зах зээлд нэвтрэн орох нэгдсэн бодлого боловсруулах, БНХАУ-ын ӨМӨЗОрон, Зүүн хойд мужууд болон ОХУ-ын Сибирийн мужуудын зах зээлд Монголын уул уурхайн бус экспортыг нэмэгдүүлэх, нэр төрлийг нь олшруулах зах зээлээ тэлэх бодлого идэвхтэй хэрэгжүүлэх, энэ чиглэлээр экспортын санхүүжилтийг боловсронгуй болгох.
21. 2 хөршийн хилийн ойролцоо байгуулагдаж буй эдийн засаг, худалдааны чөлөөт бүсүүдийн менежментийг хувийн хэвшилд гэрээний үндсэн дээр шилжүүлэх, хил дамнасан худалдааны болон эдийн засгийн чөлөөт бүс байгуулах эрх зүйн орчинг яаралтай бүрдүүлэх.
22.Худалдааг хөнгөвчлөх цахим нэг цонхны үйлчилгээг нэвтрүүлэх ажлыг түргэвчилж олон улсын байгууллагуудтай идэвхтэй хамтран ажиллах замаар 2014 онд багтаан хэрэгжүүлж эхлэх.
23. Гадаад, дотоодын аялал жуулчлалын улирлын хамаарлыг бууруулах, орлогыг нэмэгдүүлэх зорилгоор иргэний нисэх, аялал жуулчлалын улирлын уялдааг хангах бодлогын дэмжлэг үзүүлэх, бусад улсын чөлөөт бүс, амралт зугаалгын төвүүдийн зарим үйлчилгээг хязгаарлагдмал хүрээнд нэвтрүүлэх хууль эрх зүйн орчинг бүрдүүлэх, “эмнэлгийн аялал жуулчлал” аялал жуулчлалын бодлогын бүрэлдэхүүн хэсэг болох чиглэлээр тодорхой арга хэмжээ авах.
24.Төрийн яамдын худалдан авах үйл ажиллагааны баримт эргэлтийг хялбаршуулан хурдасгах,худалдан авалтын үйл ажиллагаанд хөндлөнгийн, хараат бус мониторинг, хяналт шагалт хийх эрх зүйн орчинг бүрэлдүүлэх гэх мэт чиглэлээр Засгийн газрын худалдан авалтын тухай хуулийг өөрчлөн УИХ-д 5 дугаар сард өргөн мэдүүлэх.
25.Нийгмийн бодлогын чиглэлээр дор дурдсан арга хэмжээ, бодлогыг боловсруулж хэрэгжүүлэхийг Засгийн газар /Н.Алтанхуяг, Монгол банк Н.Золжаргал/-д даалгасугай. Үүнд:
25.1.1. Иргэдийн амьжиргааны түвшин, бодит орлого мөнгөн хадгаламж, худалдан авах чадварт сөргөөр нөлөөлж буй инфляцийн дарамтыг хөнгөвчлөх зорилтот хөтөлбөрийг боловсруулж хэрэгжүүлэх, дотоодын нийт бүтээгдэхүүний дефлатор, хэрэглээний үнийн индексийг инфляцын тооцоонд зэрэгцүүлэн хэрэлэж байх.
25.1.2. Ядуурлын олон хүчин зүйлээс хамааралт байдал, архаг шинж чанартай болж буйд дүгнэлт хийж ядуурлыг бууруулах үндэсний хөтөлбөрийг шинэчлэн боловсруулах, төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагааг энэ чиглэлээр хөгжүүлэх сэдэл, хөшүүрийг тусгаж өгөх.
25.1.3. Тэтгэвэр, тэтгэмж,халамжийн тогтолцоонд олон улсын туршлагын дагуу нөхцөлт мөнгөн шилжүүлгийн зарчим, арга хэрэгслийг нэвтрүүлэх чиглэлээр холбогдох хуулиудад нэмэлт, өөрчлөлт оруулах.
25.1.4. Цалингийн болон тэтгэврийн зээлийн нөхцөлүүдийг хүртээмжтэй санхүүжилтийн зарчимаар зөөлрүүлэх, иргэдийн амьжиргааны түвшинд сөргөөр нөлөөлөхгүй байх чиглэлээр Засгийн газар, Монгол банк хамтран ажиллах, арилжааны банкуудын нийгмийн хариуцлагыг энэ чиглэлээр нэмэгдүүлэх.
25.1.5. Эрүүл мэндийн салбарын шинэчлэлийг түргэсгэх, санхүүгийн тогтолцоог төр, хувийн хэвшлийн зохистой харьцаатай болгох, төрийн зүгээс эрүүл мэндийн секторт оруулж буй хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх, үр ашгийг дээшлүүлэх, хувийн хөрөнгө оруулалт, даатгалын сэжим түлхэцийн тогтолцоог сайжруулах.
25.1.6. Хүн амын эрүүл мэнд, ядуурлын хамаарал нэмэгдэж буйг харгалзанн эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээ, түүн дотор суурь үйлчилгээний хэрэгжилт, чанарыг дээшлүүлэх, бүс нутаг, аймгуудын онцлогийг харгалзан үзэх, эрүүл мэндийн чиглэлээр мянганы хөгжлийн зоилтуудын хэрэгжилтийг хангах болон 2015 оноос энэ чиглэлэр тавих зорилтууд, шаардагдах хөрөнгө оруулалтыг шаардлагатай түвшинд бодитой тодорхойлж УИХ-д оруулах.
25.1.7. Эрүүл мэндийн салбарт санхүүгийн нөөцийг бүс нутаг, аймгуудын бодитой хэрэгцээн дээр тулгуурлан оновчтой хуваарилах, үйл ажиллагааны санхүүжилтийн эх үүсвэрүүдийн бүтцийг бүх шатны тусламж үйлчилгээний хүртээмж, үр ашгийг харгалзан бодитой тогтоох, тусламж үйлчилгээний зохион байгуулалтыг оновчтой болгох.
25.1.8. Улаанбаатар хотын ядуурлыг бууруулах, бичил, жижиг, дунд бизнесийг хөгжүүлэх бодлогыг хэрэгжүүлэхэд УБ хотын оролцоог эрс нэмэгдүүлэх,хотын хөгжлийн тулгамдсан гол асуудал гэдэгт онцгой анхаарах, дүүрэг бүрт ядуурлыг бууруулах зорилтот хөтөлбөр бий болгож засаглалын үр дүнгийн нэг гол үзүүлэлт болгох.