Жагсаалын дуу цэрэг хүний сэтгэлд хүрсэн байх ёстой

2013-04-27

Нийслэлийн Засаг даргын захирамжаар Улаанбаатар цэргийн хүрээний Зэвсэгт хүчний анги, байгууллагуудын дунд

"Тэргүүний жагсаалч анги" шалгаруулах "Монгол цэргийн жавхаа" уралдааныг 5 дугаар сарын сүүлчээр явуулж, дүгнэхээр болзол гарган шийдвэрлэснийг сонсоод, ахмад дайчны хувьд сэтгэл ханамжтай хүлээн авч,

Зэвсэгт хүчнээ хүндэтгэсэн ухаалаг, соёлтой, чухал арга хэмжээ зохион байгуулахаар сэдсэн Нийслэлийн захирагчдаа гүн талархаж, Зэвсэгт хүчний бие бүрэлдэхүүн, залуу дайчиддаа амжилт хүсч байна.

Миний бие, энэхүү өргөн хүрээтэй үйл явдлын чухал нэгэн хэсэг болох дуут жагсаалын талаар санал, бодлоо илэрхийлье гэж зориглов. Нийслэлийн захирагчийн дэвшүүлсэн санаачилга шийдвэрийг уншихад "цэргийн сүр жагсаалдаа, жагсаалын сүр хөгжимдөө" гэдгийг ард түмэндээ үзүүлж, эх орноороо бахархан хайрлах үзэл санааг өнөөгийн орчинд тод томруун сурталчлах сайхан санаа агуулсан нь илт байна.

Жагсаалын дуу бол цэрэг хүний сэтгэлд хүрсэн энгүүн бөгөөд яруу шүлэгтэй, дуулахад эвтэй тансаг аялгуутай, нэн тэгш хэм хэмнэлтэй, ерийн хоолойн цараанд тохирсон зэрэг наад захын шаардлагыг хангасан байж гэмээ нь дуут жагсаалын эрдэм чадвар, ид шид илрэх учиртай.

Цэргийн анги, салбарт энэ арга хэмжээнд бэлтгэх ажил ид өрнөж байна. Заавал дуулах 10 дууны нэр гарчээ. Гэтэл эдгээр 10 дууг жирийн цэрэг хүн жагсаалд бүү хэл зүгээр зогсож байхад ч дуулахад бэрхшээлтэй, өөрөөр хэлбэл концертын зориулалттай буюу догол хэмнэл, тэгш бус айзамтай дуу 90 хувь (10 дууны 9 нь) болжээ.

Эдгээр дууны хөгжмийн зохиогчдын тухай өөлөх үг надад алга, учир нь нийтийн дууны мастер 7 гавьяатан, 3 авьяастны бүтээл оржээ. Гэтэл Л.Мөрдорж багшийн зохиосон "Түүхт хил"-ээс бусад нь жагсаалд бус концертод, эсвэл чөлөөт цагаар дуулагдах бүтээл ажээ.

Цэрэг дайчид дээрх 9 дууг сурах гэж цаг үрж, хоолойгоо чилээж буй нь харамсалтай. Цэрэг хүн тушаал биелүүлдэг учир ямар нэгэн түвшинд дуулж сурах л биз. Харин дуут жагсаалын уралдааны нэр төр навс унаж, сайхан ажил, чухал арга хэмжээ ор нэр болох бий гэж сэтгэл зовж байна.

Хугацаа бага үлдсэн хэдий ч байдлыг засч болох гарц байна. Тухайлбал, анги, салбар бүрт өөрсдийн сүлдэн дуу байгаа. Тэр дуугаа оруулаад цаана нь 4-5 дууг ("Түүхт хил", "Цэргүүд тариалан дээр" зэрэг нийтээр сайн мэддэг) дуунуудыг дуулуулж дүгнэвэл үр дүнтэй болох бус уу.

Харин өөрийн анги, байгууллагын дууны тухайд болж өгвөл мэргэжлийн зохиолч хийсэн, эсвэл мэргэжлийн зөвлөгөө авсан бүтээл дуулуулах нь хэтдээ алдаа мадгаас холуур өнгөрөх талтай. Ямартай ч байсан энэ удаа болзолд дурдсан 10 дуунаас "Түүхт хил", "Энхийн үйлсэд монгол цэргүүд" хоёр дуунаас бусад 8 нь яавч жагсаалын дуу биш.

ЦДБЭЧ-ын урын санг дуулсан болох гэж жирийн цэрэг эрсийн итгэл үнэмшлийг хөсөрдүүлэх эрх хэнд ч байх ёсгүй билээ. Хойшид энэ мэтчилэн чухал зүйл дээр мэдлэг, боловсрол, туршлага, чадвартай хүмүүсийн үг, саналыг авч байвал хаана, хаанаа үр дүнтэй ажил байхсан бус уу!

Монгол Улсын Ардын жүжигчин, хөгжмийн зохиолч П.Хаянхярваа

Эх сурвалж: “Соёмбо” сонин