"Хаадаг, торгодог, чирэгдүүлдэг арга барилаасаа татгалзсан"

2013-06-01

“Аж ахуйн нэгж, байгууллагуудын дотоод хяналт, Олон улсын туршлага” сэдэвт төвийн бүсийн дотоод хяналтын сургалт Сэлэнгэ

аймгийн Сүхбаатар суманд боллоо.

Тус сургалт гурван өдөр үргэлжилсэн юм. Энэхүү сургалтад дотоод хяналтаараа дэлхийд тэргүүлдэг Канад, Австрали, Солонгос улсын экспертүүд оролцож зөвлөгөө өглөө. Ингээд тус сургалтын талаар Мэргэжлийн Хяналтын Ерөнхий газрын Тамгын газрын дарга Д.Батмөнхтэй уулзаж зарим зүйлийг тодрууллаа.

-“Дотоод хяналтын тогтолцоог төлөвшүүлэх нь” сургалт, семинарын гараа манай аймгаас эхэллээ. Энэ сургалтын ач холбогдол хийгээд үйл явцын талаар мэдээлэл өгөөч?
-“Төвийн бүсийн дотоод хяналтын тогтолцоог төлөвшүүлэх нь” ээлжит үе шаттай энэ сургалтад Сэлэнгэ, Төв, Дархан-Уул, Булган, Орхон гэсэн төвийн бүсийн таван аймаг оролцсон. Сургалтад Австрали, Канад, Солонгосын зочид төлөөлөгчид, экспертүүд оролцож байгаагаараа онцлогтой.

Сургалтын гол зорилго Монгол Улсын Засгийн газраас баталсан хууль тогтоомжийн хүрээнд аливаа байгууллагын дотоод хяналтын тогтолцоог төлөвшүүлэхэд ямар зохистой хэмжээнд байх, тэр түвшинд хэрхэн хүргэх талаар гадаадын зөвлөхүүдийн мэдээ мэдээллийг сонсож, тэдний туршлагыг монгол нутагт нутагшуулах, энэ цагийн орчин нөхцөлд хэрхэн уялдуулж хэрэгжүүлэх талаар ярилцлаа.

-Сургалт үе шаттай явагдана гэж та хэлсэн. Дараагийнх нь хаана болох вэ. Мөн МХБ-ын хувьд дотоод хяналтын төлөвшилт ямар түвшинд хүрч байна. Шаталсан сургалтуудын үр дүнг хэрхэн дүгнэх вэ?
-Мэргэжлийн хяналтын байгууллага системийнхээ хэмжээнд тогтолцоо болон дотоод хяналтын төлөвшилт ерөнхийдөө өндөр түвшинд хүрэх шатандаа явж байна. Бид зөвхөн өөрийнхөө байгууллагын дотоод хяналтыг төлөвшүүлээд зогсохгүй Монгол улсад аж ахуйн үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа бүх байгууллагад хяналтын тогтолцоог төлөвшүүлэх төлөвлөгөө, хөтөлбөртэй ажиллаж байна.

Дараагийн сургалт зүүн бүсийн Хэнтий, Дорнод, говийнх Өмнөговь аймагт, баруун бүсийнх Ховд аймагт болно. Жилийн эцэст сургалтынхаа үр дүнг үнэлж дараагийн жилд юу хийх, ямар ахисан түвшинд хүрч ажиллах вэ, гэдгээ төлөвлөж ажиллахын зэрэгцээ бүсийн сургалтаа үнэлж үр өгөөжийг нь дүгнэнэ.

-Тэгэхээр та бүхнийг ААНБ-уудаар явж байхад дотоод хяналтыг хамгийн сайн төлөвшүүлсэн ямар байгууллагууд байв. Тухайлбал, Сэлэнгэ аймагт?
-Сэлэнгэ аймагт Бороо гоулд компани байдаг. Эднийх уул уурхайн чиглэлээр дотоод хяналтыг хамгийн сайн төлөвшүүлсэн байгууллага. Мөн бусад уул уурхайн компаниуд, манай үндэсний томоохон бүтээн байгуулалтын ажлыг эхлүүлж байгаа Оюутолгой компани байна. Хүнсний салбарт ч гэсэн тодорхой үйл ажиллагаа, үйлдвэрлэл эрхэлж байгаа аж ахуйн нэгж гээд олон бий. Гэхдээ тэр бүр төгс төгөлдөр эцсийн түвшинд хүрээгүй. Гадаадын туршлагыг судлах, тэр жишгийг Монгол орны нөхцөлд тохируулж хэрэгжүүлэх ажил олон гэдгийг хэлмээр байна.

-Энэ удаагийн сургалтад оролцож байгаа Австрали, Канад, Солонгос улс дотоодын хяналтын асуудлаар дэлхийд тэргүүлж яваа учраас манай оронд ирж арга туршлагаа нэвтрүүлж байна гэж ойлгож болох нь ээ?
-Тиймээ. Яг энэ сургалттай холбогдуулж хэлэх юм бол Австрали, Канад улс нүүрс, алт олборлолтоороо ч, дотоод хяналтаараа ч дэлхийд тэргүүлдэг. Тиймээс дотоод хяналт хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, дотоод аудитын үйл ажиллагааг илүү өндөр түвшинд хийж хэрэгжүүлдэг Канад, Австрали, Солонгос улсын экспертүүдийг урьж оролцуулж байгаа нь энэ юм.

-Урьд нь МХБ-ыг хүн айлгадаг, сүрдүүлдэг, торгодог, хаадаг гэж ярьдаг байлаа. Одоо арай өөр болсон гэх. Тэгэхээр чиг үүргийнхээ хувьд шинэчлэгдэж байгаа юм аа даа?
-Мэргэжлийн хяналтын байгууллага шинэчлэгдэж байна. Энэ нь юугаар харагдах вэ гэхээр таны хэлдэг шиг хаадаг, боодог, дарамталдаг, торгодог, чирэгдүүлдэг хуучин арга барилаасаа татгалзсан. Өнөөдрийн өндөрлөгөөс аваад үзэхэд бид зөвлөх, туслах үйлчилгээ гэдэг шинэ үйлчилгээг нэвтрүүлж байна. Хийх ажлаа төлөвлөхдөө үйл ажиллагааныхаа 30-40 хувьд нь зөвлөх, туслах үйлчилгээг хэрэгжүүлж байгаа.

Энэ маань иргэд, аж ахуйн нэгж, албан байгууллага, бизнес эрхлэгчдийн аж ахуйн үйл ажиллагаанд хяналт тавихын зэрэгцээ хамгийн сайн зөвлөгч нь байна гэсэн үг. Өөрөөр хэлбэл, шийдвэр гаргахад нь нөлөөлдөг, тусалдаг, дэмждэг байх ийм арга барилд бид нэвтэрч байгаа. Үүгээрээ бидний шинэчлэлийн бодлого үргэлжлэх болно гэж үз.

Ч.Отгонцэцэг(Сэлэнгэ)