Өмнөд  Солонгостоо төдийгүй дэлхийн мэдээллийн технологийн салбарын гол тоглогчдын нэг нь "Самсунг электроникс" компани билээ.

Тив дэлхийн шилдэг залуусыг эгнээндээ нэгтгэж, шилдэг санаа бүрийн нэг эд, эсийг хүртэл "бөөцийлж" байж бүхнийг байлдан дагуулах шилдэг  бүтээгдэхүүн
үйлдвэрлэдэг уг компанид дөрвөн   монгол   залуу ажилладаг. Тэдний нэг нь тус компанийн программист  Нямаагийн  Нандинболд бөгөөд  өдгөө эхнэр
хүүхдийн хамт Солонгос улсад ажиллаж, амьдарч байгаа юм. Н.Нандинболд нь Турк улсын Богазичи их сургуулийг электроникийн инженерээр төгсч улмаар Солонгос улсад магистрын зэрэг хамгаалжээ. Харин түүний эхнэр М.Ринчинсүрэн тус компанийн Европын бүсийн орнуудыг хариуцсан маркетингийн менежерээр ажилладаг юм байна. Ингээд "Самсунг  электроникс' компанийн программист Н.НАНДИНБОЛДТОЙ ярилцлагыг хүргье.

....."Самсунг  электроникс" компанид ажилд орохоос өмнө нь та "XXI зуун Солонгос судлалын сан"-гийн тэтгэлгээр магистрт сурсан гэсэн. Энэ компанид ажилд орсон нь үүнтэй ямар нэгэн байдлаар холбоотой юу?
-"Самсунг электроникс" компанийн ажилд шалгаруулж авах үйл явц нь жилдээ хоёр удаа төгсөх оюутнууд болон төгсөөд хоёроос доошгүй жил ажилласан хүмүүсийн дунд маш өрсөлдөөнтэй болдог. Энэ нь 6-7 сарын турш "Самсунг электроникс" компанийн өөрийн тогтоосон шалгалт, сорил, ярилцлага, дадлага гэсэн хэлбэрээр бусдаас хараат бусаар болдгоороо онцлогтои. Энэ утгаараа ажилд ороход "XXI зуун Солонгос судлалын сан" буюу "ILWOO  сан"    ямар    нэгэн    байдлаар нөлөөлөх боломжгүй. Гэхдээ шууд бусаар нөлөөлсөн зүйл их бий л дээ. Гаднын улсад мэргэжил дээшлүүлэхэд багагүй хөрөнгө мөнгө шаардагдана. Харин энэ сангийн тэтгэлэгт хамрагдсанаар магистрт суралцах боломжтой болсон. Мөн миний амьдралыг өөрчилсөн нэг зүйл бол өмнө нь тэтгэлэгт хамрагдсан төгсөгчид "Google Когеа", "Shinhan Bank", "Naver", "SK С&С" зэрэг Солонгостоо төдийгүй олон улсад нэр хүндтэй компаниудад ажилд орсон нь "Би ч гэсэн эдэнтэй адил глобал компанид ажилд орж чадна" гэсэн итгэлийг надад төрүүлсэн.

-Энэ компани боловсон хүчнээ сур-гах, тэднийг чадавхижуулахдаа юунд түлхүү анхаарч ажилладаг вэ. Мөн шинэ ажилтан сонгон шалгаруулахдаа ямар шаардлагыг голчилдог юм бол?
-Шинэ ажилтан шалгаруулж авах процесс нь жил бүр өөрчлөгдөж байдаг. Энэ нь ерөнхийдөө зургаан шатлалаас бүрдэнэ. Эхний шатанд тухайн хүн их сургуульд юу хийж, ямар амжилт үзүүлснийг илтгэх сурлагын дундаж үнэлгээ, англи хэлний оноо зэрэг тоон үзүүлэлтийг чухалчилдаг. Хоёрдугаар шатанд математик, логик сэтгэлгээ, англи хэлний төвшин гэсэн гурван шалгалт авна. Гуравдугаарт, мэргэжлээсээ ха-маарч техник хангамжийн юм уу прог-рамчлалын даалгавраа авч өөрийн гаргасан шийдлийг ахлах инженерүүдэд танилцуулах ярилцлагад ордог. Дөрөв-дүгээрт, компанийн захирал болон удирдах албан тушаалтнуудтай хувь хүний зан храктерийн талаарх асуултаас бүрдсэн ярилцяагад ордог. Дараа нь, "Самсунг групп"-т шикээр ажилд орж' байгаа залуустай нэг сзрын хугацаанд дадлагад хамрагдана. Ингээд сүүлийн шатанд өөрийн ажиллах багтаа орж, гурван сар дадлагэ хийдэг.
-Шалгалтад тэнцэнэ гэдэгтээ хэр итгэлтэй байсан бэ. Шалгалтын үеэр сандарсан уу?

-Солонгосуудыг хараад байхад ажилд орох шалгзлт, ярмяцлага зэрэгт эртнэ-эс бэлддэг юм бияээ. Шалгзруулалт өрсөлдөөн ихтэй явзгдсан учрзэс тэнцэх эсэх нь эргэлзээтэй бзйсан. Миний хувьд хичээлийнхээ сүүлийн улирлэас энэ шалгалтад бэлдсэн болохоор төгеөлтийн шалгэлт, судэлгааны:. зжлаа хэвлүүлэх, дипломоо бичих, ажилд орох шалгалт, ярилцлагад бэлдэх гээд олон зүйл давхцсан үе байсан юм. Хамгийн сүүлийн шалгуур. буюц "Самсунг электроникс"-ийн ' дэд  ерөнхийлөгчөөс   бүрдсэн   гурван хүн техникиин ярилцлага авах үед л хамгийн их тэвдэж, сандарсан. Энэ. ярилцлага дууссзнаас хойш хоёр долоо хоногийн дараа ажилд орох урилга ирэх хүртэл сэтгэл гэгэлзэж, догдолсон уе байсан даа.

-Дэлхийд данстай компанид ажиллахын тулд өндөр боловсрол, мэдлэгтэй байх нь ойлгомжтой. Гэхдээ ажил дээр шийдвэрлэхэд хүндрэлтэй, заримдаа үүнээсээ шантрах тохиолдол байсан уу?
-Их сургуулиас олж авсан мэргэжлийн мэдлэг хэдий чинээ зузаан байна, төдий чинээ ажилдаа дасан зохицох, хамт ажиллагсдынхаа итгэлийг дазх чадвар суух хугацааг богиносгож. өгдөг. Хэдий сайн оюутан байлаэ ч: ажия дээр гараад шууд инженерүүдтэй хөл нийлүүлэн алхаж чадэхгүй байх тохиоядол гарна. Энэ нь эргээд тухайн. хүндээ маш их дарамт, стрессийг бий болгодог. Миний хувьд ч гэсэн анх ажияд ороод щантарч, мохох үе зөндөө байсан.

-Тэгвэл энэ хүнд үеийг хэрхэн давантуулсан бэ?
-Ажиллаж байгаа төсөл, бүтээгдзхүүн маань бүгдэзрээ дэлхийд шинээр гзрч щж байгаа өндөр технологи дээр тулгуурладаг. Мөн үунийгээ илүү сайжруулж, хөгжүүлэх шаардлагатай учир өдөр бүр олон шинэ асуудалтзй тулгарна. Энэ онцлогоороо зохион бүтээх төв буюу "К&О септег" нь бусдаас ялгардаг юм. Өөрт тулгамдсан •зсуудлын. хариулт, шийдлийг интернэт юм уу олон нийтэд нээлттэй мэдээллийн хэрэгслээс олж авах боломжгүй. Тиймээс тухайн чиглэлээр ажиллаж байсан туршлагэтэй хүмүүсээс сзназ оноо, зөвлөмжийг нь авдаг байлаз. Мөн өөрийгөө хөгжүүлэхэд цаг хугацааг огт хайрлаж байгаагүй. Ингэж мэдлэгийн .хүрээгээ тэлж, үүнийгээ хөгжүүлж чадсанаараа хүнд үеийг ардаа орхиж чэдсан гэж боддог.

-1990-ээд оны үеэс гадаадын их, дээд сургуульд боловсрол эзэм-шихээр явж байсан залуус эхнээсээ старт-ап (гарааны компани) компаниа байгуулж, улсын хөгжилд гар бие оролцож байна. Энэ утгаараа мэдээллийн технологийн салбарыг 2014 оноос бодитоор дэм-жинэ гэж Засгийн газрын зүгээс мэ-дэгдсэн. Таны анзаарснаар старт-ап компанииг дэмжих, түүнииг дэлхиин тавцанд өрсөлдөх чадвартай болоход Солонгосын төрөөс хэрхэн анхаарч байна вэ?
-Солонгосын  боловсролын системийг харэад бэйхэд хувь хүний-сгеа!1ге хөгжүүлэх гэхээс илүүтэй нийт масст өндөр мэдлэг, чздвзр суулгахыг хичээдэг юм шиг санагдсан. Энэ нь нэг  талаараа Солонгосын эдийн засгийн гол тулгуур багана болсон группүүдэд чадвэрлэг хүний нөөц бэлдэж өгөх дзвуу тэлтэй ч нөгөө тзлаасаа шинийг санаачилж, бусдаас өөрөөр сэтгэж, амжилтад хүрэх бололцоог нь хязгаарлагдмал болгодог. Солонгосыг энэ байдлаас гаргахын тулд одоогийн -Ерөнхийлөгч Пак Гынхегийн мөрийн хөтөлбөрийн гол зорилтын нэг нь Со-лонгосыг аж үйлдвэрээс бүрэн хамааралтэй орноос "Бүтээлч, шинийг са-наачлагч эдийн засэг"-тай улс болгох явдал юм. Энэ бодлогын хүрээнд венчур компани болон старт-ап компаниуды-г өсч дэвжихэд нь таатай эко системййг бий болгохоор ажиллаж байна.
Жишээлбэл, инновац, стар-ап ком-пзниудыг дэмжихийн тулд тусгзй сзн бзйгуулж, түүндээ олон зуун сэя ам.дояларыг байршуулж хөрөнгө оруу-лалт хийхээс гадна эдгээрийг татварын хөнгөлөлт үзүүлэх, түүнлэн гаднын мэр-гэжиятнүүдэд бизнес эрхлэх зөвшөөрөл олгох "зэргээр   маш   олон   шинэчлэл, өөрчлөлтийг хийж байна. Энэ бүх таатай нөхцөлийг бүрдүүлэхийн тулд эх-ний ээлжид дөрвөн тэрбум ам.доллар шаардлагэтэй гэсэн тооцоо бий. Энэ нь сгеаШе-ийг дэмжсэн эко системийг хэр чухалчилж буйн илрэл бөгөөд тухайн улсын хөгжлийн далайцыг харуулж байгаа юм.

-Мэдээллийн технологийн сал-барын гол үндсэн хэрэглэгдэхүүн нь боловсон хүчин. Дотоодод бэлтгэгдэж буй оюутнууд чанаргүй байгаад дор бүрнээ шүүмжлэлтэй ханддаг. Тэгсэн хэр нь уүнийг сайжруулахтал дээр дорвитой алхам хийж чадахгүй байна. Гаднын улсын их сургуулийн жишээнээс харахад ямар зүйлд түлхүү анхаарч байж оюутнаа чанаржуулж байна вэ?
-Өөрийн туршлагадаа тулгуурлаж хариулах нь зүйтэй болов уу. Эхний ээлжидхэлний мэдлэгмашчухал. Жишээ-нь, Турк болон Солонгос улсын дээд зэрэглэлиин их сургуулиудын ихэнх нь хичээлээ 100 хувь англиэр заадаг Үүвээс-гадна сургалтдаа. Америкийн ;их сургуулиудэд хэрэглэдэг сурзх бичгийг зшиглэхэас гадна англи хэл дээр хэелэгдсэн судалгааны материалыгтүяхүү зшигяадаг. Миний төгссөн Туркийн Богазичийн их гсургуулийн үндсэн энгидаа орохын тулд-ийн 550 оноо авсан байх ёстой. Энэ нь ерөөсөө шинжлэх ухаан, Hi tech-ийн материалууд бүгд англи хэл дээр хэвлэгддэгтэй холбоотой. Тэгэхээр манэй улсын хувьд энэ мэдээллийг хүлээж эвъя гэвэл энгли хэлний мэдлэгийг жигд түгээх шзардлагатай. Болж өгвөл тэргүүлэх дээд сургуулийн элсэлтийн шалгэлтдза англи :хэлний болзол нэмж өгөх хэрэгтэй. Энэ нь гаднын их сургуульд сурахын тулд англи хэлний' мэдлэгээ батлах шалгэлтын оноо шээрддэгтэй л адил зүйл. Эсвэл Америкийн их сургуулийн сурах бичгийг орчуулан хэрэглэх, цаашлаад тэр чигээрнь ашигладаг байхад л дэлхийн стандартын мэдлэгийг олж авах бүрэн бололцоотой.
Мэдээж хэл сурснаар бүх асуудал шийдэгдэхгүй л дээ, Ялангуяа инженерийн чиглэл нь бодит төсөл дээр ажиллэж, загвзр хийж, түүнийгээ туршиж үзэж байж өөрийн болдог    мэргэжил. Тиймээс энэ бололцоог хангаж өгөх чадвартай багш, лабортари, тоног төхөөрөмж зайлшгүй шаардлагатай. Ингээд ярихаар эргээд өнөөх улиг болсон хөрөнгө мөнгөний асуудал яригдах байх. Миний хувьд их сургуулийн төлбөрийг нэмснээр санхүүжилт, хөрөнгө мөнгөний асуудлыг шийдвэрлэх боломжтой гэдэгт итгэдэг. Үнэхээр мэдлэг чадвартай хэр нь сургалтын төлбөрөө төлөх чадваргүй хүүхдэд сургалтын тэтгэлэг, хөнгөлөлттэй зээл олгодог гаднын орнытуршлагыг нутагшуулж болно шүү дээ. Ер нь гаднын жишгийг хөрсөндөө сайн нутагшуулж чадвал тооноос чанар руу шилжсэн том дэвшил болно гэдэгт би итгэлтэй байна.

-"АНУ-ын Силикон Вайлийд Монголын старт-ап компанийг байгуулах" зорилго бүхий ажлын хэсэг  саяхан байгуулагдсан. Эндээс Монголын мэдээллийн технологийн салбар дэлхийд өрсөлдөх, монгол брэндийг бий болгохын эхлэл тавигдана гэж мэргэжилтнүүд үзэж байна. Таны бодлоор дэлхийн мэдээллийн технологийн салбарт өрсөлдөх, бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх нөөц боломж бидэнд бий юу?
-"Фейсбүүк" компанийг ганцхан оюутан эхлүүлж байлаа. "Гүүгл" компанийг бас л хоёрхон оюутан олсон санаагаа хөгжүүлж, өдий зэрэгт хүргэсэн. Хэрвээ хэн нэгэн ирээдүйд үнэлгээ өндөртэй, бодит бүтээгдэхуүн болох магадлалтай санаа оллоо гэхэд өөр юманд сатааралгүйгээр үүн дээ-рээ тууштай ажиллаж, бүтээгдэхүүн болгох хөрс Монголд үнэндээ алга. Мэдээллийн технологийн старт-ап компаниуд маань өөрийн бутзэгдэхуүнийг хөгжүүлж, түүндээ эхний хөрөнгө оруулалт татах бололцоотой болтлоо маш их зардал гаргах хэрэгтэй  болдог. Урсгал зардлаа нөхөхийн тулд дайвар ажил авч хийсээр байгаад нэг мэдэхэд гол бүтээгдэхүүнээ олигтой хөгжүүлж чадалгүй шантарч орхисон түүх . зөндөө бий. Тэгэхээр энэ сатаарлыг бзгасгах, старт-ап компаниудыг анхны хөрөнгө оруулалт татах бололцоотой болтол нь санхүүгээр дэмжиж  өгөх  венчур  капитал  санг бодитоор бий болгосноор монгол брэндтэй болох бололцоо нээгдэнэ.

-Бид гар утасны аппликейшн хөгжүүлэх чиглэлээр ажиллавал боломж илүү бий гэж зарим мэргэжлийн хүн хэлдэг. Тэгвэл таны хувьд аль чиглэлээр ажиллавал амжилт үзүүлэх боломж өндөр бий вэ?
-Яг энэ чиглэлээр гэж хэлэхэд хэцүү. Ямартай ч мэдээллийн технологийн старт-ап компаниуд маань өөрсдийн санаа, сэдэл дээр ажиллаж, өөрийн гэсэн бүтээгдэхүүн гаргаж авах эко системийг бүрдүүлж өгвөл "Фейсбүүк", "Гүүгл" шиг биш юмаа гэхэд олон сая ам.долларын үнэ хүрэх компаниудтай болж хөгжих боломжтой.

-Олон улсын зах зээлд гарах хаалга болсон "Цахиурын хөндий"-д Монгол залуус эхнээсээ компаниа байгуулж, хөрөнгө босгож байна. Үүний нэг жишээ нь, "Ехрест Labs" компанийн программист М.Сувдмаа. Түүний нэгэн адил монгол залууст ч гэсэн боломж бий. Тиймээс инновац хийж чадах залуусыг "Цахиурын хөндий" рүү илгээж, санхүүгийн эрсдлийг төр хариуцах хэрэгтэй гэдгийг салбарын анхдугаар чуулганы үеэр ярьсан. Үунийг хэрэгжүүлэхэд төрийн оролцоо заавал шаардлагатай юу. Та үүнийг юу гэж бодож байна вэ?
-"Цахиурын хөндий"-д хөрөнгө босгох боломжтой юу гэвэл мэдээж боломжтой. Гэхдээ инновац хийх чадвартай залуусыг Монголоос сонгоод явуулбал тэнд очоод чэг компанийг хөл дээр нь босгоод ирнэ эвэл үгүй л болов уу. Жишээ татъя л даа. Хотод төрж өссөн залууг "Чи морь унаж сурлаа. Одоо хөдөө очиж мянгат малчин болоод ир. Шаардлагатай бүх зүйлээр чинь хангана" гээд орон гэр өгч явуулбал мянгат малчин болох магадлал хэр их бол. Үүнтэй л адил зүйл.
Харин Монголын хөрсөн дээр дэлхийд гарах компани бойжуулна гэвэл мэдээж төрийн оролцоо тодорхой хэмжээнд хэрэгтэй. Төр үнэхээр л мэдээллийн технологийн салбараа босгож ирье, дэмжье гэж' байгаа бол заавал "Цахиурын хөндий" рүү хүн илгээж хөрөнгө үрэх хзрэггүй. Харин уүнийхээ оронд Монголдоо төрж байгаа старт-ап компаниудаа бодлогоор дэмжих болон Венчийн хөрөнгө оруулалтын сан болон Инновацийн    сан    зэргээрээ   дамжуулж эхнии ээлжиин санхүужилтээр дэмжих хэрзгтэй. Бодлогын хувьд гэвэл мэдээллийн технологийн төслүүдэд гаднынхнаас шийдэл авахаасаа өмнө Монголынхоо компаниудын чадавхи дээр тулгуурлан оролцоог нэмэгдүүлэх нь хэрэгтэй. Бусдаас суралцах замаар цаашлаад "багш"-аасаа илүү алхаж, дэлхийд гарна л гэж зорилт тавихгүй бол шууд л мэдээллийн технологийн өндөр чадвартай орон болно гэвэл арай л өрөөсгөл зүйл болно.

-Өнөөгийн байдлаар шилдэг санааг дэмжээд бүтээл болгоход зориулсан Венчийн хөрөнгө оруулалтын сан болон Инновацийн сан зэрэгт одоогоор хөрөнгө төвлөрөөгүй байна. Хэрвээ эдгээрт хөрөнгө төвлөрч, ажил эхэллээ гэвэл таны бодлоор уг хөрөнгө оруулалтыг юунд түлхүү зарцуулах нь зүйтэй вэ?
-Венчийн хөрөнгө оруулалтын Инновацийн сан байгуулсан нь том дэвшил. Эхний ээлжид ийм төрлийн санд хөрөнгө төвлөрүүлэхэд төр, засгийн оролцоо маш чухал. Цаашдаа амжилттай ажиллаж байгаа компаниудын ашгаас санхүүжилтээ босгох боломжтой юм шүү дээ. Дотооддоо бойжиж байгаа старт-ап компаниудынхаа шийдэл, загварт ил тод байдлаар хөрөнгө оруулалт хийх замаар дэмжиж болох юм. Хөрөнгө оруулалт нь мэдээж "Цахиурын хөндий" юм уу бусад хувийн хэвшлээс хөрөнгө босгох чадвартай болтол нь хүрэлцэхүйц хэмжээний байвал зохилтой. Түүнчлэн сэнхүүжилт авахыг хүссэн шийдлийг сонгон шалгаруулахдаа гаднын мэдээллийн технологийн компанид ажиллаж байгаа монгол залуучууд санал бодлоо хэлэх боломжийг бүрдүүлж өгөх хэрзгтэй болов уу.

-"Самсунг" группийн ойрын болон хэтийн зорилтыг сонирхуулах боломжтой юу?
-"Самсунг" нь дотроо маш олон  бизнесийн салбартай,
Солонгосын хамгийн том групп. Тэр дундаа "Самсунг электроникс" нь группийнхээ эргэлтийн хөрөнгийн 70 хувийг дангаараа бүрдүүлдэг учраас яах аргагүй толгой компани нь юм. Хөгжлийн түүхэндээ хагас дамжуулагчийн үе, ТВ-ийн, андройд төхөөрөмжийн   үе  зэргээр   групптээ төдийгүй Солонгосын эдийн засгийн өсөлтийг тодорхойлж байсан компани. Сүүлийн гурван жилийн туршид өөрсдийн бичил схем, дэлгэц, техник хангамж олноор үйлдвэрлэх чадавхи зэрэгтээ тулгуурлаж Гүүгл андройд програм хангамжтай Самсунг галакси серийн маш олон төхөөрөмж гаргаснаар нэг улирлын цэвэр ашиг нь 10 тэрбум доллар давсан. Гэсэн ч энэ амжилтдаа сэтгэл ханаад зогссонгуй. Харин БНХАУ болон Тайваний компаниудаас ирэх өрсөлдөөнийг тооцоолж, хагас дамжуулагч, ТВ, андройд төхөөрөмж, бичил схем, гэр ахуйн электрон бараа зэрэг бүтээгдэхүүнийхээ дэлхийн зах зээлд эзлэх орон зайг хадгалахын зэрэгцээ бизнесээ тэлэх боломжтой салбарыг зогсолтгуй судалж байна. Уян дэлгэцийн зах зээл, ухаалаг гэр буюу "Smarthome", эмнэлгийн тоног төхөөрөмжийн зах зээл зэрэг шинэ бизнес рүү орохоос гадна программ хангамжийн салбараа хүчирхэгжүүлэх маш олон ажлыг хийж байна.

-Дэлхийн мэдээллийн технологийн салбарын ирээдүйн чиг хандлагыг та хэрхэн тодорхойлох вэ?
-Дэлхийн мэдээллийн технологийн салбарын тэргүүлэх компаниудын худалдан авалт (asquisition), патент бүрдүүлэлт зэргээс тухайн компаниудын ойрын жилүүдийн төлөвлөгөө, чиг хандлагыг гадарлаж болдог. Эдгээр гол тоглогчдын чиг хандлагаас дунд зэрэглэлийн компаниас аль нь моодонд орох, аль зэрэг үнэ хүрэх зэргээр мэдээллийн технологийн үйлдвэрлэлийн өөрчлөлт, өнгө төрхийг тодорхойлдог. Жишээ нь, "Гүүгл" компани 2005 онд "Андройд инк"-ийг худалдан авч гурван жилийн дараа анхны андройд гар утас худалдаанд гарч байлаа. Гэтэл одоо "Гүүгл"-ээс гадна дэлхийн маш олон компани андройд флатформоос хамааралтай болсон. Үүнтэй адил "Гүүгл" компани сүүлиин хэдэн сард рооотын найман компани худалдаж авсан. Энэ нь ирээдүйд бидний амьдралын салшгүй нэг хэсэг нь робот байх болно гэдгийг илтгэж байгаа юм.

-Удахгүй  Монголдоо  ирж ажиллана гэсэн. Гэхдээ нутагтаа ирлээ гэхэд ажиллах нөхцөл боломж бий гэдэгт итгэлтэй байна уу. Гадаадад боловсрол эзэмшиж ирсэн залуус Монголд ирэхээрээ мэдлэг, чадвар, туршлагаа ашиглаж, хөдөлмөрлөх боломж хангалтгүй байна гэдэг. Тий-мээс ч тэдний ихэнх нь өөр салбар руу хөрвөх эсвэл эргээд гаднын улсыг зорьдог харамсалтай жишээ олон бий?
-Хэн боломж гаргаж өгөх бол гэж хүлээхээс илүүтэй боломжийг өөртөө бий болгож ажиллавал арай амьдралтай болов уу. Магадгүй мэдэж сурснаа Монголынхоо хөрсөнд шууд буулгана гэвэл боломж багатай байж магадгүй. Гэхдээ л энэ чиглэлээр тууштай олон жил ажиллавал үр өгөөжөө өгнө гэдэгт итгэлтэй байгаа. Одоо эргээд бодоход гадаадад сурсан жилүүдэд мөн Турк, Солонгос, Америк, Индонез зэрэг орнуудад олон гадаад инженер, менежерүүдтэй ажиллаж багагүй зүйл сурч. Энэ бүхнийгээ аль болох монголчуудтайгаа хуваалцаж, Монголын мэдээллийн технологийн салбарт өөрийн гэсэн бодит хувь нэмэр оруулах нь миний хэтийн төлөвлөгөө. Тиймээс үүнийхээ төлөө тууштай ажиллана даа.



It news