түвшинд хүрсэн билээ. Хэдэн тэрбум хүн ам орчин үеийн нийгэм рүү улам хурдацтай явж байгаа бөгөөд хэд хэдэн хөгжлийн төв дэлхийн энд тэнд бий болов. Олон улсын хүчний харьцаа дэлхийн энх тайван, хөгжилд ашигтай чиг рүү үргэлжлэн хөгжиж, энх тайван, хөгжил, хамтын ажиллагаа, хамтдаа хожих сэтгэл санаа дэлхийн ард түмний сэтгэлд гүн оров. Дэлхийн улс орон бүр нь өөрсдийн мөрөөдөлтэй байдаг. Бидний амьдарч буй энэхүү эрин үе нь улс орнуудад өөрсдийн мөрөөдлийг биелүүлэхэд урьд өмнө байгаагүй түүхэн боломж олгов.

Хятад улс өөрийн зүүд мөрөөдөлтэй. Ши Жиньпин дарга хэлсэнчлэн Хятад үндэстний агуу их сэргэн мандалтыг биелүүлэх нь орчин үеэс хойш Хятадын ард түмний хамгийн том мөрөөдөл мөн. Үүнийг бид "Хятадын мөрөөдөл" нэрлэдэг. Түүний үндсэн агуулга нь улсын баян хүчирхэг байдал, үндэстний сэргэн мандалт, ард түмний аз жаргалыг ханган биелүүлэхэд оршино. "Хятадын мөрөөдөл"-ийг биелүүлэхийн төлөө Хятад улс Хятадын онцлогтой социализмын замаар тууштай замнах, эх оронч үзлийг голлох үндэстний зориг санаа, өөрчлөлт шинэчлэлийг голлох эрин үеийн зориг санааг тууштай бадруулах, Хятадын бүх үндэстнүүдийн ард түмний эв нэгдлийн хүчийг тууштай төвлөрүүлэх болно. Өнгөрсөн онд болсон Хятадын Коммунист Намын 18-р их хурлаар Хятадын ирээдүйн хөгжлийн хэтийн төлөвийг тодорхойлж, 2020 онд дотоодын нийт бүтээгдэхүүн, хот хөдөөгийн оршин суугчдын нэг хүнд ногдох орлогыг 2010 оныхоос хоёр дахин нэмэгдүүлж, Хятадын Коммунист Нам байгуулагдсаны 100 жилийн ой байхад дунд зэргийн чинээлэг нийгмийг бүх талаар бүтээн байгуулж, шинэ Хятад улс тунхаглагдсаны 100 жилийн ой байхад баян хүчирхэг, ардчилсан, соёл иргэншилтэй, эв зохист социалист орчин үеийн орон болгон байгуулах болно. Тууштай зүтгэснээр "Хятадын мөрөөдөл" Биелүүлэх нь дамжиггүй гэдэгт бат итгэж байна.

"Хятадын мөрөөдөл"-ийг биелүүлэх явцад Хятад улс цаг ямагт энх тайвнаар хөгжих замаар замнаж, нээлттэй хөгжил, хамтын ажиллагааны хөгжил, хамтдаа хожих хөгжилд зүтгэх болно. "Хятадын мөрөөдөл" биелүүлэх нь дэлхийд аюул занал учруулах бус, харин улам олон боломжийг олгох болно, Хятадын ард түмэнд төдийгүй бусад улс түмэнд ач тусыг хүртээх болно гэдэгт итгэж байна.

Монголд ажиллаж, Монгол Улсыг анхаардаг дипломатчын хувьд миний бие Монгол Улс ч өөрийн мөрөөдөлтэй гэж гүнээ мэдэрч байна. Өөрсдийн хүчин чармайлтаар Монгол Улсын улс төр, эдийн засаг, нийгмийн нүүр царайнд гүн гүнзгий өөрчлөлт гарсан бөгөөд дэлхийн улс төр, эдийн засгийн шинэ байдалд өөрийн баялгийн давуу байдалд түшиглэж, Монгол улсын өмнө үсрэнгуй хөгжих чухал боломжийг тохиолдож байна. Эрин үеийн боломжийг ашиглаж, өөрийн давуу талаа хөгжлийн бодит ашгийг болгон шилжүүлэх, ард иргэдээ аз жаргалтай сайхан амьдруулах нь Монгол Улс тууштай хичээж буй зорилго төдийгүй Монголын ард нийтийн хүсэл эрмэлзэл мөн.

Улс орны хувьд мөрөөдлөө биелүүлэхэд өөрийн хэргийг сайн хийх хэрэгтэй төдийгүй таатай, зохистой гадаад орчин байх хэрэгтэй. Энэ өнцгөөс харахад хөршийн харилцаанаас илүү чухал зүйл байхгүй юм. "Хятадын мөрөөдөл"-ийг биелүүлэхэд таатай гадаад орчин, ялангуяа хөрш зэргэлдээ таатай орчин хэрэгтэй бөгөөд Монгол Улсыг хамруулсан найрсаг хөрш орнуудын ойлголт, дэмжлэгийг хүртээх хэрэгтэй. Монгол Улсын хувьд, Хятадын хөгжлөөр авчирсан боломж нь Монгол Улсын мөрөөдлөө биелүүлэхэд түлхэц өгөх болно. "Айл хүний амь нэг, саахалт хүний санаа нэг" гэдэг Монголын цэцэн үг бий. Үнэхээр ийм байдаг юм аа. Одоогийн байдлаар зөвхөн гүн зузаан уламжлалт найрамдал, нягт ашгийн хэлхээ холбоос төдийгүй, тус тусын мөрөөдлийг биелүүлэх хамтын хүсэл эрмэлзэл нь Хятад Монгол хоёр улсыг уялдан холбож байна.

Хятад Монгол хоёр улс цөмөөрөө хөгжиж байгаа орон, улсын байдал ялгаатай ч гэсэн бидний хөгжихийг эрэх, амьжиргааг сайжруулах тухай зорилго адил байна. Энэ утгаараа бидэнд хамтын мөрөөдөл бий. Сайн хөршийн хувьд бид бие биеийн хүсэл эрмэлзэл илүү сайн ойлгодог. Сайн найзын хувьд бидний хувь заяа улам нягт уялдаатай байдаг. Сайн түншийн хувьд бид харилцан ашигтай хамтын ажиллагааг илүү нандигнан үзэж, хамтдаа хожихыг биелүүлэхээр чармайж байна.

Одоо Хятад Монголын харилцаа хөгжүүлэхэд цаг үеийн тааламжтай, газар зүйн ашигтай, хүмүүсийн эе эвтэй давуу тал бий. Хоёр орны улс төр, эдийн засаг, нийгмийн хөгжил бүгд шинэ түүхэн үед орж, үсрэлттэй хөгжих шатанд оршиж байна. Хоёр улс газар зүйн хувьд ойрхон, харилцахад амар хялбар, хөгжлийн бүтцийн дутууг бие биедээ нөхдөг, хамтын ажиллагааны суурь бэх баттай байна. Хоёр улсын харилцааг хөгжүүлэх нь хүмүүсийн нийт хүсэл болж, цаг үеийн гол хандлагатай хөл нийцэж болчихов. Эдгээр давуу талыг сайн ашиглаж, Хятад Монголын стратегийн түншлэлийн харилцааг тууштай хөгжүүлж, доорх гурван ажлыг сайн хийж чадвал бидний хамтын мөрөөдлийг улам сайн, хурдацтай биелүүлэхэд тус дөхөм үзүүлэх нь дамжиггүй гэдэгт итгэж байна.

Нэгдүгээрт, стратегийн итгэлцлийг нэмэгдүүлнэ. Хятад Монголын хооронд стратегийн түншлэлийн харилцаа тогтоосон бөгөөд энэ харилцааны нэг чухал мөн чанар нь бие биеийн ашиг сонирхол, анхаарлыг өндрөөр харгалзан хүндэтгэхэд оршино. Саяхан Монгол УИХ-ын дарга З.Энхболд Хятадад болсон Азийн төлөө Боаогийн чуулга уулзалтад оролцоход Ши Жиньпин дарга түүнтэй уулзаж ярихад Хятад улс Монгол Улсын тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдал, нутаг дэвсгэрийн бүрэн бүтэн байдлыг хүндэтгэдэг гэж дахин нотлов. Хятадын тал Монголын талтай хамтын ажиллагааг явуулахад цаг ямагт харилцан ашигтай, хамтдаа хожихыг баримтлаж, би хожих, чи хожигдох, би илүү аваад, чамд бага үлдээх хэргийг ерөөс хийхгүй. Хамтын ажиллагааны бодит төсөл дээр Монголын талын ашиг сонирхолыг илүү тусгах ч болно гэж хэлсэн. Энэ нь Ши Жиньпин Хятад улсын дарга болсноос хойш сайн эрэгцүүлэн бодсоны дараа илэрхийлсэн байр суурь мөн бөгөөд Хятадын шинэ үеийн удирдлагын хамт олноос Монголын талд хийсэн буурьтай амлалт юм. Энэ нь Хятадын талаас Монголын талын цөмийн ашиг сонирхол болон хөгжлийн анхаарлыг бүрэн дүүрэн хүндэтгэн дэмжиж байгааг харуулсан байна. Хөршийн ёс бол бусдыг өөртэйгээ адилтган үзэх, бодох, чин сэтгэлээрээ хандахад оршино. Стратегийн түншлэлийн хувьд бүр ийм ёс бий. Монголын тал мөн идэвхтэй, илэн далангүй сэтгэлээр Хятадын тал, Хятад Монголын харилцаанд хандаж, Хятадын талтай хамт стратегийн харилцан итгэлцлийг нэмэгдүүлж, хоёр улсын харилцааны хөгжлийн улс төрийн үндсийг улам бэхжүүлэх болно гэж Хятадын тал итгэж байна.

Хоёрдугаарт, харилцан ашигтай хамтын ажиллагааг хөгжүүлнэ. Монгол Улс баялаг ихтэй, их хөгжил, их бүтээн байгуулалтын чухал шатанд оршиж байна. Хятад улс зах зээл, мөнгө хөрөнгө, техник, хүний хүч зэрэг талаар ил давуу талтай байдаг. Хятад Монгол хоёр улсын эдийн засаг маш их харилцан нөхөж байгаагаас шалтгаалж харилцан ашигтай байх нь хоёр талын хамтын ажиллагааны үндсэн шинж юм. Зөвхөн харилцан ашигтай байхыг баримталбал хамтын ажиллагаа бэх бат байх, гүнзгий хөгжүүлэх хөдөлгөгч хүчтэй байх боломжтой болно. Иймд Хятад Монголын хамтын ажиллагааны давуу тал үүнд оршиж байна. Хятад Монголын эдийн засаг, худалдааны хамтын ажиллагааны их төслүүд нь хоёр талын харилцан нөхөх давуу талыг хамгийн сайн тусгаж, харилцан ашигтай, хамтдаа хожихыг биелүүлэх хамгийн боломжтой салбар мөн. Хоёр талын тохиролцсон "уул уурхайн баялгийг олборлох, дэд бүтэцийн бүтээн байгуулалт, санхүүгийн хамтын ажиллагааг уялдуулан цогцоор хөгжүүлэх" зарчмын дагуу Тавантолгой, Монголын төмөр зам, авто замтай холбох бүтээн байгуулалтын төсөл дээр хоёр талын хамтын ажиллагааг хөгжүүлж, аль болох хурдтайгаар болохоор хамтын ажиллагааны давуу талыг эдийн засгийн үр ашиг болгон шилжүүлэх нь хоёр талын цаашдын хамтын ажиллагааны эн тэргүүний тулгамдсан зорилт юм. Түүний зэрэгцээ Хятадын тал Монголд уул уурхайн бүтээгдэхүүнийг гүнзгий боловсруулах хамтын ажиллагаанд идэвхтэй оролцож, Монгол Улсын үндэсний аж үйлдвэрлэлийн хөгжилд туслахад бэлэн байна. Цаашид Монгол Улсад эдийн засаг, техникийн тусламжийг чадлаар үзүүлж, Монгол Улсын ард түмнийхээ амьдралыг сайжруулж, ард түмэндээ ач тусыг хүртээхэд туслах болно. Харилцан ашигтай хамтын ажиллагааг хөгжүүлснээр хоёр улсын харилцааны хөгжилд байнга хөдөлгөгч хүчийг оруулах болно гэдэгт итгэж байна.

Гуравдугаарт, иргэдийн хоорондын найрамдлыг гүнзгийрүүлнэ. Хятад Монгол хоёр улс зан заншлын хувьд ойролцоотой, хүмүүнлэгийн хувьд дөхөмтэй, нягт харилцаа солилцоотой, хоёр ард түмнүүд хооронд уламжлалт найрамдалтай байдаг. Сүүлийн жилүүдэд хоёр улсын хооронд хүмүүсийн солилцооны тоо цөмөөр саяг давж, Хятад улс нь Монголын иргэдийн хамгийн их зорьсон газар болов. Хятадын иргэдийн тоо Монголд зочилсон гадаадын иргэдийн тоонд тэргүүний байранд оршдог. Энэ нь хоёр улсын харилцааны хөгжлийн чухал үр дүн мөн. Хоёр тал идэвхтэй арга хэмжээ хамтран авч, энэхүү хандлагыг хангах ёстой. Үүнээс илүү чухал юм бол бид хүмүүсийн нягт солилцооны үндсэн дээр хоёр найрсаг харилцаа, хамтын ажиллагааны иргэдийн суурийг гүнзгий тавих ёстой. Ийм учраас хоёр тал хоёр ард түмнүүдийн хооронд бүх талаар, гүн гүнзгий шат түвшний харилцан ойлголцол, харилцан хүлээн зөвшөөрөл, харилцан найрамдлыг бэхжүүлэхийн төлөө санаачлагатайгаар чиглэн, бүтээх ёстой. Цаашид иргэдийн найрамдлыг улам гүнзгийрүүлж, хоёр улсын харилцааны нийгмийн үндсийг бэхжүүлэхийн зорилгоор хоёр тал шилдэг чанартай соёлын бүтээлийг харилцан танилцуулах, том үзэсгэлэн, тоглолт харилцан зохион байгуулах, залуучууд, хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл зэрэг чухал салбарын солилцоо, харилцан айлчлал явуулах шаардлагатай байна.

Монгол Улсын Засгийн газрын урилгаар БНХАУ-ын Төрийн зөвлөлийн гишүүн Ян Жечи Монгол Улсад албан ёсны айлчлал хийнэ. Энэ нь Хятадын шинэ Засгийн газар байгуулагдсаны дараа Засгийн газрын өндөр дээд хэмжээний удирдлага Монгол Улсад анх удаа айлчлал хийх бөгөөд шинэ нөхцөл байдалд Хятад Монгол хоёр талын чухал улс төрийн яриа хэлэлцээ юм. Айлчлалын үеэр Төрийн зөвлөлийн гишүүн Ян Жечи, шадар сайд Б.Тэрбишдагватай хэлэлцээ хийх, Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж , Ерөнхий сайд Н.Алтанхуягт тус тус бараалхах болно. Хоёр тал хоёр орны харилцааны хөгжлийн ерөнхий төлөвлөлт, бодит салбарын солилцоо, хамтын ажиллагааны талаар гүнзгий санал солилцоно. Төрийн зөвлөлийн гишүүн Ян Жечи Монгол Улсад хийх айлчлал нь харилцан итгэлцлийг бэхжүүлж, найрамдлыг ахиулж, хамтын ажиллагаанд түлхэц үзүүлэхэд идэвхтэй үүргийг гүйцэтгэх болно гэдэгт итгэж байна. Хятадын тал энэхүү айлчлалд өндөр ач холбогдол өгч, бүрэн дүүрэн хүсэн хүлээж байна.

БНХАУ-ААС МОНГОЛ УЛСАД СУУГАА ОНЦ БӨГӨӨД БҮРЭН ЭРХТ ЭЛЧИН САЙД
ВАН ШЯОЛУН

CHINA RADIO