сайн цээжилчихсэн байхад, заримдаа маш чухал мэдээллийг хичнээн оролдоод ч цээжилж чадахгүй тохиолдол гардаг. Зарим хүмүүс нэг сонсоод л хэрэгтэй гэсэн бүхнээ тогтоочихсон байхад, зарим нь хичнээн оролдсон ч тэгэж чаддаггүй.

Тэгэхээр гайхамшигт ойтой хүмүүс яаж цээжилдэг вэ? Гайхмшигт ой тогтоолт бол бараг хүн бүхний ээмшихийг хүссэн чадвар.

Тийм ой тогтоолттой болоход тийм хэцүү гэж үү? Yгүй ээ, энэ бол хэцүү бишээ. Энэ үгийг маш итгэлтэй хэлж байсан хүн бол "Сэтгэшгүй ухаан" төвийн захирал Д.Эрдэнэбаатар. Тэр өөрийн судалж мэдсэн туршлага дээрээ үндэслээд хүн оюун ухаанаа өөрөө удирдаж, өөрөө санаж сэрж явах учиртай, ой тогтоолтоо байнга сэргээж сайжруулж чадвал хүн гайхамшигтай үр дүнд хүрдэг юмаа гэдгийг баталж чадсан юм. Тиймээс ч тэр ой тогтоолтын талаар маш гайхамшигтай лекц уншсаныг уншигчиддаа хүргэж байна.

Та бидний хэн ч энэ чадварыг эзэмших боломжтой.

Ой тогтоолт нь бидний оюуны чадавхийн суурь мөн. Бидний энэ суурь бат бөх байх тусмаа зорилгодоо хүрэх боломж маань эрс нэмэгдэнэ. Тэгвэл энэ сууриа батжуулах өөрөөр хэлбэл, ой тогтоолтоо сайжруулах аргуудын талаар "Сэтгэшгүй ухаан" төвийн Д.Эрдэнэбаатар багшийн яриаг хүргье.

Д.Эрдэнэбаатар:

Бүх хүн хоёр гар, хоёр хөл, хоёр нүд, хоёр чихтэй. Гэтэл ганц толгой, ганц тархитай гэж бид боддог. Гэтэл тархи маань баруун болон зүүн тал бөмбөлөгүүдтэй. Бидний цээжлэх “ажилд” энэ хоёр маань хоёулаа тодорхой үүрэг гүйтэтгэдэг. Зүүн тал бөмбөлөг бидний логик сэтгэлгээ, яриа, тоотой хийх үйлдлүүдийг хариуцдаг. Та биднийг бага балчираас авахуулаад эцэг эх, багш нар маань “бодооч, сэтгээч” гэж бишгүй л хэлдэг байсан. Тэдний зэмлэлийн үр дүнд бид магадгүй харьцангуй сайн сэтгэж бодож сурсан.

Харин тэгвэл баруун тал бөмбөлөгний үйл ажиллагаа гэж юу вэ?

Энэ бол бидний төсөөлөх, мэдрэх, өнгө ялгах, аливаа зүйлийн хэмжээг тодорхойлох чадвар. Харамсалтай нь баруун тал бөмбөлөгнийхөө чадваруудыг ихэнх хүн хөгжүүлэхэд анхаардаггүй. Эцэг эх, багш нар “за миний хүү төсөөл дөө, мэдрээд үз дээ” гэж хэлдэггүй. Тэгвэл баруун тал бөмбөлөгний үйл ажиллаагаа хүний цээжлэх чадварт асар их нөлөөтөй. Хоёр гартай мөртлөө ганц гараараа юм хийдэг хүн шиг ихэнх хүмүүс зөвхөн зүүн тал бөмбөлөгөөрөө цээжилдэг гэж хэлж болно. Харин тархиныхаа хоёр тал бөмбөлөгийг цээжлэх процессдоо идэвхтэй ашигласанаар оюуны чадвар эрс сайжирна.

ОЙ ТОГТООЛТЫН ЗАРЧМУУДЫН ТАЛААР

Сэтгэл судлаачдын тогтоосон ой тогтоолтын зарчмууд гэж байдаг. Эдгээр зарчмууд нь бидний ой тогтоолтын чанарыг тодорхойлдог бөгөөд эдгээрийг баримтлахад тусгай дасгал хийгээгүй ч гэсэн бидний цээжлэх чадвар үлэмж нэмэгдэнэ. Нэлээн олон зарчим байдаг учраас заримых нь талаар ярья.

Сэтгэл санаагаа удирдах

Аливаа мэдээллийг хүссэн цагтаа цээжлэхийн тулд хамгийн түрүүнд сэтгэл санаагаа удирдаж чаддаг байх хэрэгтэй. Энэ бол хамгийн гол асуудал

Хүн бүхэн хэзээ нэгэн цагт, ямар нэгэн байдлаар сандарсан тохиолдол байдаг. Шалгалт шүүлэг өгөхөд сайн уншаагүйгээс эсвэл өөр ямар нэгэн шалтгаанаас болж мэддэг юмаа багш нарынхаа өмнө ярьж чадахгүй болчихдог. Мөн шинэ зүйлийг цээжилж чадахгүй тохиолдлууд ч байдаг. Тэгвэл бид тайвшрах дасгалуудыг хийснээр асар богино хугацаанд өөрийнхөө сэтгэл санааг эзэмдэх чадвартай болно.

Манайд бясалгалын олон урсгал орж ирсэнийг бид мэднэ. Тэд сэтгэл санаагаа ямар нэг зүйл дээр /цэцэг, лаа, амьсгал г.м/ төвлөрүүлэн тайвшрах зорилготой байдаг. Тэгвэл “Сэтгэшгүй ухаан” төвийн хичээл дээр тайвшрахын тулд аутогены бэлтгэлийг хийдэг. Энэ бол 1931 онд германы эрдэмтэн Г.Шульц гэдэг хүн зохиосон үгээр өөрийнхөө сэтгэл санаа буюу биеийг удирдах аргачлал юм. Г.Шульц Энэтхэгийн йогийн янз бүрийн бясалгалын урсгалууд, мөн 18, 19-р зуунд европод түгэн дэлгэрч байсан месмеризм буюу ховсдох аргуудыг судалсан байдаг. Тэгээд хэрэв эмч хэн нэгэн хүнд үгээр үйлчилж, эдгээж чадаж байгаа бол тэр хүн өөрөө өөртөө эмчийн хэлж байгаа үгнүүдийг хэлээд өөрийгөө эмчилж яагаад болохгүй гэж? гэсэн асуултыг өөртөө тавьсан байдаг. Тэгээд өөртөө нөлөөлөх томъёоллыг гаргасан байдаг. Эцэст нь ховс буюу аутогены бэлтгэлийн үр дүнг харьцуулаад үзэхэд яг л адилхан байжээ. Худал үгийг мянга дахин давтвал үнэн болдог гэдэг. Тэгвэл бид өөртөө “миний ой тогтоолт хамгийн сайн, миний ой тогтоолт сайн байна” гээд байвал энэ тушаал далд ухамсарт маань шингэж бидний ой сайжрах үндэслэлтэй.

Нийт өвчний 70-80% та бидний сэтгэхүйтэй холбоотой байдаг. Тийм учраас аутогены бэлтгэл хийж хэвшснээр өвчнөө ч анагаах боломжтой.

Гэхдээ аутгогены бэлтгэл хийхэд анхаарах зүйл байдаг. Өөртөө итгэлгүй, аливаа зүйлийг байнга муугаар бодож төсөөлдөг хүмүүс байдаг. Тэд ямар нэгэн зүйл хийж эхлэхээсээ өмнө “яанаа, би үүнийг чадахгүй шүү дээ” гэсэн итгэл үнэмшилтэй байдаг. Тэгээд ч тэдний ихэнх ажил бүтэлгүйтдэг. Үг гэдэг асар их хүчтэй учраас бид өөртөө сөрөг утгатай үг хэзээ ч хэлж болохгүй. Өөрийнхөө хийх боломжтой юу ч хийсэн “би чадна” гэж хийвэл амжилтанд хүрэх 100%-ийн магадлалтай байдаг. Yүнийг Г.Шульцын шавь Линдеман 1972 онд баталсан. Усан онгоцны сүйрлээс болж маш олон хүн амиа алдсан байдаг. Манайд ч гэсэн жил болгон цасан шуурганаас болж хэн нэгэн малчин малтайгаа салхинд туугдаж, амиа алджээ гэсэн гунигтай мэдээ сонсогддог. Харин тэр хүмүүс амьд үлдэх боломж байгаагүй юм уу гэдэг асуулт гардаг. Тэгвэл ямарч хүн сэтгэл санаагаа эзэмдэж чадвал амьд гарч чадна гэдгийг батлахын тулд Линдеман Атлантын далайг ганцаархнаа хийлдэг завиар 72 хоногийн турш туулж гарсан байдаг юм. Ингэх үед нь хоёр удаа далайн шуурга болж, хоёр удаа завь нь хөмөрсөн ажээ. Гэсэн ч гэсэн тэр “би Атлантын далайг туулж чадна, миний явах зүг өрнө зүг гэж” өөртөө мянга мянган удаа хэлж, мэдэрч чадсаны үр дүнд энэ зорилгодоо хүрсэн түүхтэй. “Би чадна” гэдэг үгийг өөртөө үргэлж хэлж хэвшвэл хэн ч, хэзээ ч зорьсондоо хүрэх боломжтой.

Төсөөлөх чадвар

Ой тогтоолтын дараагийн зарчим бол төсөөлөх. Зарим хүмүүс “би төсөөлж чадахгүй байна” гэж хэлдэг л дээ. Харин зарим хүмүүс маш сайн төсөөлдөг. Энэ нь бидний нас, боловсрол, мэргэжил, ертөнцийг үзэх үзэлтэй холбоотой.

Бүхий л мэдээллийг цээжлэхдээ төсөөлөх хэрэгтэй. Дөнгөж мөлхөж эхэлж байгаа хүүхэд гартаа тааралдсан бүхнийг барьж амандаа хийдэг. Эсвэл нүдэндээ харагдсан бүхнийг барих гэж түүн рүү тэмүүлдэг. Энэ бол бидний ертөнцтөй танилцаж байгаа хамгийн эхний алхамууд. Энэ бүх мэдээлэл бидний тархинд гүн бат хадгалагдан үлддэг. Тэгэхээр бид цээжлэх гэж байгаа мэдээллээ аль болох бодитойгоор дүрслэн төсөөлөх хэрэгтэй. Бид сайн төсөөлж чаддаг бол энэ чадвар маань айдас, сэтгэлийн хямралтай тэмцэх маш хүчтэй хэрэгсэл болдог. Хүн бүхэн хэзээ нэгэн цагт загнуулж байсан. Аав ээж, багш нартаа “Чи хичээлээ хийхгүй байна. Чи ажлаа муу хийж байна” гэж загнуулх үе зөндөө байсан. Тэр үед сэтгэлийн гүнд бул хар чулуу хуримтлагдсан л байсан байх. Энэ бул хар чулууг тэр чигээр нь тээгээд явах уу? Эсвэл авч хаях уу? гэвэл үтэр түргэн авч хаях хэрэгтэй нь ойлгомжтой. Тэгвэл яаж тэр ачаанаас салах вэ? Энэ бол маш амархан. Таны хажууд загнаж байсан хүн байна гэж төсөөлөөд яг одоо тэр таныг загнаж байна гэж бодоорой. Магадгүй яг тэр өнгөрсөн явдлаа санаарай. Та бухимдчихсан, сэтгэлээр уначихсан байж байгаа. Гэтэл тэр загнаж байгаа хүн чинь бие нь жижигрээд ирж байна гээд төсөөл дөө. Тэгээд эрэгтэй хүн байсан бол хоолой нь шингэрээд хүүхнийх шиг болон хувирч байна гэж төсөөл. Эмэгтэй хүн байсан бол хоолойн бүдүүрээд эрэгтэй хүнийх шиг болж байна гэж бод доо. Дараа нь тэр алиалагч шиг өнхөрөөд, алиалаад явчихаж байна. Одоо бухимдлаа анрзаараарай. Тэр байна уу? Алга болсон байгаа биз? Таны инээд хүрч байгаа биз? Магадгүй аймшигтай харагдаж байсан тэр хүн хүүхдээс жаахан, муур шиг, хүүхэлдэй шиг болчихоод хүн загнаад байхдаа яадаг юм бэ гэж бодогдоно биз дээ. Тэгэхээр бид даргаасаа айхаа болчихдог. Яг энэ аргыг хэрэглээд үзэх хэрэгтэй.

Японд бас нэг ийм туршилт хийсэн юм байна л даа. Шалгалтанд орохынх нь өмнө шалгалт авах өрөөнд нь багшийнх нь макетыг тавьчихдаг гэнэ. Тэгээд нөгөө шалгалтанд орох гэж байгаа оюутнууд макетэн багшийгаа сэтгэл ханатлаа, айдас бухидмлаа арилтал зоддог. Тэгж өөртөө итгэлтэй болж байгаа юм. Иймэрхүү байдлаар бид ирээдүйд болох гэж байгаа шалгалтаа төсөөлөөлөөд, би ерөөсөө айхгүй гэсэн итгэл үнэмшилтэй болох юм бол дарга нар чинь, багш нар чинь ч та нарыг загнаж чадахгүй. Яагаад гэвэл тэд загнахаасаа өмнө биднийг хараад: ”За энэ чинь надад загнуулчих хүн мөн үү? биш үү? Гэж дотроо бодсон, бодоогүй ч гэсэн дотоод ухамсарт нь ямар нэгэн мэдрэмж явж байдаг. Тэгэхэд нь та өөртөө итгэлтэй загнуулахааргүй янзтай зогсож байвал тэд таныг загнаж чадахгүй л болов уу.

Биеэ тоосон, ихэмсэг, сэргэлэн хүмүүс ажлаа байнга амжуулаад, хэнээс ч хараат бус яваад, ямар нэгэн газрын дарга, лидер болчихсон тохиолдол зөндөө байдаг. Тэгвэл дарга болох, лидер болох энэ чадвар бид бүгдэнд байгаа. Яагаад гэвэл, энэ хорвоод мэндлэхдээ бүгд адилхан нүцгэн л төрдөг биз дээ. Харин магадгүй 10,20, 30 жилийн дараа зарим нь дарга болчихсон байхад зарим нь бүр архичин болчихсон явж л байдаг.

Амьдралыг аль болох өнгөтөй талаас нь харж чадаж байвал бид бүхэн ирээдүйгээ гэрэл гэгээтэйгээр төсөөлөх бүрэн боломжтой.

Бид бүгдээрээ таван мэдрэхүйн эрхтэнтэй. Тэднийгээ цээжлэх процессдоо аль болох жигд оролцуулах хэрэгтэй. Бид хардаг, амтладаг, үнэрлэдэг, сонсдог, бас арьс булчингаараа мэдэрдэг. Мөн зургаа дахь мэдрэхүй бидэнд байдаг боловч бараг мартагдсан. Бидний элэнц хуланц болсон чулуун зэвсгийн хүмүүсийн мэдрэхүй маш сайн хөгжсөн байжээ. Яагаад гэвэл тэд байгальтайгаа ойрхон байсан. Бүх зүйлээ мэдрэхүйн эрхтэнүүдээрээ хүлээн авч байсан. Харин бид хүсвэл энэ чадвараа сайжруулах боломжтой. дасгалууд байдаг бөгөөд эдгээрийг хийгээд байвал ой тогтоолтоо үлэмж сайжруулах боломжтой.

Хүн болгонд тохиолдсон байдаг л даа. Хэзээ нэгэн цагт ямар нэг юмны үнэрийг үнэртэх ч юм уу амтлаад, ямар нэг дуу сонсоод энэ зүйлийг чинь хэзээ билээ дээ идэж байсан юм байна шүү дээ. Эсвэл энэ дууг чинь хэзээ нэгэн цагт сонсож байсан юм байна шүү дээ гэсэн дурсамжууд төрдөг. Харин яг хэзээ вэ гэдэг нь тодорхойгүй байдаг. Энэ жишээнээс харахад бидний хэзээ нэгэн цагт мэдэрсэн ямар нэгэн зүйл дурсамжийг маань сэргээдэг нь тодорхой болж байна.

Бидний мэдрэхүйн эрхтнүүдийн “хамтын ажиллагааг” синестези гэдэг. Мэдрэхүйн эрхтнүүд нь мэдээллийг нэгэн зэрэг хүлээн авч боловсруулах чадвартай хүмүүс байсан бөгөөд тэд бусдаас хавьгүй сайн ой тогтоолт эсвэл өөр ямар нэгэн авъяас чадвартай байжээ. Жишээлбэл, ямар ч дисконы газар ая явахад гэрэлтүүлэг нь аяныхаа хэмнэлд тохирч өнгөө өөрчилж байдаг. Энэ өнгөт хөгжмийг анх Оросын хөгжмийн зохиолч Скрябин зохиосон юм. Тэр хүн ямар хүн байсан бэ гэвэл аяыг өнгөний мэдрэмжээр хүлээж авдаг. Ямар ч дуу авиа түүнд өнгөтөй харагддаг байжээ. Ой тогтоолтын гайхамшиг болсон С.Шерешевский гэдэг хүн ЗХУ-д 20-р зуунд амьдардаг байсан. Тэр хүний ой тогтоолтонд ямар ч хязгаар байгаагүй учраас тэр 50, 100, хэд л бол хэдэн үг, тоо цээжлэх чадвартай байжээ. Мөн цаг хугацааны хувьд ч гэсэн түүний ой тогтоолтонд хязгаар байгаагүй. 10.15 жилийн дараа тэр хүнээс 10.15 жилийн өмнөх зүйлсийг асуухад хариулж чаддаг байжээ. Та тэдэн оны, тэдэн сарын тэдэнд хэдэн цагт юу хийж байсан бэ гэж асуухад тэр жаахан бодолхийлснээ: “Аа тийм, 15 жилийн өмнө тантай энэ өрөөнд сууж байсан. Та тэгэхэд тийм өнгийн хувцас өмссөн байсан. Тэгээд надад ийм ийм үг хэлж байсан шүү дээ гэж 15 жилийн өмнөх бүх үгийг бүгдийг нь эхнээс нь аваад дуустал хэлж чаддаг байсан ажээ. Тэр хүний онцлог нь ой тогтоолтын гайхамшигт урлагийн эзэмшсэнд оршиж байсан. Шерешевскийн сургуульд нэгдүгээр ангиас нь эхлээд ой тогтоолтын урлагийн заадаг байжээ. Мөн түүний мэдрэхүйн эрхтэн нь жигд хөгжсөн байдаг. Нэг удаа сэтгэл судлаач Выготский түүнтэй хамт байж байгаад:

- Та сургуулиасаа гэр хүртлэх замаа олох уу? гэсэн чинь.

- Ололгүй яахав. Энэ хашаа бохир амттай хар ногоон өнгөөр будагдчихсан байна шүү дээ гэж хэлжээ. Мөн нэг удаа гудамжинд явж байгаад худалдагчаас цэцэг авах гэсэн чинь авч чадаагүй гэдэг. Яагаад гэвэл тэр худалдагчийн амнаас гарч байгаа үг нь муухай бохир өнгөтөй байсан гэдэг.

Ой тогтоолтын дараагийн зарчим буюу нийлэмжийн зарчим

Бидний цээжилж байгаа бүхэн хоорондоо уялдаа холбоотой. Бидний мэддэг зүйл хүлээн аван цээжилж байгаа мэдлэгтэй холбогддог. Нэгдүгээр ангийн сурагч эсвэл нэгдүгээр курсын оюутан эхэндээ юу ч мэдэхгүй байснаа хоёр гурван жилийн дараа суурь мэдлэгтэй болсны дараа үзсэн хичээлтэйгээ холбоотой шинэ материалыг маш амархан хүлээн авч, цээжлэх чадвартай болсон байдаг.

Аливаа зүйлийг сайн цээжилж суръя гэвэл цээжлэх гэж байгаа зүйлээ өөрийнхөө мэддэг мэдлэгтэйгээ ямар нэгэн хэлбэрээр холбож чаддаг байх хэрэгтэй. Дийлэнх хүмүүс өөрийн мэдэлгүй ямар нэгэн байдлаар ингэж чаддаг. Тухайлбал, утасны дугаар цээжлэх ч юм уу эсвэл хэн нэгнийг нэрийг цээжлэхдээ хүссэн хүсээгүй таньдаг хүнийхээ нэр, мэддэг утасны дугаар, он эсвэл тэмдэглэлт үйл явдлын он тоололтой зүйрлүүлэн цээжилдэг. Энэ чадвараа үргэлж хэрэглэж хэвшвэл бидний ой тогтоолт үлэмж сайжрах нь ойлгомжтой.

Дараагийн зарчим бол хэтрүүлэг

Хэтрүүлэг гэж юу вэ? Бидний сэтгэл хөдлөлтөй ямар нэгэн байдлаар холбоотой байдаг өдөр тутмынхаа ажлаа илүү сайн цээжлэхийн тулд сэтгэл хөдлөлөө аль болох идэвхтэй оролцуулах хэрэгтэй. Ингэж чадвал мартагдахааргүй цээжлэгдэнэ. Хамгийн амархан мартагддаг зүйл гэвэл сонирхолгүй хичээл. Уншаад байдаг л байдаг, уншаад л байдаг тэгээд нэг мэдэхэд унтчихсан байдаг.

Төсөөлөөд үзье л дээ магадгүй бидний цээжлэх гээд байгаа мэдээлэл бодитой зүйл гээд бодчихоё. Бид бүгдээрээ л хүүхэлдэйн кинонд дуртай байсан. Хүүхэлдэйн кинонд амьгүй зүйл амилаад явж байдаг. Өөрийн гэсэн зан ааш, араншинтай болсон байдаг. Бидний тэр цээжлэх гэж байгаа зүйл маань яг иймэрхүү байдлаар амилсан байвал бүрэн боломжтой биз дээ. Яагаад гэвэл бид энэ бүхнийг төсөөлж байгаа. Бидний төсөөлөлийг хэн ч барьж чадахгүй. Бид хүссэн бүхнийгээ төсөөлөх чадвартай.

Эсрэг хүйстэнтэй буюу секстэй холбоотой зүйл амархан тогтоогддог гэсэн дараагийн зарчим

Питер Равена гэдэг эрдэмтэн 1491 онд «Феникс» гэдэг номондоо: “Залуу минь, та ямарваа нэгэн зүйлийг цээжлэхийг хүсвэл эсрэг хүйстэнтэйгээ дуртай үйлдлээ хийж байна гэж төсөөлөөд, тэр үйлдэлтэйгээ цээжлэхийг хүссэн мэдээллээ холбон цээжлээрэй” гэж зөвлөсөн байдаг. Эмэгтэйчүүд нь ямар нэгэн мэдээллийг цээжлэхийн тулд эрчүүдтэй холбож, эрчүүд нь эмэгтэйчүүдтэй холбож цээжлэх юм бол илүү амархан тогтоогддог гэсэн зарчим байгаа юм.

Гадаад үг цээжлэхдээ ямар нэгэн хүнтэй холбож цээжлэх хэрэгтэй.

Жишээ нь, муухай үгнүүдийг бодъё. Та бидний дайсан, хамгийн дургүй хүн хажууд сууж байна гэж төсөөлөөд «бос суу», «бос суу» гээд удирдаж байгаа мэтээр төсөөлөх юм бол хүссэн хүсээгүй ямар нэгэн сэтгэлийн таашаал хүртэнэ. Эмч болчихсон байна гээд төсөөлөөд, хүнд хагалгаа хийж байна, хэвлийг нь зүсээд дотоод эрхтэнүүдийг нь нэг нэгээр нь нэрлээд байна гэж төсөөлсөн ч болно.

Ой тогтоолтоо байнга цэнэглэвэл тэр маань хүссэн хүсээгүй сайжирна. Яагаад гэвэл бидний цээжлэх явдал бол ажил, энэ бол дадал. Бид нэгдүгээр ангидаа ороод уншиж, бичиж сурдаг. Харамсалтай нь манайд төдийгүй дэлхийн боловсролын системд цээжлэх дадлыг эзэмшүүлэх тал дээр ерөөсөө анхаардаггүй. Магадгүй бид нэгдүгээр ангидаа цээжлэх дадлыг эзэмшчих юм бол бидний оюуны хөгжил эрс хурдацтай болж, 11 жилийн дотор сурах юмыг хэдхэн жилийн дотор сурч суут хүмүүсийн эгнээнд орох өргөн боломжтой. Төсөөлөх чадвар, бидний сэтгэлийн хөдлөл маань суутнуудын чадвар гэж ойлгож болно.

Эйнштэйн өөрийнхөө нээлтийн яаж хийсэн бэ? Тэр та биднээс юугаараа ялгаатай юм бэ? Таван нас хүртлээ ярьж чаддаггүй, нэлээд тааруу сурдаг. Патентын товчооны жирийн ажилтан байсан. Харин түүний хамгийн гол чадвар түүний сэтгэлгээний хэлбэрт оршиж байжээ. Тэр төсөөлөх чадвар, төсөөлөх сэтгэлгээнийхээ тусламжтайгаар Харьцангуйн онолоо нээсэн байдаг. Тэр төсөөлж, бүх зүйлийг бодитойгоор мэдэрч сэтгэдэг байсан.

Хүний сэтгэлгээий хэлбэр амжилтын үндэс болдог. Амжилтанд хүрсэн дэлхийн 500 хүнээс Наполеон Хилл судалгаа авсан байдаг. Мэдээж лидерийн сэтгэл зүйн онцлог шинжүүд ихэнхэд нь байсан. Гэхдээ тэд бүгдээрээ мэдрэмж, мэдэрхүйгээ маш сайн ашигладаг, зөн совиндоо итгэдэг байсан ажээ.

Марталт

Бид хүссэн хүсээгүй цээжилсэн зүйлээ мартдаг. Зарим хүмүүс: “Би хүссэн бүхнээ цээжлэх албагүй. Тархины ачаалал ихэснэ гэдэг. Энэ бол худлаа. Бидний тархины багтаамж асар их учраас хэзээ ч шавхагдахгүй.

Канадын мэдрэлийн мэс засалч У.Пенфилд 20-р зууны 70 аад оны үед татаж унадаг /эпилепси/ өвчтэй хүмүүсийн тархин дахь уналтын голомтыг авах мэс засал хийдэг байсан. Тэдний чамархайн хэсэгт нь зүүгээр хатгаад тог залгахад тэр өвчтөнүүд өнгөрсөн амьдралынхаа дурсамжуудыг маш тод, яг одоо болж байгаа юм шиг санаж чаддаг байсан юм. Нэгэн өвчтөний дурсамжаас нь сонсоход: “Тэр дурсамжиндаа хүүхэд насандаа очсон байсан бөгөөд тэр үеийнхээ үйл явдлыг яг одоо болж байгаа юм шиг санаж байжээ. Дурсамжинд нь орой болж, ээж нь: “Миний хүү хоолоо ид” гэж дуудаж, нөгөө хүүхэд гэртээ ороход ээж нь ширээн дээр хоол хийгээд тавьсан байжээ.

Бид хэзээ нэгэн цагт хоромхон зуур харах сонсох мэтээр мэдэрсэн бүхнээ тогтоодог. Тэр бүх дурсамжууд бидний тархинд хадаглагдаж байдаг. Гагцхүү тэдний ихэнхийг эргэн санаж чаддаггүй. Харин сэтгэл санаагаа удирдах тусгай дасгалууд хийж сурвал санахыг хүссэн дурсамжаа сэргээн санах боломжтой.

Бидний оюун ухаан гэдэг бол гайхамшигтай зүйл. Гагхүү бид тэрийг бүрэн ашиглаж чаддаггүй. Хүсвэл үүнийг яаж ч хөгжүүлэх боломжтой. Энэ жишээг 1991 оноос хойш Англид явагдаж байгаа Дэлхийн дээр ой тогтоолтын аварга шалгаруулах тэмцээн дээрээс харж болно. Тэр тэмцээнд оролцогчид ихэнх нь жирийн хүмүүс байсан бөгөөд тэд өөрсдийгөө гайхамшигт хэмжээнд хүртэл хөгжүүлж чадсан байдаг. Ой тогтоолтын спортын тамирчид үг, тоо, түүхт он тоолол, хүний нэр нүүрийг хэдэн зуу мянгаар нь цээжилж чаддаг. 2005 оны 8 сарын 13-с 15-ны хооронд Оксфордод энэ жилийн Ой тогтоолтын спортын аварга шалгаруулах тэмцээн явагдана

Манайд ч гэсэн Ой тогтоолтын спортын үндэс тавигдсан бөгөөд “Сэтгэшгүй ухаан” сургалтын төвийн дэргэдэх “Дээд Оюун” клубын гишүүд энэ чиглэлээр бэлтгэгдэж байгаа билээ. Энэ клубын гишүүд 2005 оны 5 сарын 28, 29-нд Монголдоо Ой тогтоолтын анхны тэмцээнийг явуулсан юм. Уг тэмцээнд 100 үг, 100 тоо сонсож, харж, 45 хүний нүүр царай, 1 багц хөзөр /52 ширхэг/ цээжилж өрсөлдсөн. Нэг нэгж мэдээллийг цээжлэх хугацаа 5 секунд байсан бөгөөд 100 тоо эсвэл үгийг 500 секунд буюу 8 минут 20 секундэнд цээжилж байв.

/«Сэтгэшгүй ухаан» төвийн Ой ухаан сайжруулах тухай лекцээс хийсэн тэмдэглэлээс/