ам.доллараар зарагдахад дэлхийн даяар алдартай болжээ. Энэ бол өөрийн амжилтын замыг тэгээс эхэлсэн Ортегагийн хувь жинхэнэ бахархалын шалтгаан байлаа.

2001 оны 5-р сарын 21 хүртэл Амасио ортэгагийн тухай хэн ч сонсож байгаагүй боловч түүний брэнд хувцасны “Zara”, “Pull & Bear”, “Bershka” “Maccimo Dutti” дэлгүүрүүдийг бүгд л мэддэг байлаа. Харин бизнесмен хэвлэлийнхэнээс яаж мэдэгдэлгүй үлдэж чадав? Тэр ямагт сүүдэрт явж, дээдсийн сүр дуулинтай арга хэмжээнд оролцолгүй, ярилцлага суравжлага өгөлгүй сонин сэтгүүлд ч зураг хөргөө татуулалгүй амьдарч иржээ. Түүний брэндүүд хүний “царай” худалдан авагчдыг татах зар сурталчилгаагаар дутдаггүй, хувцасыг нь лангуун дээрээс “арчаад” хаячихдаг, өмсөж үзэх хооронд мянган алхамын дараалал үүсгэдэг. Амансио Ортега алдрын оргил өөд тэмүүлээгүй. Түүний бизнесмены хувийн шинж чанарыг компанийн амжилт илэрхийлнэ. Тэр цаг ямагт үйлдвэрийнхээ сайн сайхны төлөө ажиллаж, хамтрагчиддаа хүлээн зөвшөөрөгдөж, нэртэй тэрбумтнуудад шагшин магтагдаж явсан.

Амансио Ортега Баоно 1936 онд Испанийн хөдөөгийн Леон мужийн жижиг тосгонд Буздонго-де Арбастад төржээ. Түүний эцэг төмөр замд албан хаагч, эх нь айлын зарц хийдэг байв. Тэр бүр хүүхэд насандаа гэр бүлдээ туслах шаардлагатай байсан тул сургуулиас гарчээ. Амансио хотын баячуудын хувьцас оёдол оёдолчны зарлагын ажилд оров. Оёдлын газарт тэр оёдол, эсгүүр, өмсгөлийн тухай олон зүйлийг олж мэджээ. Энэ туршлага нь Ортегаг амжилтанд хүрэх анхны алхам болов.

Амансиог 14 нас хүрдэг жил эцэг нь шинэ ажилд орж, тэднийх Ла-Корунья хот руу шилжин ирэв. Энэ дүүрэг бол Испанийн нэхмэлийн аж үйлдвэрийн төвд тооцогддог байлаа. Үйлчны урлагийн амтыг мэдэрсэн Амансио жижиг барааны “La Maja” дэлгүүрт ажилд оров. Тэнд түүний ах Антонио эгч Пепита нар ажиллаж байсан ба түүний хамтрагчаар бизнесмены ирээдүйн эхнэр Росалия Мера ажиллаж байв.

Ажиллах зууртаа Ортега ур чадварын анхны мэдэгдэхүүнтэй болж даавуунд нугалаа атриа гаргах, эсгүүр хийх, цардах, бүрэх ажлыг сурч заримдаа өөрөө оёдог болжээ. Энэ бизнесийн эдийн засгийн нарийн ширийнийг мэдэхээс зайлс хийсэнгүй. Залуу хүү, бүтээгдэхүүн олон гар дамжин хийгдэдгээс итгэмээргүй өндөр үнэтэй болдгийг ойлгож байлаа. Загвар зохион бүтээгчээс үйлдвэр, үйлдвэрээс агуулах, агуулахаас дэлгүүр гээд урт зам туулдаг байв. Энэ бүх шат дамжлага санхүүгийн хувьд харилцан хамааралгүй учир өөрсдөө дур зоргоороо үнийг өсгөдөгөөс бүтээгдэхүүн хэрэглэгчийн гар дээр хэд дахин үнэтэй болж очдог байн.

Ортега өөрийн бизнест энэ бүх алдаануудыг цэгнэн үзжээ. Нэгд тэр худалдан авагч олон нийтэд найдаж байв. Хоёрт Амансио Барселеоноос чанартай хямд даавуу авдаг нь бэлэн хувцасны үнийг хямдруулдаг байлаа. Түүнээс гадна тэр өөрийн хийсэн үлгэр загварыг ашиглан даавууны зарцуулалтаас хэмнэлт гаргадаг байжээ. Гуравт Ортега бүтээгдэхүүнийг хэрэглэгчдэд хүргэх хүртэлх үйлдвэрлэлийн дагалдах цогц шийдлийг шинээр бүтээжээ. Энэ бол хувийн үйлдвэр, хэд хэдэн барааны агуулах, жижиглэн худалдааны дэлгүүрийн сүлжээнээс бүрдсэн цогцолбор байлаа. Энэ ажил л түүний амжилтын нууц болж байсан юм.

1972 онд Амансио Ортега, түүний эхнэр Росалия Мера нар хуримтлуулсан мөнгөөрөө сүлжмэл эдлэлийн “Confecciones Goa” үйлдвэр байгуулж, халат, унтлагын хувцас, эмэгтэй дотуур хувцас хийдэг болов. Ортега үйлдвэрлэлийн амжилтыг хангах ёстойг бодож олон нийтийн хэрэглээнд анхаарлаа төвлөрүүлж ажиллажээ. Харамсалтай нь барааг түгээж борлуулах ажлыг санхүүгийн хувьд Амансиогоос үл хамаарах бөөний худалдаачид борлуулж байлаа. 1975 онд нэг удаа хамтрагч нь асар их хэмжээний бэлэн хувцасны захиалгаа гэнэт цуцлав. Ортегагийн гэр бүлийнхэн үйлдвэрээ дампуурлаас аврахын тулд бараагаа өөрсдөө борлуулахаас өөр аргагүй болсон байна. Ингэж Ла-Корунь-ийн төв гудамжинд ганган дэгжин хувцасны сүлжээ дэлгүүрийн анхдагч “ZARA” дэлгүүр бий боллоо. Амансио эхлээд дэлгүүрээ “Zorba” гэж нэрлэх санаатай байсан авч, бүртгүүлэхэд асуудал үүссэн тул “ZARA” гэсэн нэр өгчээ.

Испани хэлний “Zara” гэдэг нь “Эрдэнэ шиш, шош” гэсэн үг ажээ. Энэ бол эгэл борчуудын дуртай хүнсний тархмал үнэт бүтээгдэхүүн билээ. Европын зарим хэллэгээр “Zara” гэж “дээд удирдагч”, “хаан” гэсэн утга илэрхийлдэг нь хувцасны зах зээлд хаан суух гэсэн Ортегагийн таалалд нийцэж байлаа. Харин анхны өгсөн “Zorba” гэдэг нэр нь Грекээр “баяр цэнгэлд дурлагч” гэсэн утгатай үг аж.

Амансио Ортега өөрийн дэлгүүрүүдийг дэлхий даяар хамгийн ардчилсан, шинэ загвар хэлбэрээр байгуулдаг байв. Үнийн хувьд ядуу оюутнуудад ч хүртээмжтэй, нэр төрөл, өндөр чанараараа бусдаас ялгарч байлаа. Ортега дизайнерууддаа орчин үеийн бүх шинэлэг загваруудыг алгасалгүй ажилглаж, хувцасны загварыг орчин үеийн санаа шаардлагын дагуу хийхыг шахаж тулгадаг байв. Ортега ингэж моод загвар бол зөвхөн баян хүмүүст хүртээмжтэй зүйл гэдэг домог яриаг үгүйсгэсэн юм. Түүнээс гадна тэр бэлэн хувцасны брэндийг санал болгон хажуугаар зохицон хэрэглэгдэх акссесуарыг ч борлуулдаг. Энэ санаа нь хувцасны загвар мэддэггүй юмыг хам хум хэрэглэдэг хүмүүст хүрч тэднийг татах болов.

Шинэ брэнд худалдан авагсадыг амархан татаж чаджээ. Хэрэгцээ өсөх тусам дагаад сүлжээ дэлгүүрүүдийн тоо өсөв. Энэ өсөлт нь Ортегаг 1985 онд “Industria de Dieseno Textil SA” (товчилбол Inditex) компанийг байгуулж “ZARA”-гийн бүх дэлгүүрүүдийг нэгтгэсэн нь амжилтад хүрэх замын нэг алхам болсон аж.

Уг брэнд Ортегагийн үйлдвэрлэлийн цэцэглэлт хөгжлийг хангасан олон давуу тал бий. Шинэ загвар моделийг бэлтгэн үйлдвэрлэлд нэвтрүүлэхэд “ZARA”-д хоёр долоо хоног хангалттай гэж ярьдаг. Ийм шуурхай байдал нь бүх үе шат дамжлага нь нэгдмэл байдагт оршино. Компанийн дизайнерууд Европт ажиллаж, үйлдвэр нь Испанид байдаг. Үйл ажиллагаа нь нэг ч секунд зогсдоггүй. Түүнээс гадна худалдан авагчид шошго дээрх “Made in Spain” гэсэн бичгийг хараад “ZARA”-гийн хувцасыг авах дуртай байдаг. Учир нь бусад үйлдвэрлэгчид бүтээгдэхүүнээ ихэвчлэн Хятад, Турк зэрэг улс орнуудад оёулдаг. Бэлэн хувцасны агуулах нь ч Испанид байдаг. Ортегад Ази, Америкийн гэрээлэгч нартай тохиролцох хэрэг байхгүй.

Мэдээжийн хэрэг түүний брэндэд өөрийн гэсэн сөрөг тал бий. Энэ нь загварын ховор нандин цор ганц хийц. Эмэгтэй хүн бүр өөрийн өмсөж байгаа хувцасыг бусдын мөрөнд байхыг хараад баярлахгүй нь ойлгомжтой. Үүний хажуугаар “ZARA”-гийн дэлгүүрүүд урт дараалал, ундуй сундуй хаясан эд юмсаар дүүрэн байдаг. Худалдагч нар нь цэгцлэн хурааж ер амжидаггүй учир үнэ хямдарсан бараа шиг шинэ ирсэн загвартай холилдон хэвтэж байх жишээтэй.

“ZARA” бол компанийн зүрх нь тэрээр борлуулалтын 65%-ийг хангадаг. Үлдсэн 35% нь 1990-эд оноос буй болсон өндөр үнийн барааны “Massimo Dutti”, биеийн тамир, залуучуудын барааны “Pull & Bear”, оюутны “Bershka”, “Stradivarius” дэлгүүрүүдээр борлогдож байна. Ортега ч бараа бүтээгдэхүүнийнхээ нэр төрлийг олшруулан 2001 онд дотуур хувцасны “Oysho”, 2003 онд гэр ахуйн болон цагаан хэрэглэлийн “Zara Home”-ийг бий болгожээ. Бүр саяхан хүүхдийн хувцасны “Kiddy`s Class/Skhuaban” дэлгүүр, чамин хээнцэр гоёл чимэглэлийн “Uterque” дэлгүүрүүдээ шинээр нээв.

“ZARA” одоо ид цэцэглэн хөгжиж байна. Бүх дэлгүүрүүд нь асар их ашиг өгч байгаа. Үйлдвэрлэлийн амжилтын үндэс нь удирдлагын багууд нь бие даан ажилладаг боловч бүх брэднүүд стратегийн нэг чиг шугамаар хөгжиж байгаад оршино. Дизайнерын бүх багууд жилд 20 шахам мянган шинэ загвар гаргаж, тэдгээр нь бүх сүлжээ дэлгүүрүүдээр зарагддаг. Борлуулалтын тогтолцоо, бараа түгээлт нь мөн л Испани гэдэг асар том нэг цэгийн ложистикт зангидагдаж байдаг. Харин энэ бүхэн борлуулалтын зах зээлийг өргөтгөхөд саад болж магадгүй юм. Учир нь бараа бүтээгдэхүүнийг Ази, Америк руу хүргэхэд нилээд хүндрэл гарч магадгүй.

Компани хилийн чанадад гарах өөрийн зам нь хөрш орон Португалиас 1988 онд Поту хотод “ZARA”-гийн анхны салбар дэлгүүрийг нээснээр эхэлсэн. Дараа жил нь Нью-Йорк хотод Испани хувцасны тухай мэдэв. Ингэж “Inditex”-ийн дэлхийг байлдан дагуулах бодлого эхэлжээ. Дэлгүүрийн сүлжээ дэлхийн 76 орныг хамарч салбар дэргүүрүүдийн тоо 3000 хол гарав. Үүний зэрэгцээ “Inditex” жил бүр 450 дэлгүүр шинээр нээж байгаа боловч энэ тоо жилээс жилд цөөрч байна. Компанийн бизнес голдуу гэр ахуйн бараанд чиглэж байгаа бөгөөд энд дэлгүүрүүдийн бараг тэн хагас багтаж бараа борлуулалтын 50%-ийг хийж байна. Европын бусад орнуудад борлуулалтын 26%-ийг хийдэг ба Итали, ОХУ, Франц, Их Британи улсууд тэргүүлдэг. Ази ба Америкт нэр төрлийн 24% нь оногддог бөгөөд Япон, Хятад улсууд идэвхтэй дистрибьютерт тооцогддог. “Inditex”-ийн энэ тогтолцоо нь олон шинжээчдийн үзэж байгаагаар компанийн эмзэг тал нь эдийн засгийн ноцтой хямрал амсаж байгаа Европ бөгөөд борлуулалтад чамгүй нөлөөлж байна. Тийм болохоор цэцэглэн хөгжиж байгаа эдийн засаг, зах зээлийн өргөн боломж бүхий Азийн орнууд руу чиг баримжаа авах нь зохистой шийдвэр болно. Харин ийм өөрчлөлт нь борлуулалтын технологийн өөрчлөлтөд зайлшгүй хүргэнэ. Компани дуртай ч дургүй ч үйлдвэрлэл ба агуулахуудаа Дорно зүг шилжүүлэх хэрэгтэй болно.

Өнгөрсөн 2012 оны 9-р сард “ZARA” компани загварын онлайн-бутик нээсэн бөгөөд энэ тархалтад сайнаар нөлөөлөх нь гарцаагүй. Одоохондоо сайт Герман, Франц, Итали, Португали, Их Британи, Испанийн оршин суугчдад хүртээмжтэй байна. Онлайнд тавьсан загварууд нь үнийн хувьд ч хийц загварын хувьд ч дэлгүүрт байгаатай адилхан. Дистрибьютерын гол тулгалт нь юу гэхээр худалдан авагчид “ZARA”-д байгаа өөрийн размерыг мэддэг болохоор интернет худалдаа тэдний өмсгөлд үрэх цаг, замын зардлыг хэмнэдэг байна. Түүнээс гардан маркетингийн ийм алхам нь дэлгүүрүүдийн үйлчилгээний чанарыг сайжруулахад түлхэц болно. Учир нь интернет худалдаа нэвтрүүлснээр дэлгүүрт ирэх худалдан авагчдын тоо цөөрч дараалал багасна.

Одоо Ортега ололт амжилтынхаа оргил үед байна. Худалдааны цэгүүдийн тоогоор “Inditex” америкийн алдарт “GAP”-ыг гүйцэж түрүүлээд “Benetton” компанийг хөөж явна. Харин энэ ялагдал нь хийсвэр төдий юм. “Benetton”ны олонх дэлгүүр нь “франчайз” болохоор компанийн өмчид тооцогддоггүй ажээ.

Энэ их амжилтуудаа үл харгалзан Амансио Ортега өмнө нь түүний нарийн бичиг байсан хоёр дахь эхнэр Флори Перес, гурван хүүхдийн хамт Ла-Корунье дахь хоёр давхар харшдаа даруухан амьдарч байна. Түүний худалдан авсан тансаг хэрэглээний зүйлүүд гэвэл байнга очих дуртай хувийн морин тойруулга болон “Falcon 900” нисэх онгоц хоёр билээ. Тэр ажлын өдрүүдэд компанийнхаа гуанзанд холлодог бөгөөд хувцаслалтандаа залуурхаг хэв загварыг баримталж жинсэн өмдийг хүрэмтэй хослуулан өмсдөг ба зангиаг үзэж чаддагүй нэгэн.

Амжилтанд хүрэх замдаа Ортега, нийгмийн халамжийн талаар их анхаарч соёлын арга хэмжээ шинжлэх ухааны судалгаа шинжилгээ эрхэлдэг “Амансио Ортега” сан байгуулсан бөгөөд боловсролын тогтолцоог сайжруулахыг эрмэлзэн анхаарал тавьж явдаг.

Орчуулсан: Ж.БАДАРЧ

http://businessnews.mn/read-coffee/13757/amansio_ortyegagiin_amjiltiin_zamnal