Эдийн засгийн хүндрэлээс гарах арга замыг хайсаар байна

2014-03-17

Монгол Улсын эдийн засгийн өсөлт 2014 онд хоёр оронтой тоонд хүрэхгүй 9.5 хувьтай байхаар тооцоолжээ.

Мөн ОУВС, Дэлхийн банкны хамтарсан “Өрийн зохистой байдлын анализ /DSA/” судалгаагаар өрийн дарамтад орох эрсдэлтэй, банкны салбар эмзэг байгааг анхааруулсан байна. Өнөөдрийн байдлаар манай улсын гадаад өр 11 их наяд 935 тэрбум төгрөг буюу ДНБ-ий 68 хувийг даваад байгаа ажээ.

Ийм байхад эдийн засаг хөгжиж байна, эдийн засаг хөгжлөө гэж ярих нь бодит байдалд нийцэхгүй гэдгийг

хэлэлцүүлэгт оролцогчид хэлж байсан юм.

Хэлэлцүүлэгт оролцогчид эдийн засгийн хүндрэлээс хэрхэн гарах талаар ямар бодолтой байгааг хүргэж байна.

Монголын эдийн засаг өнгөрсөн жилүүдэд тасралтгүй өссөөр ирсэн ч валютын ханш чангарч мөнгөний ханш унаснаас болж одоо байгаа өсөлтийг огцом өсөлт гэж харахгүй байгаа.

Харин өнөөдрийн хүндрэлийг зөв бодлогоор туулж, ирээдүйн боломжийг харвал 2015-2030 онд Монгол Улс дэлхийд эдийн засгаар тэргүүлэх оронд орно гэдгийг албаныхан хэлж байгаа юм. Харин энэ хүндрэлийг хэрхэн даван туулах, арга зам нь юу вэ гэдгийг өнгөрсөн баасан гарагт ярилцлаа.

Өөрөөр хэлбэл, УИХ дахь МАН-ын бүлгээс эдийн засгийн нөхцөл байдал хүндэрч байгааг эрх баригчдад удаа дараа сануулсаар ирсэн. Энэхүү бодлогын хүрээнд эдийн засгийн хүндрэлийг хохирол багатай даван туулах уриалга гаргаж, иргэдийнхээ санал хүсэлтийг хүлээн авч байна. Мөн МАН-ын бүлгийн дарга, гишүүд нийслэлийн валют арилжааны төв, хүнс барааны захуудад ажиллаж, иргэдийн санал бодлыг сонссон юм.

МАН-ын дарга, УИХ-ын дэд дарга М.Энхболдын санаачилгаар “Эдийн засгийн хүндрэлээс гарах арга зам” сэдэвт нээлттэй хэлэлцүүлгийг “Бүтээлч Монгол-Бодлоготой хөгжье” уриан дор зохион байгууллаа. Хэлэлцүүлэгт МАН-ын удирдлагууд, УИ Х-ын гишүүд, эрдэмтэн судлаачид, эдийн засагчид, бизнес эрхлэгчид, хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчдийн төлөөлөл 100 гаруй хүн оролцож, улс орны эдийн засагт нүүрлээд буй сорилт бэрхшээл, тулгамдаж буй асуудлууд, хүндрэлээс хохирол багатай гарах гарцын талаар байр сууриа илэрхийлсэн юм.

Уг хэлэлцүүлгийн үеэр МАН-ын бүлгээс ажлын хэсэг байгуулж, эдийн засгийн хүндрэлээс гарах арга зам, шийдэл, төлөвлөгөө боловсруулж УИХ, Засгийн газрын төвшинд ярих, өргөн барих шаардлага үүссэнийг онцолж байсан юм. Мөн бодлогогүй эрх баригчдыг бодлоготой болгохын тулд УИХ-ын дэргэд Хөгжлийн бодлогын дэд хороо байгуулах санал гаргалаа.

Ард иргэд, жижиг дунд бизнес эрхлэгчид валютын ханш, бараа бүтээгдэхүүний үнийн өсөлтөөс болж ихээхэн хэмжээний алдагдал хүлээж, ахуй амьдрал, бизнесийн үйл ажиллагаа нь хүндэрч байгаа, төр засагт нэгдсэн бодлого үгүйлэгдэж байгааг хэлэлцүүлэгт оролцогчид хэлж байсан юм.

Мөн хэлэлцүүлэгт оролцсон эдийн засагчид, гадаад, дотоодын хөрөнгө оруулагчид, баялаг бүтээгчид, бизнес эрхлэгчдийн төлөөллүүд ч үүнтэй санал нэгдэж, эдийн засгийн хүндрэлээс цаг алдалгүй гарахын төлөө хамтран ажиллахад бэлэн байгаагаа илэрхийллээ. Олон улсын валютын сан Монголын эдийн засагт хийсэн дүгнэлт, зөвлөмжөө өнгөрсөн долоо хоногт танилцуулсан байна.

Уг тайланд Монгол Улсын эдийн засгийн өсөлт 2014 онд хоёр оронтой тоонд хүрэхгүй 9.5 хувьтай байхаар тооцоолжээ. Мөн ОУВС, Дэлхийн банкны хамтарсан “Өрийн зохистой байдлын анализ /DSA/” судалгаагаар өрийн дарамтад орох эрсдэлтэй, банкны салбар эмзэг байгааг анхааруулсан байна.

Өнөөдрийн байдлаар манай улсын гадаад өр 11 их наяд 935 тэрбум төгрөг буюу ДНБ-ий 68 хувийг даваад байгаа ажээ. Ийм байхад эдийн засаг хөгжиж байна, эдийн засаг хөгжлөө гэж ярих нь бодит байдалд нийцэхгүй гэдгийг хэлэлцүүлэгт оролцогчид хэлж байсан юм.

Хэлэлцүүлэгт оролцогчид эдийн засгийн хүндрэлээс хэрхэн гарах талаар ямар бодолтой байгааг хүргэж байна.

С.Бямбацогт /УИХ дахь МАН-ын бүлгийн дарга/: Эдийн засгийн хүндрэл хямралын шинж рүүгээ орсон

-Эдийн засгийн хүндрэлээс гарахын тулд хойшоо биш урагшаа харж, үгүйсгэж биш бүтээж, эрхээ эдэлж биш үүргээ биелүүлж улсаа хөгжүүлэн бэрхшээлийг давна.

Эдийн засгийн хүндрэл хямралын шинж рүүгээ орчихлоо гэсэн дүгнэлтийг Монгол Улстай харилцаа, хамтын ажиллагаатай олон улсын санхүүгийн байгууллагууд, шинжээчид хийж байна.

Бодит байдлыг МАН-ын бүлгээс удаа дараа сануулж, хүндрэлээс гарах арга замыг хамтдаа эрэлхийлье гэхэд сөрөг хүчин шүүмжиллээ гэсэн байдлаар хандаж, амьдрал сайхан байгаа мэтээр сурталчилж байна. МАН-ын эдийн засаг, АН-ын эдийн засаг гэж байхгүй. Бид улсынхаа төлөө л хамтдаа урагшаа гарц хайж, асуудлын ард гарах ёстой.

М.Энхболд /УИХ-ын дэд дарга/: Эрх баригчдад нэгдсэн бодлого, төлөвлөгөө алга

-Эрх баригчдад нэгдсэн бодлого, төлөвлөгөө алга. Сангийн яам, Эдийн засгийн хөгжлийн сайд нь эдийн засаг хямраагүй, зах зээл бүхнийг зохицуулна гэж яриад сууж байгаа нь хариуцлагагүй, ард түмэн, улс орныхоо өмнө хүлээсэн үүргээ ухамсарлахгүй байгааг харуулж байна.

Зөвхөн нэг жилийн дотор бизнесийн орчин хэрхэн хумигдсан талаар хэдэн жишээ хэлмээр байна. 2012 онд 2878 аж ахуйн нэгж хөдөө аж ахуйн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж байсан бол 2013 онд 839, уул уурхайн салбарт 470 аж ахуйн нэгж үйл ажиллагаа эрхэлж байсан бол 70 болж, боловсруулах үйлдвэрлэлийн салбарт 4492 аж ахуйн нэгж үйл ажиллагаа явуулж байсан бол 926 болж буурлаа.

Эдийн засаг хэрхэн хүндэрснийг товч дүгнэхэд байдал ийм л болж доройтож байна. МАН сөрөг хүчин гээд эрх баригчдыг зөвхөн шүүмжлэх биш, эрх баригчдын алдааг засч залруулж, хамтын хүчээр тулгамдсан асуудлуудыг шийдвэрлэхийн төлөө байна. Үг сонсох, тэр дундаа мэргэжлийн хүний үгийг сонсоно гэдэг нь бодлого боловсруулагчдад маш чухал.

Ч.Хашчулуун /Эдийн засагч/:Бондоос хэт хараат байж болохгүй

-Бодлогын хувьд эдийн засаг ТЭЦ-5, төмөр зам, Тавантолгой зэрэг нийтдээ 4-5 тэрбум ам.доллар буюу Оюутолгойгоос дутахгүй их хэмжээний хөрөнгө оруулалтыг бий болгох боломжтой байсан боловч гол хөрөнгө оруулалтын төслүүдийн ажил 2013 онд маш удаан, ахицгүй байгаагаас болж 2014 онд хөрөнгө оруулалт дорвитой нэмэгдэх төлөвгүй байна.

Энэ нь нийт эдийн засагт маш муугаар тусч байна. Эдийн засгийн хүндрэлээс гарахын тулд хөгжлийн бодлого, төлөвлөгөөгөө батлуулж, хөрөнгө оруулалтын урсгалаа тогтмол, улс төрөөс хараат бус байдлаар байнга нэмэгдүүлэх нь чухал.

Мөн бонд бол мөнгө босгох олон хэрэгслийн нэг л арга зам. Тийм учраас бондоос хэт их хараат байж болохгүй. Улсын хөгжлийг авч явах цөөн тооны томоохон төслүүдийг маш эрч хүчтэй хөдөлгөх, өндөр хурдтай хэрэгжүүлэх шаардлагатай.

Гэхдээ тооны хойноос хөөцөлдөх бус чанартай, хүртээмжтэй, бүтээмж өндөртэй хэдхэн төслийг хөдөлгөх нь өнөөгийн нэн тэргүүний зорилт.

/Монголын мэдээ/