Байгаль орчин ногоон хөгжлийн яам энэ сарын 1-5-ны хооронд олон арга хэмжээг зохион байгуулахаар төлөвлөсөн ба Улаанбаатар марафон, дугуйн уралдаан зэрэг олон арга хэмжээг зохион байгуулсан. Тэгвэл өчигдөр төрийн ордноо хот хөдөөгийн 800 гаруй төлөөлөгч болон гадаадын зочид оролцсон "Ногоон хөгжил" Үндэсний чуулган боллоо. Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж чуулганыг нээж хэлэхдээ, "Монгол Улс нээлттэй, ардчилсан улс орон. Бид байгаль орчны асуудлаар ард иргэдийнхээ саналыг чөлөөтэй сонсож, үзэл бодлыг нь хүлээн авдаг. Иймээс бид ард иргэдийнхээ саналд үндэслэн байгаль орчинтой холбоотой бүх бодлого стратегийг боловсруулж ирсэн. Монголын ногоон хөгжлийг том ирээдүй хүлээж байгаа. Учир нь манай ард иргэд ногоон хөгжлийг сонгосон. Нөгөө талаас Монголд сэргээгдэх эрчим хүчний чамгүй нөөц байгаа нь бидэнд асар их боломж олгож байна. Бид ирээдүйд сэргээгдэх эрчим хүчээ ашиглах талаар бүс нутагтаа тэргүүлж, ногоон хөгжлөөрөө үлгэр жишээ үзүүлнэ. Монгол Улсыг сонгож, Дэлхийн байгаль орчны өдрийн арга хэмжээг зохион байгуулсанд талархаж байна. Энэхүү арга хэмжээ бидэнд үр өгөөжтэй, харилцан ашигтай болно гэдэгт итгэж байна" хэмээн онцлов.

Чуулганаар "Ногоон соёл иргэншлийн үзэл баримтлал", "Тогтвортой хөгжил дэх шинжлэх ухаан, бодлогын цогц асуудал", "Эко системийн үйлчилгээний төлбөр" гэсэн үндсэн илтгэлүүд хэлэлцэгдсэн. Түүнчлэн "Ногоон хөгжил, Олон улсын туршлага ба үндэсний загвар", "Ирээдүйн Монгол:Тогтвортой хөгжлийн 10 жилийн судалгаа, хөтөлбөр", "Тогтвортой хөгжлийн боловсрол" сэдвээр салбар хуралдаанууд ч болсон. Чуулганы гол зорилго нь хурлаар хэлэлцэгдсэн илтгэл, салбар хуралдаануудыг үр дүнг нэгтгэж ногоон хөгжлийн "Улаанбаатарын санаачилга"-ыг гаргахад оршиж байгаа юм. Энэ жилийн байгаль хамгаалах байгаль хамгаалах өдрийг манай улс "Хүнсний хэмнэлттэй хэрэглээ буюу Бод-Ид-Хэмнэ-Хоол хүнсний хаягдлыг багасгая" уриан дор тэмдэглэж байна. Эл чуулганд НҮБ-ын Байгаль орчны хөтөлбөрийн гүйцэтгэх захирал Аким Штайнер, Дэ Нэйче Консервансийн дэлхийн 30 гаруй орны байгаль хамгаалах салбарын 600 гаруй албан хаагчийг удирдан чиглүүлдэг тэргүүлэх эрдэмтэн Питер Карива, "Нүүдлийн цаачид" төслийн ахлагч Свейн Диш Майтиесен, Аризонагийн их сургуулийн Тогтвортой хөгжлийн сургуулийн захирал Сандер Ван Дер Лею, НҮБ-ын Шведийн Үндэсний комиссын тусгай зөвлөх Карл Линдберг нар оролцож байна. Жил бүрийн зургадугаар сарын 5-нд болдог Дэлхийн Байгаль орчны өдөр нь дэлхий даяараа байгаль орчныг хамгаалах бүтэн жилийн үйл ажиллагаагаа олон нийтэд сурталчилдаг, зорилтоо дэвшүүлдгээрээ онцлогтой. НҮБ-ын санаачилгаар улс орнууд Дэлхийн байгаль орчны өдрийг 1972 оноос эхлэн тэмдэглэж ирсэн бөгөөд эл өдөр байгаль орчны тулгамдсан асуудалд бодлого боловсруулагч, шийдвэр гаргагчдын анхаарлыг хандуулж, улс төрийн зөв шийдвэр гаргах үйл ажиллагааг дэмжих зорилготой юм.

БОНХЯ-ны дэд сайд Б.Тулга: МОНГОЛ Улс ногоон хөгжлийн түүчээ болон хөгжинө

-Дэлхийн байгаль орчны өдрийг "Бод-Ид-Хэмнэ" гэсэн уриан дор тэмдэглэж байна. Урианы утга учир юунд оршиж байгаа вэ?

-Хүнсний хэмнэлттэй хэрэглээ буюу "Бод-Ид-Хэмнэ-Хоол хүнсний хаягдлыг багасгая" уриалгыг НҮБ-ын Байгаль орчны хөгжлийн хөтөлбөрөөс дэвшүүлэн ажиллаж байгаа юм. Нэг хэсэг хүмүүс өндөр стандарт тавиад зарим хүнсний бүтээгдэхүүнийг хаядаг. Гэтэл дэлхийн нөгөө хэсэгт хоёр тэрбум хүн өлсөөд байж байна. Үүнийг засч залруулахын тулд дээрх уриалгыг гаргасан юм билээ. Манай өнөөдрийн чуулган ч гэсэн "Бод-Ид-Хэмнэ" гэсэн уриан дор байгуулагдаж байна.

-Ногоон хөгжил гэж яг юуг хэлээд байна вэ?

-Энэ бол харьцангуй шинэ ойлголт. Ихэнх хүмүүс мод тарих, усаа хэмнэх, байгалиа хайрлан хамгаалах гэж ойлгодог. Эдгээр нь ногоон хөгжлийн нэг хэсэг нь мөн. Гэхдээ ногоон хөгжил гэдэг нь байгаль орчны салбараас бусад салбарууд нь байгальд ээлтэй, хор хөнөөлгүй, үр ашиг өндөр, ач холбогдол ихтэй үйл ажиллагаа явуулахыг хэлж байгаа юм. Бас хамгийн өндөр үр ашигтай, хэмнэлт гаргаж чадаж байгаа загварыг ногоон эдийн засаг буюу ногоон хөгжил гэж ойлгож болно.

-Манай улс хөгжлийн бодлогоо "ногооруулж" чадаж байна уу?

-Тээврийн салбарт томоохон уул уурхайн төслүүд хэрэгжиж байна. Эдгээрийн түүхий эдийг зөөх зам нь ногоон байж чадах уу, байгаль орчинд хэрхэн нөлөөлж байна гэдгийг эхлээд тооцож гаргах хэрэгтэй. Тэгснээр бид энэ замыг барих төлөвлөлтөө анхнаас нь байгаль орчинд ээлтэйгээр шийднэ. Зам тавихад ногоон байх ямар хэрэгтэй юм бэ, энэ чинь хөгжил авчраад харин ч сайн хэрэг биш үү гэж хүмүүс хэлэх байх л даа. Эдийн засгийн утга нийгмийн амьдралыг сайжруулах талаасаа тийм. Гэхдээ нийгэм өөрөө байгаль орчингүй, ан амьтангүйгээр хэрхэн оршин тогтнох билээ. Зам тавьж байгаа нэрээр зэрлэг амьтдын амьдрах орчинг хаагаад, амьдрах бололцоогүй болгоно гэдэг нь тэнд амьдарч байгаа хүмүүст ч нөлөөлнө. Зэрлэг амьтны хөлөөр ургамал тоос хүртэж байдаг. Тоос хүртсэн ургамал сайхан ургаж түүнийг нь мал идэж, малынхаа ашиг шимээр хүн амьдарна. Энэ бол амьдралын гинжин хэлхээ шүү дээ. Зам тавьж байгаа нэрээр зэрлэг амьтдаа үргээчихвэл тэнд малчин хүн амьдрах аргагүй болно. Ингээд амьдрал тэр чигтээ өөрчлөгдөнө. Бусад улс орон аль хэдийнэ хөгжлийнхөө үе шатанд амьтдаа устгаад эргээд генетикийн аргаар гаргаж авах гэж багагүй мөнгө хөрөнгө зарцуулж байна. Харин бид энэ гашуун сургамжийг давтах шаардлагагүй юм.

Сангийн дэд сайд О. Чулуунбат: НОГООН хөгжил хүнд хөдөлмөр шаардахгүй

Ногоон хөгжил гэдэг бол яах аргагүй анхаарч үзэх салбарын нэг. Ногоон хөгжил бол техник, тоног төхөөрөмж ашиглаад, хүнд хэцүү хөдөлмөр зарцуулдаг гэж үзэж болохгүй. Бид өдөр тутмынхаа амьдралд хэрэгжүүлээд явах бүрэн боломжтой. Хамгийн хямдханаар хамгийн хэмнэлттэй байхыг л хэлж байгаа юм. Гэхдээ өлсөөд тураад бай гэсэн үг биш. Даараад хөлдөөд үх гэсэн үг биш. Монголчуудад ногоон хөгжлийг дэмжих асар их боломж байна. Бид дэлхийн хамгийн их хэрэглээтэй, зардал өндөртэй орны нэг. Тэр маань биднийг баян гэдгийг харуулж байгаа юм. Өнөөдрийн гадаад дотоодын эрдэмтдийн хэлээд байгаа үгийн гол санаа нь бизнесээ сайн хөгжүүл, сургалтаа сайн дэмж иргэнийхээ орлогыг сайтар нэмэгдүүл. Гэхдээ байгаль орчиндоо халдаж болохгүй. байгаль орчноо үргэлж хамгаалах хэрэгтэй гэсэн л санаа байгаа. Би энэ чуулганаар ийм л мессеж хүлээж авлаа.

О.Ууганжаргал