төлөөлөл өнөөдөр “Мянган үр шим хүртэгчдийн талархлын өдөрлөг”-ийг зохион байгуулж байна. АНУ-ын Мянганы сорилтын корпораци болон Монгол Улсын Засгийн газар хоорондын Мянганы сорилтын компакт гэрээг таван жилийн өмнө байгуулснаас хойш, манай улсад хөрөнгө оруулалт нэн шаардлагатай байсан хэд хэдэн төслийг ММСС санхүүжүүлсэн байна.

Энэхүү гэрээний үндсэн зорилго нь Монголын эдийн засгийн өсөлтийг хангах замаар ядуурлыг бууруулах бөгөөд 285 сая ам.долларын санхүүжилтийг АНУ-ын ард түмний татварын хөрөнгөөс гаргаж, зургаан төсөлд зарцуулсан юм. Мянганы сорилтын сангийн гэрээний хугацаа энэ оны есдүгээр сарын 17-нд дуусгавар болж байгаа ажээ. Иймд тус сангаас хэрэгжүүлсэн төслүүдийн талаар товч мэдээллийг хүргье.

Фермерийн аж ахуйн эхлэлийг тавьжээ

Хот орчмын бэлчээрийн төсөлд таван жилийн хугацаанд нийт 12 сая ам.долларыг уг төсөлд зарцуулсан бөгөөд нийт гурван хот (Улаанбаатар, Дархан, Эрдэнэт), найман аймгийн (Төв, Сэлэнгэ, Дархан-Уул, Орхон, Булган, Өвөрхангай, Дорнод, Архангай) 50 сумын нутаг дэвсгэр дээр буй 1300 орчим малчин өрхтэй хамтран ажиллажээ.

Уг төслийн үр дүнд бэлчээрийн даац нь хэтэрч, маргаантай байсан газруудад малчдад фермерийн аж ахуйн тухай тодорхой мэдлэг мэдээлэл өгч, бэлчээрийг 15 жилийн хугацаатайгаар эзэмшүүлсэн бөгөөд цөөн хэрнээ ашиг шим сайтай орчин үеийн фермерийн аж ахуйг хөгжүүлж эхэлсэн байна. Мөн уст цэгүүдийг байгуулж, дөрвөн улирлын турш ажиллах боломжтой автомат худгууд барьжээ.

Мэргэжлийн боловсрол олгох сургалтанд мэдэгдэхүйц ахиц гарчээ

Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын төслийн хүрээнд нийт 50.2 сая ам.долларын санхүүжилтийг хийжээ. Үүнээс 30 орчим сая ам.долларыг бодлого эрхзүйн орчинг боловсронгуй болгох, удирдлагын болон санхүүжилтийн шинэ механизмыг хөгжүүлэх, сургалтын агуулга хөтөлбөрийг шинэчлэх, багш мэргэжилтнүүдийн мэдлэг ур чадварыг дээшлүүлэх зэрэг зүйлст зориулан Улаанбаатар хот болон 16 аймгийн Мэргэжлийн боловсрол, сургалтын 28 байгууллагад олгожээ.

Тус төслийн хамгийн том ололт нь эдийн засгийн тэргүүлэх салбарын ажилтан, мэргэжилтнийг бэлтгэх тухайлбал, барилга, уул уурхайн салбарын жишиг сургуулиудыг байгуулсан явдал юм. Төсөл хэрэгжих явцад нийт 200 орчим төрлийн үйл ажиллагаа, арга хэмжээ хэрэгжүүлсний дотор 50 гаруй сургууль хамрагдаж, нэг сургуульд 200 саяас 3.6 тэрбум төгрөгийн материаллаг хөрөнгө оруулалтыг хийжээ.

Умайн хүзүүний хорт хавдраас сэргийлэх олон улсын туршлага нэвтрүүлжээ

Эрүүл мэндийн төслийн гол зорилго нь зүрх судасны өвчин, чихрийн шижин, умайн хүзүүний болон хөхний хавдраас урьдчилан сэргийлэх, эрт илрүүлж оношлох, үр дүнтэй өртөг багатай эмчилгээгээр хангах олон улсын шилдэг арга туршлагыг нэвтрүүлж, тусламж үйлчилгээний чанар хүртээмжийг сайжруулах, иргэдийн дадал, хандлагыг өөрчлөх, эрүүл амьдрах хэв маягийг хэвшүүлэхэд чиглэсэн боловсрол, мэдээллийн үйл ажиллагаа явуулах байжээ.

Төслийн хүрээнд осол ихээр гардаг замуудад 825 м.кв авто замын хэвтээ тэмдэглэгээ, 6 ширхэг авто замын мэдээллийн самбар, 760 ширхэг эгнээ тусгаарлагч, 1829 м урт авто замын хашлага, авто замын таван уулзварт 1030 м тэмдэглэгээ тус тус хийсэн юм. Мөн иж бүрэн тоноглолтой түргэн тусламжийн автомашиныг хүлээлгэн өгсөн. Мөн улсын клиникийн III эмнэлгийн 15 мэргэжилтнийг БНАСУ, Энэтхэг улсад сургаж, 8.5 сая долларын өртөг бүхий эмчилгээний тасгийг тохижуулж, 28 нэр төрлийн тоног төхөөрөмжийг нийлүүлжээ.

Салхитын цахилгаан станцын гарааг амжилттай эхлүүлжээ

2010 оны хоёрдугаар сарын 2-ны өдөр гэр хорооллын иргэдэд эрчим хүчний хэмнэлттэй бүтээгдэхүүн болон сууцыг ашиглуулах, түүнчлэн сэргээгдэх эрчим хүч боловсруулахад дэмжлэг үзүүлэх замаар Улаанбаатар хотын агаарын бохирдлыг бууруулах Цэвэр агаар төслийг МСК-ийн санхүүжилтээр хэрэгжүүлэхээр хоёр улсын засгийн газар гарын үсэг зурсан байдаг.

Тус төсөл нь нийслэлийн зургаан дүүргийн 72 хороонд хэрэгжиж, 100 мянга гаруй айл өрхөд эрчим хүчний хэмнэлттэй бүтээгдэхүүнийг авахад санхүүгийн дэмжлэг үзүүлсэн юм. Шинэчлэн сольсон халаалтын зуухнууд хуучин зуухнаас утааны бохирдол 90 хувиар бага байгаа аж. Энэхүү төслийн бас нэгэн үйл ажиллагаа нь салхин эрчим хүчийг дэмжих явдал байлаа. Тухайлбал Салхит төслийг хэрэгжүүлснээр 90 мянган айл өрхийг эрчим хүчээр хангаж, жилд 1.6 сая тонн ус, 150 мянган тонн нүүрс хэмнэх боломжтой болсон юм.

Эд хөрөнгийн бүртгэлийг цахимжуулжээ

Хөрөнгийн эрхийн төсөл нь 2008-2013 оны хооронд Улаанбаатар хотын долоон дүүрэг болон бүсийн найман тулгуур төвд үндсэн хоёр чиглэлээр хэрэгжжээ. Газар өмчлөлийн бүртгэлийн үйл ажиллагааг сайжруулах ажлын хүрээнд хиймэл дагуулаас байрлал тодорхойлох байнгын ажиллагаатай зургаан ширхэг суурин станц, 16 ширхэг GPS-ийн тоног төхөөрөмжтэй болгосон байна. Мөн эдгээрт ажиллах чадвартай мэргэжилтнийг бэлтгэх сургалт явуулжээ. Ингэснээр геодези, кадастрын хэмжилт, зураглалыг нарийвчлал өндөртэйгээр, түргэн шуурхай хийх бололцоо бүрдэж, гэр хорооллын иргэдийн хашааны кадастрын зургийг богино хугацаанд, өндөр нарийвчлалтай хийх боломж өгчээ.

Хөрөнгийн эрхийн төсөл нь жишиг хэлбэрээр найман тулгуур бүсийн төв, Улаанбаатар хотод хэрэгжиж, 16.6 сая ам.долларыг зарцуулсан байна. Төслийн хүрээнд хийгдсэн бодит ажлаас дурдвал, эд хөрөнгийн эрхийн бүртгэлийн үйл ажиллагааг сайжруулах зорилгоор орон нутаг, дүүргүүдийн бүртгэлийн 11 байрны засвар, шинэчлэлийн ажлыг хийж, 13 ширхэг автомашин, оффисын иж бүрэн тавилга, тоног төхөөрөмжийг нийлүүлжээ.

Мөн эд хөрөнгийн бүртгэлийн мэдээллийн технологийг цахимжуулах ажил хийж, архивын 12 сая хуудас материалыг цахимд шилжүүлж өгсөн байна. Уг төслийн хашааны газрын өмчлөл ба эрхийн бүртгэлийн ажлын хүрээнд 80 мянга гаруй хашааны газарт нарийвчилсан судалгаа хийж, иргэдийн бичиг баримтыг бүрдүүлж, төрийн байгууллагатай холбогдож ажилласнаар 20 мянган иргэнд газар өмчлөлийн эрхийн гэрчилгээг олгуулж чадсан юм.

Чойр-Сайншандын чиглэлд зам тавьжээ

Автозамын төслийн хүрээнд Чойр –Сайншанд чиглэлийн 176.4 км хатуу хучилттай авто замыг ашиглалтанд оруулсан. Замыг АНУ-ын СТВ технологи буюу цементээр бэхжүүлсэн сууриар барьсан ба замын ажлын 90 км-ийг БНСУ-ын “Халла инженеринг энд констракшн корпорайшн” хийж гүйцэтгэсэн бол үлдсэн замыг БНХАУ-ын “Жианши уотэр энд гидропауэр констракшн” компани гүйцэтгэжээ.

Замыг хайрган суурь, цементээр бэхжүүлсэн болохоор 80 хүртэлх тоннын даацтай автомашин явах боломжтой болсон байна.

Я.Баяр

montsame